8. ETAPA: PORTUGALETE • KOBARON

Itsas tradizioa

Talaiak eta keinulari-postuak oso azpiegitura sinpleak ziren. Askotan, Pobeñan zegoen baselizarekin egin zen bezala, beste eraikin batzuk zeudela aprobetxatzen zen, bere funtzio erlijiosoez gain, talaiei zegozkien funtzioak ere bete zitzaten. XVI. eta XVII. mendeen artean, Muskizko arrantzaleen beharrak asetzeaz gain, talaia honi funtsezko azpiegitura izan zen Somorrostroko meategietatik burdina-minerala eta Barbadun ibaiko burdinoletatik egindako burdina ateratzeko merkataritza-trafikoa kudeatzeko. Horretarako, arraunean ibilitako ontzi txiki esperiantziadunen laguntzari esker itsasadarretik atoian eraman behar ziren benaka-ontziak begiztatzen ziren.

Soroskundeko Amaren baseliza-talaia muino txiki baten gainean dago, Barbadunen bokalean. Soroskundeko Amaren baseliza, itsas debozio handikoa, XVII. eta XVIII. mendeen artekoa da, eta azpian dagoen haitzuloa San Pantaleon martiri kristauari eskainitako haitzuloetako ermita da, XVI. eta XVII. mendeetakoa. Izenak dioen bezala, Soroskundeko Ama Birjina arriskuren bat gertatuz gero laguntza eskatzeko deitua da, eta horrek Pobeñako marinelen gogokoenetako bat bihurtu zuen, beti itsasoan arriskuan egon baitzitezkeen arrrantza egitera irteten zirenean. Hori dela eta, esaten dutenez, arrantzara irten aurretik, txalupak leku horretan gelditu eta babes eske igotzen ziren, eta itsasoaren egoera aztertzen zuten, ontziratzea komeni zen ala ez erabakitzeko.

Gaur egungo baseliza 1768an Pedro de Llano kapitainak, bertako bizilagunak, Habanatik Coruñarako bidaian ekaitz batetik bizirik atera zenean egindako promesa baten ondorioz eraiki zela uste da. Hortik dator bere gurtza itsasoko jendearen artean. Barruan, alboetako aldareak San Nikolas eta San Bartolomeri eskainita daude, eta erdiko erretaulan Soroskundeko Amaren irudia dago, XVII. mendeko egur polikromatuzko tailua. Ondoren, tenplua 1859an zaharberritu zen (orduan gehitu zitzaion kanpai-horma), eta, berriz ere, XX. mendeko 80ko hamarkadan.

Baselizara Pobeñako paduretatik iristen da, harrizko eskailera batetik, zeina meza eta jaietarako bakarrik irekitzen den burdinsare batek ixten duen. Eskailera hori Arena hondartzatik bere ikuspegia ezkutatzen duten arte hostotsuen artetik doa. Ermitaren oinplanoa angeluzuzena da, nabe bakarrekoa. Erabilitako eraikuntza-materiala harlangaitza da eta bi isurkiko teilatua du.

Partekatu