Ebidentzia zientifikoen iturriak
Ebidentzian oinarritutako medikuntzaren ikuspegiarekin (EBM, ingelesezko siglatan), praktika medikoa ebidentzia zientifikotan edo ikerketa zientifikotik datozen emaitza adostutan oinarritzen da erabakiak hartzeko.
Kalitatezko ebidentzia zientifikoen iturriak topatzea errazagoa da azkenaldian gordailuak, direktorioak eta berariazko webguneak agertu direlako, bai estatuan, bai nazioartean. Normalean, informazio-iturri horiek erreferentzia bibliografikoak jaso eta sailkatzen dituzten erakunde ofizialek eta elkarte zientifikoek sortu eta mantentzen dituzte. Horren abantaila da erabiltzaileei dokumentuak azkar berreskuratzen laguntzen dietela, dela bilaketa-sistemen bidez, dela gaika nabigatuz.
Jarraian, ebidentzian oinarritutako erabaki medikoak hartzeko laguntza-baliabide nagusiak topatuko dituzu, tipologiaren arabera sailkatuta:
Point-of-Care plataformak eta metabilatzaileak
Point-of-Care tresnek etengabe eguneratutako ebidentzia hautatua eskaintzen dute arreta-gunean erabaki klinikoak hartzeko. Mota horretakoak dira UpToDate, DynaMed eta ClinicalKey. TripDatabase, aldiz, metabilatzaile bat da, ebidentzia klinikoko edozein baliabide mota topatzeko balio duena.
Praktika klinikoko gidak (PKG)
Praktika klinikoko gidak modu sistematikoan garatutako gomendioak dira, profesionalei eta pazienteei gaixotasun edo osasun-egoera jakin baten aurrean erabaki egokiak hartzen laguntzeko.
GIN (Guidelines International Network)
Sareko kideek egindako edo onetsitako praktika klinikoko gidak, txostenak eta beste dokumentu batzuk
CPG Infobase
Canadian Medical Association-ek (CMA) mantendutako datu-basea, Kanadako erakunde medikoek garatutako edo onartutako gidak dituena
Saiakuntza klinikoak
Saiakuntza klinikoa produktu, substantzia, sendagai, teknika diagnostiko edo terapeutiko baten ebaluazio esperimentala da, eta gizakiei aplikatzean, haren eraginkortasuna eta segurtasuna baloratu nahi dira.
ClinicalTrials
AEBtako National Library of Medicine erakundeak elikatutako datu-basea. Bost kontinenteetako herrialdeetan egindako azterlanak biltzen ditu
ISRCTN (Guidelines International Network)
BioMed Central-eko saiakuntza klinikoen erregistroa, proposatu, hasi edo burututako ikerlanak barne hartzen dituena, guztiak ere sarbide librekoak izanik
EU Clinical Trials Register
EBn eta beste herrialde batzuetan egindako saiakuntza klinikoei buruzko protokoloak eta emaitzen informazioa biltzen ditu
REec - Registro Español de Estudios Clínicos
Azterketa Klinikoen Espainiako Erregistroa: saiakuntza klinikoak Espainian baimendutako sendagaiekin (2013tik) eta behaketa-azterketak sendagaiekin (2021etik)
CENTRAL (Cochrane Central Register of Controlled Trials)
Martxan dauden saiakuntzak (Clinicaltrials eta Who) eta dagoeneko argitaratuta dauden saiakuntzak (Pubmed, Embase eta Cinahl) eskaintzen ditu
Galdera klinikoak
Zalantzak galdera kliniko egituratu gisa adierazi behar dira, eta honako elementu hauek izan behar dituzte: (P) patient, (I) intervention, (C) comparison eta (O) outcome (pazientea, esku-hartzea, konparaketa eta emaitza). Lau elementu horiek, ondoren, galderari ahalik eta erantzun zehatzena eman ahal izateko eran egituratutako dute bilaketa bibliografikoa.
Cochrane Clinical Answers (CCA)
PICO galderei erantzuten diete, Cochrane berrikuspenetan oinarrituta
Cochrane New Zealand - PEARLS
Zeelanda Berriko Cochrane Primary Healthcare Field-ek egindako berrikuspen sistematikoen laburpenak, galdera zehatzei erantzuten dietenak
Psicoevidencias
Andaluziako Osasun Zerbitzuaren Osasun Mentaleko Programaren ataria. CATen banku bat du
Berrikuspen sistematikoak
Berrikuspen sistematikoa azterketa zientifiko mota bat da, non gai edo galdera jakin bati buruzko ikerketek sortutako informazio guztia biltzen den. Berrikuspen sistematikoen helburua da dokumentu bakar batean hainbat azterlan garrantzitsuren sintesi osoa eta inpartziala ematea, metodo zorrotz eta gardenak erabiliz. Metodo horiek alborapenak minimizatzeko aukeratzen dira, eta, horrela, emaitzak fidagarriagoak dira, eta horietatik ondorioak atera daitezke, eta erabakiak hartu.
Cochrane Library
Cochrane Liburutegiak berrikuspen sistematikoen Cochrane datu-baserako eta gaztelaniazko testu osorako sarbidea eskaintzen du
Epistemonikos
Osasuneko ebidentzien elkarlaneko datu-base eleaniztuna. Milaka berrikuspen sistematiko eta ebidentzia zientifikoen beste dokumentu asko biltzen ditu
International HTA Database
Osasun-teknologien ebaluazioei buruzko informazio bibliografikoa, aribidean daudenak eta argitaratutakoak barne
Azken aldaketako data:
