lonbardiar
iz. eta izlag. Lonbardiako biztanlea. v 569-774 urteetan Italiako penintsulan erresuma bat eratu zuen herri germaniar bateko kidea. Lonbardiarrak sueboen familiako herri bat ziren eta Germaniako ipar-mendebalean bizi ziren K.o. lehen mendean. IV. mendean hasi ziren lonbardiarren hegoalderako migrazioak eta V. mendearen bukaeran egungo Austria aldean kokatu ziren, Danubio ibaiaren bazterretan. 546. urtetik aurrera, Audoin buruzagi nagusi zela, antzinako klan egitura utzi eta Erromako inperioko gizarte eta aginte moldeak hartu zituzten. Hurrengo hogei urteetan gepidoen aurka borrokatu ziren eta 567an menderatu zituen Alboin Audoinen ondorengoak. 568an Alpe mendiak igaro eta Italiako penintsulako iparraldera jo zuten eta 572. urtetik aurrera Italiako penintsulako erdialde eta hegoaldera zabaltzen hasi ziren. 584an frankoak sartu ziren Italiako penintsulan eta, Pavia aldean gogor iraun zuten arren, Italiako penintsulan okupaturiko lurralde asko galdu zuten lonbardiarrek, frankoen eta bizantziarren arteko aliantzagatik. 590ean berriro ere nagusitu ziren lonbardiarrak Italiako penintsulako lurralde askotan eta VII. mendean kristau ortodoxo bihurtu ziren, arrianismoa utzita. Errege dinastia berri batek hartu zuen agintea 700. urtean; Liudprando, dinastia horretako bigarren erregearen garaian (712-744), jo zuen gorena lonbardiarren aginteak eta guztiz murriztu zen bizantziarren eragina Italian. Ondoko erregeek, Aistulfok (749-756) eta Desideriok (756-774), aurrez aurre jo zuten aita santuen lurraldeen aurka, eta Adrian I.a aita santuak Karlomagnoren laguntza baitzuen, urtebeteko setio baten ondoan, 774an sartu ziren frankoak Paviako hirian. Betikoz amaitu zen lonbardiarren erresuma urte horretan, baina aztarren sakonak utzi zituen haien egonaldiak Italiako iparraldean arte, hizkuntza eta zuzenbide alorretan.
