Estatistikak

atala.– EAE-ko balore-burtsetan, Balore Merkatuko Komisio Nazionalak ezartzen dituen balore-kategoria guztiak negoziatu ahalko dira.

Halaber, bigarren mailako beste merkatu ofizialetan negoziagarriak diren baloreak negoziatu ahalko dira, Ogasun eta Herri Administrazio Sailak aplikagarria den Estatuko araudia errespetatuz ezartzen dituen baldintzetan. Negoziazio hori, ordea, balore horiek nagusiki negoziatzen diren bigarren mailako merkatu ofizialaren araduiaren menpe egongo da.

atala.– EAE-ko balore-burtsetan negoziagarritzat onartzen diren baloreen gaineko eragiketak Estatuko legeriak ezarritako araubide juridikoaren menpean egongo dira.

atala.– Ogasun eta Herri Administrazio Sailak eskubidea izango du EAE-ko balore-burtsetan bakarrik onartzen diren baloreen negoziazioa eteteko, horiek gaineko eragiketak egoki egiteko arazorik dagoenean edo inbertsiogileen babesa areagotzeak horrelakorik eskatzen duenean. Etetea ofizioz xeda daiteke, jaulkitzailearen edo sozietate artezkariaren eskariz, eta bere iraupena ez da hiru hilabetetik gorakoa izango.

atala.– Ogasun eta Herri Administrazio Sailak eskubidea izango du EAE-ko Balore Burtsetan bakarrik onartzen diren baloreen negoziazioa baztertzeko, baldin hedapen, maiztasun edo kopuru aldetik araudiz ezarritako betebeharrak betetzen ez badira. Baztertzea norberaren eskariz edota dagokion burtsaren sozietate artezkariaren eskariz egin daiteke.

Erakunde jaulkitzaileak ere eskatu ahalko du balore-burtsa bateko balore baten negoziazioa baztertzea. Alabaina, baztertzea baloreen edukitzaileen edo titularren legezko interesen kalterako dela ikusten badu, Ogasun eta Herri Administrazioak uko eman diezaioke eskari horri, edota baldintza gisa ezarri jaulkitzaileak erosteko eskaintza publikoa sustatzea. Baztertzeak eragin dituen balore guztiei aplikatuko zaie eskaintza hori, aplikagarria den araudian ezarritako prozedura eta gutxieneko prezioa erabiliz.

atala.– 1.– EAE-ko balore-burtsek sozietate artezkari bana izango dute. Eta horien araubide juridikoa 24/1988 Legearen 48. atalean, Dekretu honetan eta indarrean dauden xedapenetan jasotakoa izango da.

– Ogasun eta Herri Administrazio Sailak eskumena izango du EAE-ko balore-burtsei hainbat eginkizun esleitzeko, horrekin merkatuaren eraginkortasuna, partaideen ziurtasun juridiko eta ekonomikoa eta merkatuetan egiten den negoziazioa hobetzen badira. Guztiarekin ere, sozietate artezkariek berariaz zainduko dute prezio-eraketa egokia egiten den, kontratazioan eta kasuan kasuko balore-burtsaren jardueran erabiltzen diren arauak hertsiki aplikatzen diren, eta, oro har, horien jardunbidea zuzen bideratzen den.

Sozietate artezkariek, dituzten betebeharren indarrez:

1. Jakinarazi egingo dizkiote Ogasun eta Herri Administrazio Sailari bete beharreko arauak hausteak edo balore-merkatuak arautzen dituzten oinarri-irizpideak desbideratzeak ekar ditzaketen egiketa edo egoera guztiak.

2. Ogasun eta Herri Administrazio Sailak gainbegiraketa, ikuskapen eta zigor-funtzioak burutzeko eska dezan laguntza guztia eman beharko diote.

