Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Luis Filipe Ia Frantziakoa

Frantziako erregea 1830-1848 urteetan (Paris, 1773 - Claremont, Ingalaterra, 1850). Luis Filipe Jose Orléanseko dukearen eta Luisa Maria Borboi-Penthièvrekoaren semea zen. Valois, Chartres eta Orléanseko duke tituluak izan zituen. Iraultzaren aldekoa zen, jakobinoen taldeko kidea, eta 1793an Konbentzioaren gudarostean parte hartu zuen. Neerwindengo guduaren ondoren, etsaien aldera igaro zen. Suitzan, Alemanian, Eskandinavian, Estatu Batuetan eta Ingalaterran egon zen. Ingalaterran Maria Amelia Napoliko printzesarekin (1809) ezkondu zen eta ondoren lau urte eman zituen Sizilian (1810-1814). 1814an Frantziara jo zuen eta Orléanseko etxearen aberastasun handiak kudeatu zituen luzaroan, gortetik urrun. 1825ean liberalengana hurbiltzen hasi zen eta 1830eko iraultzaren ondoren, agintera eraman zuen goi burgesia liberalak. Luis Filipe buruzagi militar nagusi izendatu zuten hasieran eta errege ondoren, 1814ko Konstituzioa aldatu eta zin egin ondoren. Horrela sortu zen Frantziako monarkia burgesa, hiritar-erregea agintari nagusi zela (Uztaileko monarkia deitua Frantzian). 1848an erregetza utzi behar izan zuen, 1848ko iraultzaren ondoren. Bilobari, Parisko kondeari, erregetza utzi eta Ingalaterrara jo zuen. Han hil zen 1850ean.