Hiri handi hau hiriburua izan zen, izan ere, Nafarroako erregeak bertan bizi ziren XII. mendean. Ohiturari eusteko, karlistek, liberalek irabazi baino lehen, bertan aldarrikatu zuten 1883 urtean Espainiako errege bezala beraiek zuten hautagaia. Iraganetik Lizarrak monumentu historikoen multzo aberats bat eskuratu du, gutxienez sei eliza eta bi jauregi.
Ruako San Pedro
Ruako San Pedro eliza harri bertikal batera dago itsatsita. Eliza honetara sartzeko eskailera monumental bat dago, bertako topografia zailera bikain egokitu dena. Eskaileratik portiko lobuluanitz ojibal batera irits zaitezke, ia biribildua, jarraian jarrita hamar arku txiki dituena; bertako motibo geometrikoak ikusita arte musulman andaluziarraren eragin izugarria antzeman daiteke. Klaustro erromanikoa, zutabe bikoiztu eta kapitel landuekin, Jesukristoren eta Sainduen bizitzaren eszenak irudikatzen dituztelarik, Aragoiko erregearen ordezkari militarrak ia osorik suntsitu zituen 1512an, Nafarroako konkistaren garaian.
Nafarroako Erregeen Jauregia
Nafarroako Erregeen Jauregia erromaniko zibilaren (XII. mendearen amaiera) adibide oso baliotsua da. Bi oin ditu eta beranduago hirugarren bat eraiki zen; adreiluzko bi dorre txiki ere baditu. Estatuko jauregi zaharrenetakoa da. Leiho bikoiztuak ditu eta kapitel ospetsu bat, non Erroldan adoretsuaren eta Ferragut heroi musulmanaren arteko borroka irudikatzen den.
San Miguel eliza
San Miguel eliza muino baten gainean dago eta garai gotikoan berreraiki zen, nahiz eta portiko erromaniko bat kontserbatzen duen, eta bertan, zimiterio baxu baten azpian, itzala eta babesa ematen duena, Bibliako eszenak ikus daitezke. Bereziki azpimarragarriak dira alboetan kokatuta dauden bi goi-erliebeak. Batean Emakume Sainduak azaltzen dira, berpiztutako Jesukristoren hilobira hurbiltzen, eta bestean San Miguel dragoiaren aurka borrokan.