3. Balore baten negoziazioa geldiaraztea eskatuko diote Ogasun eta Herri Administrazio Sailari baldin eta, EAEko balore-burtsetan bakar-bakarrik negoziatzeko onartuta egonik, informatu beharra edo kotizazioak ezartzen dituen bestelako betebeharrak gauzatu ez badira, edo balore horri buruzko eragiketak behar bezala egitea galeraz dezaketen gorabehera bereziak gertatzen badira, edo inbertsiogileak babesteko neurri hori hartzea bidezkoa gertatzen bada. Presakoa edo oso larria denean, sozietate artezkariek berek geldiarazi ahal izango dute negoziazioa badaezpada. Horrela gertatuz gero, eta betiere EAEko balore-burtsetan bakar-bakarrik negoziatzeko onartutako baloreak direnean, Ogasun eta Herri Administrazio Sailari jakinarazio diote erabakia. Etena indar barik geratuko da Sailak horrela xedatzen duenean, edo, bestela, geldiarazteko erabakia hartu ondorengo bigarren egun balioduna amaitu baino lehen Sailak geldiarazteko erabakia hartu ez duenean.

4. Balore baten edo gehiagoren kontratazioa edo kide baten edo gehiagoren merkatu-jarduera geldiarazi ahal izango dute baldin eta bete beharreko arau baten hauspena galerazteko edo kontratazioa behar bezala gauzatzen dela bermatzeko. Horrela gertatuz gero, eta betiere EAEko balore-burtsetan bakar-bakarrik negoziatzeko onartutako baloreak direnean, Ogasun eta Herri Administrazio Sailari jakinaraziko diote erabakia; eta

5. Negoziaziotik kanpo zenbait balore uzteko proposamena egingo diote Ogasun eta Herri Administrazio Sailari, baldin eta balore horiek, EAEko balore-burtsetan bakar-bakarrik negoziatzeko onartuta egonik, arauz ezarritako zabalkunde edo maiztasun eskakizunak edo kontratazio bolumena lortzen ez badituzte.

– EAEko balore-burtsetako sozietate artezkariek atal honetan aipatzen diren funtzioak eta aplikatu beharreko bestelako manuak gauzatzeko ezinbesteko diren baliabideak habilitatu beharko dituzte.

atala.– EAEko balore-burtsetako sozietate artezkarien estatutu sozialek eta euren aldakuntzek Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren onarpena behar dute, baina estatutu horiek zuzenbidearen aurkakoak badira ez da onarpenik emango legez kanpo dagoena zuzentzen ez den bitartean. Ogasun eta Herri Administrazio Sailak baldintzak jarri ahal izango ditu estatutu sozialak eta euren aldakuntzak onartzeko; adibidez, sozietatearen xedearen garapen egokia bermatzeko interesgarri iritzitako alderdiak beroietan berariaz jaso beharra eta zalantzazko arauak edo behar bezala garatuta ez daudenak kendu beharra.

Estatutu sozialak edo euren aldakuntzak Ogasun eta Herri Administrazio Sailari aurkeztuko zaizkio, honek onar ditzan, eta aurkezten den egunetik hasi eta hilabeteko epean berariazko erabakirik edo onarpena baldintzatzen duen egintzarik jakinarazten ez bada, onartu egin direla ulertuko da.

atala.– Balore-burtsa baten sozietate artezkariaren administrazio kontseiluko kideak edo zuzendari nagusia izendatu baino lehen, ezinbestekoak izango dira izendagaien onarpena eta Ogasun eta Herri Administrazioko Sailarena.

Onarpena eskatzen den egunetik hasi eta hilabeteko epean berariazko erabakirik jakinarazi ezean, izendapenak onartu egin direla ulertuko da.

atala.– Ogasun eta Herri-Administrazio Sailaren jarduera-eremuarekin zerikusia duten gai guztiei buruzko aholkuak eta, oro har, balore-merkatuari buruzko aholkuak emango dizkiote Sailari balore-burtsen sozietate artezkariek, Sailak berak hala eskatuta edo mozioen bidez.

atala.– 1.– Honako erakunde hauek izan daitezke EAEko balore-burtsetako legezko kide:

1. balore-sozietateak;

2. balore-agentziak;

3. kreditu-erakundeak; eta

4. indarrean dauden legeei atxikiz kide izan daitekeen beste edozein erakunde.

   2. – Aurreko zenbakiak aipatzen dituen erakundeek, EAEko edozein balore-burtsetako kide izateko, indarrean dauden arauek eskatzen dituzten baimenak izan beharko dituzte eta dagozkien erregistroetan erroldatuta egon beharko dute.

   3. – EAEko balore-burtsetako kide izan nahi duten erakundeek honako hauek kreditatu beharko dituzte Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren aurrean: kide izateko eskatutako gaitasuna eta hitza eman beharko du idatziz bere gain balore-burtsa antolatze eta jardute arauei eutsiko diela, bertan egindako eragiketen konpentsazio eta likidazioari buruzkoak barne.

   4. – EAEko balore-burtsa bateko kide izateko, sozietate artezkariaren administrazio-kontseiluaren onarpena berariaz adieraztea ezinbesteko baldintza izango da eta kidetasuna burtsaren kapitalean parte hartuz gauzatuko da.

   5. – Aurreko zenbakian aurreikusitako ondorioetarako, eskabidea aurkeztu eta hilabeteko epean Ogasun eta Herri Administrazio Sailak ziurtagiri bat emango du. Ziurtagiri horrek sei hilabeteko iraupena izango du eta indarrean dirauen bitartean balore-burtsa bateko kide izan nahi duenak burtsa horretako sozietate artezkariari eskatu beharko dio.

   6. – Ogasun eta Herri Administrazio Sailak aurreko zenbakian aipatutako ziurtagiria epearen barruan ematen ez badu, eskabidea onartu egin dela ulertuko da eta onarpen hori Zuzenbidean onartutako edozein probabide erabiliz kreditatu ahal izango da, Herri-Administrazioen Lege Jaurbideari eta Guztientzako Administrazio Jardunbideari buruzko 30/1992 Legearen 43.5 atalak aipatzen duen ziurtagiria barne. Ziurtagiri horrek, halaber, sei hilabeteko epean izango du indarra.

atala.– Balore-burtsetako sozietate artezkariek, kide berriak sartu direlako kapital-zatiak egokitzeko prozedura amaitu ondoren, hilabeteko epean jakinarazi beharko diote emaitza Ogasun eta Herri Administrazio Sailari, eta honek, hala badagokio, sozietate artezkarien kapitalaren zatia eskuratu duten erakundeei dagokien burtsako kide-tituluak emango dizkie. Titulu horiek adierazpen balioa baino ez dute izango eta dagokion Kotizazio Buletinean eta EHAAn argitaratuko dira.

atala.– 1.– Sozietate artezkari batekiko edozein zor ordaintzeko berandu dabiltzan kideei dagokienez, betiere dagokion sozietate artezkariak hala eskatzen badu, Ogasun eta Herri Administrazio Sailak burtsako kide aritzeko gaitasuna indargabetu ahal izango die kide horiei. Zorpeko diruzenbatekoa ordaindu dela kreditatu ostean hartuko indarra berriro ere gaitasunak.

– Legez edo arauz aurreikusitako arrazoiengatik EAEko balore-burtsa bateko kide aritzeko gaitasuna galdu edo baliogabetzea gertatuz gero, dagokion Kotizazio Buletinean eta EHAAn argitaratuko da.

atala.– 1.– Burtsako kideek, burtsan negoziatzeko onartutako baloreak dituzten erakundeek eta EAEko balore-burtsekin harremanetan dauden gainerako pertsona edo erakundeek sozietate artezkarien erabaki guztiak bete beharko dituzte, beti ere indarrean dauden legeen esparruan eta sozietate horiek zuzendaritzan eta administrazion dituzten funtzioei dagokienez.

– Kontratazio, merkatuaren funtzionamendua antolatzea edo lege edo arau bat betetzeko eskakizunak edo irizpideak finkatzea helburua duten erabakiak izanez gero, Burtsaren Kotizazio-Buletinean argitaratu beharko dira eta erabakiak hartu eta 24 orduko epearen barruan jakinaraziko zaizkio Ogasun eta Herri Administrazio Sailari. Sailak baliogabetu edo aplikazioa indargabetu ahal izango du baldin eta Sailaren ustez erabaki horiek balore-merkatuaren legeak hausten badituzte, edo prezioak eratzeko prozeduraren zuzentasuna edo gardentasuna edo inbertsiogileen babesa galerazten badituzte.

– Sozietate artezkariek indarrean dauden legeak eta aurreko atalean aipatzen diren erabakiak behar bezela betetzen dituztenentz egiaztatzea Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren ardura izango da eta, honek, horretarako, dagozkien akordioak aldatzea eskatu ahal izango du.

atala.– 1.– Balore-burtsetako sozietate artezkariek urteko aurrekontu balioetsi bat gertatuko dute. Ogasun eta Herri Administrazio Sailak dagokion urteko abenduaren 1a baino lehen onartu beharko du aurrekontu hori. Hurrengo urteko lehenengo egun balioduna baino lehen berariazko erabakirik jakinarazi ezean onartuta dagoela ulertuko da.

– Sozietate artezkariaren aurrekontuak diru-sarreren bidez ordaindu beharko ditu gastu guztiak. Salbuespenez hori ezin bada lortu, Burtsako kideei eskatu ahal izango die aparteko diru-sarrerak egitea finantza-oreka lortu ahal izateko. Aparteko diru-sarrerak kideei egozteko irizpideek estatutu sozialetan definituta egon beharko dute.

– Aurreko zenbakiek aipatzen duten aurrekontuan, zehatz-mehatz azalduko dira aurreikusitako diru-sarrerak lortzeko ekitaldian erabiliko diren prezio eta komisioak. Ogasun eta Herri Administrazio Sailak aldakuntza bat ezarri ahal izango du baldin eta prezio edo komisio horiek sozietate artezkariaren finantza-orekaren irizpidearen aurkakoak badira, balore-merkatuaren garapena aldatu edo merkatu hori arautzen duten irizpideen aurkakoak badira edo burtsako kide ezberdinen artean bereizkeria zuriezinak sortzen badituzte.

– Sozietate artezkariak aurreko zenbakiak aipatzen dituen prezio eta komisioetan edozein aldakuntza egin ahal izateko, Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren baimena beharko du. Aldatzeko eskabidea aurkezten den egunetik hasi eta hilabeteko epean Sailak dagokion erabakia jakinarazi ez badu baimena eman dela ulertuko da.

atala.– Balore-burtsako sozietate artezkariaren urteko kontuen auditoriaren urteko txostena Ogasun eta Herri Administrazio Sailari igorriko zaio azter dezan eta Sailak, aztertu ostean, bidezko iritzitako aholkuak eman ahal izango ditu.

atala.– 1.– Balore-burtsa bakoitzean baloreen eta eskudiruen konpentsazio- eta likidazio-zerbitzu bat egongo da, burtsa horretan negoziatzeko onartutako baloreei dagokien kontuko idazpenen; eta baloreen eta eskudiruen konpentsazio eta likidazioen arabera ordezkatutako baloreen erregistro kontablea eramango duena. Aipatutako zerbitzu hori sozietate artezkariaren menpe egongo da eta ez du berezko izaera juridikorik izango.

– Burtsetako kideak konpentsazio- eta likidazio-zerbitzura atxikitako erakundeak izango dira.

Aurreko baldintza bete gabe ere, konpentsazio- eta likidazio-zerbitzura atxikitako erakundeak izan daitezke, kasuan kasuko balore-burtsan berariaz negoziaketara onartutako tituluen gordailu direnak; eta dagokion balore-burtsan bakarrik negoziaketara onartutako baloreen erregistro kontablea eramateko ardura duten sozietate, balore agentzia eta kreditu erakundeak. Era berean, EAEko balore-burtsen konpentsazio- eta likidazio-zerbitzuetara atxikitako erakunde izan daitezke, 24/1988 Legearen 54. atalak aipatzen duen baloreen konpentsazio- eta likidazio-zerbitzua; eta beste balore-burtsetan antzeko jarduerak burutzen dituzten erakundeak. Aldi berean, EAEko balore-burtsen sozietate artezkariak aurreko zerbitzu horretara eta antzeko jarduerak burutzen dituzten erakundeetara atxikitako erakundeak izan daitezke.

Burtsako kide ez direnean, EAEko balore-burtsaren konpentsazio- eta likidazio-zerbitzura atxikitako erakunde izaera lortzea edo galtzea balore-burtsaren sozietate artezkariaren administrazio kontseiluaren erabakiz gertatuko dira, hurrengo atalak adierazten dituen antolatze eta jardute arauekin bat etorriz.

– Balore-burtsaren sozietate artezkariaren administrazio kontseiluak landuko ditu konpentsazio- eta likidazio-zerbitzuaren antolatze eta jardute arauak, eta hauek Ogasun eta Herri Administrazio Sailak onartu beharko ditu aplikatzen hasi aurretik. Onartzeko aurkeztu ondorengo hiru hilabeteko epean idatzizko erabakirik jakinarazten ez bada onartutzat emango dira.

– EAEko balore-burtsen konpentsazio- eta likidazio-zerbitzuek bigarren mailako merkatu ofizialetan negoziaketara ez onartutako baloreen erregistro kontablea eraman ahal izango dute eta baita ere, dekretu honetan aurreikusitako eginkizunen osagarri diren eta Ogasun eta Herri Administrazio Sailak agintzen dizkien eginkizunak hartu ahal izango dituzte bere gain, balore-burtsaren sozietate artezkariaren administrazio kontseiluaren aurretiko txostenaren ondoren.

atala.– 1.– Burtsaren konpentsazio- eta likidazio-zerbitzura atxikitako erakundeek fidantza kolektibo bat eratuko dute, kasuan kasuko balore-burtsan negoziatzeko berariaz onartutako baloreen gaineko likidazioaren zain dauden eragiketak betetzea beraien artean bermatzeko.

Burtsaren konpentsazio- eta likidazio-zerbitzura atxikitako erakundeei dagokien fidantza kolektiboaren guztirako zenbatekoa balore-burtsaren sozietate artezkariaren administrazio kontseiluaren erabakiz zehaztu eta errebisatuko da, 24/1988 Legearen 54. atalak aipatzen duen baloreen konpentsazio- eta likidazio-zerbitzuaren fidantza kolektiboaren guztirako zenbatekoa zehazteko eta errebisatzeko aurreikusitako legezko mugen eta epeen barruan, beti ere, kasuan kasuko burtsan berariaz negoziatzera onartutako baloreei aplikatuz. Zazpi eguneko epean emango zaio Ogasun eta Herri Administrazio Sailari sozietate artezkariaren administrazio kontseiluaren aipatutako erabakiaren berri, dekretu honetako 14.2 atalean xedatutakoa aplikatuz. Fidantza kolektiboaren guztirako zenbatekoa burtsaren konpentsazio- eta likidazio-zerbitzura atxikitako erakundeen artean banatzea, balore-burtsaren sozietate artezkariaren administrazio kontseiluaren erabakiz egingo da, aipatutako burtsaren konpentsazio- eta likidazio-zerbitzura atxikitako erakundeentzat ezarritako arauak jarraituz, baina, kasuan kasuko balore-burtsan negoziatzeko berariaz onartutako baloreei aplikatuz.

– Atal honek aipatzen duen fidantza kolektiboa burtsaren sozietate artezkariak kudeatuko du.

– Baloreen konpentsazio- eta likidazio-zerbitzuan eratutako fidantza kolektiboarentzat ezarritako jardute arauak aplikagarri izango dira eta aurreko atalaren 3. puntuak aipatzen dituen antolatze eta jardute arauetan egokitu, garatu eta osatu beharko dira.

atala.– EAEko lurralde eremuan, balore-merkatuekin zerikusia duten jarduerak burutzen dituzten pertsona eta erakunde guztiek estatuko oinarrizko legedian jasotzen diren jokatze arauak errespetatu beharko dituzte, eta baita, aurreko arauak garatzean Eusko Jaurlaritzak onartzen dituenak edo, gaikuntzaren ondorioz, Ogasun eta Herri Administrazio sailburuak onartutakoak ere.

atala.– EAEko bigarren mailako merkatu ofizial bateko kide izaera duenak Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren aurrean adierazi beharko ditu hirugarrenekin dituen lotura ekonomikoak eta kontratu harremanak, hauek, berezko edo besteren jardueren ondorioz beste bezeroekin interesen arazoak sor ditzaketenean.

atala.– EAEko lurralde eremuan balore-merkatu alorreko gainbegiraketa, ikuskapen eta zigor ahalmenak Ogasun eta Herri Administrazio Sailak izango ditu, kasu bakoitzean aplikagarri den legediaren arabera. Aipatutako ahalmenak ondorengoei lotuta daude:

1. EAEn dauden balore-burtsen sozietate artezkariak, eta bestelako bigarren mailako balore-merkatuetako erakunde artezkariak, ofizialak izan ala ez.

2. Aurreko letrak aipatzen dituen balore-burtsetako eta bestelako bigarren mailako balore-merkatuetako kideak, eta balore jaulkitzaile eta gainerako pertsona fisiko eta juridikoak, balore-merkatuko araudi erregulatzaileak eragiten dienean, EAEko balore-burtsetan eta gainerako bigarren mailako balore-merkatuetan bakarrik negoziatzera onartutako baloreen gaineko eragiketekin zerikusia dutenean.

atala.– Aurreko atalak zehazten dituen ahalmenak hobeto erabiltzeko, Ogasun eta Herri Administrazio Sailak beharrezkoak diren hitzarmenak burutu ahal izango ditu Balore Merkatuko Komisio Nazionalarekin.

atala.– Ogasun eta Herri Administrazio Sailak, dekretu honetako 21. atalak zerrendatzen dituen pertsona fisiko eta juridikoei beharrezko jotzen duen informazio guztia eskatu ahal izango die agindu honek aipatzen dituen ahalmenak erabil ditzaten. Informazio hori lortzeko edo egiaztatzeko, Ogasun eta Herri Administrazio Sailak egokitzat ematen dituen ikuskapen guztiak egin ahal izango ditu, eta horretarako, atal honek adierazten dituen pertsona fisiko eta juridikoak esandako Sailaren esku jarri beharko ditu liburuak, erregistroak eta agiriak, edozein dela ere beren euskarria, hala nola,programa informatikoak, artxibo magnetikoak, optikoak edo bestelakoak.

atala.– 1.– Balore-merkatuko antolatze edo diziplina arauak urratzeagatik aplikatuko den arau-hauste eta zigorren erregimena 24/1988 Legearen 95. ataletik 107.era aurreikusitakoa izango da.

– Zigor espedienteak bideratzeko eskumena duen organoa Finantza Zuzendaritzari atxikitako ikuskaritza da.

– Zigorrak jartzeko eskumena izango duten organoak ondorengoak dira:

1. Arau-hauste larri eta arinentzat Finantza zuzendaria.

2. Arau-hauste oso larrientzat Ogasun eta Herri Administrazio sailburua.

   GEHIGARRIZKO XEDAPENAK