3. Babes-erregimen honek aipatzen dituen birgaitzeko esku-hartze motak abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuan jasotakoak dira. Dekretu hori ondare urbanizatua birgaitzeko jarduera babestuei buruzkoa da.

4. Monumentu kategoriarekin kalifikatutako kultura-ondasuntzat aitortuta dauden edo etorkizunean halakotzat jotzen diren eraikin eta elementuei, horren ondorioz babes-erregimen xehatua ezarrita dutenei, erregimen hori aplikatuko zaie, eta araudi hau osagarri gisa aplikatuko da.

5. Babes-erregimen honen eraginpean dauden ondasunen jabeek Euskal Kultura Ondareari buruzko 7/1990 Legeko 20 eta 35 artikuluek eta Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko 2/2006 Legeko 199. artikuluak ezartzen dituzten kontserbazio-, zaintza- eta babes-betebeharrak bete beharko dituzte. 6. Babes-erregimen honetako babes bereziko, ertaineko, oinarrizko eta partzialeko zerrendan dauden ondasunak eraistea, zati batean edo osorik, Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 36. artikuluan eta azaroaren 10eko 306/1998 Dekretuan jasotakoarekin bat etorriz egin ahal izango da soilik. 306/1998 Dekretua kalifikatutako eta zerrendatutako kultura-ondasunen aurri-egoeraren deklarazioari buruzkoa eta berauek eraisteko erabakiaren aurretik eta ondoren egin beharrekoei buruzkoa da. Eraikinak barrutik hustea zatikako eraisketa egitea da, eta, beraz, lege-betekizun hau bete beharko du.

7. Babes-erregimenaren araubide orokorraren aplikazioak hirigune historikoaren tipologian edo forman aldaketak eragingo dituzten erabilerak sartzeko aukera ematen badu, Eusko Jaurlaritzako dagokion organoak kasu horren inguruan adierazten duenaren arabera jokatu beharko da.

8. Babes-erregimen honen aplikazioaren ondorioz, elementu jakin batzuk osorik edo partzialki eraits badaitezke, edota 6. idatz-zatiaren arabera araututakoen kasuan, gorde egin beharko dira bistan edo gaur egun ezkutuan dauden eta fabriken bereizgarriak diren harrizko elementuak (hala nola, harlanduzko ertzak, ateburuak, leihoburuak, inpostak, mentsulak etab.), eraikuntza berrian erabiltzeko, nahiz eta ez egon babes-erregimen honetako 4. zerrendaren barruan (babes partzialekoen artean) 9. Babes-erregimen hau garatzen duen hirigintza-plangintzak egungo zenbait eraikinen gehieneko altuera aztertu beharko du; alegia, inguruko eraikinekiko tratamendu edo osaera erabat ezberdina duten altxaerak egin izanagatik inguruko edo kaleko altuera nabarmenki gainditzen dutenena.

2. Lursailaren forma eta tamainari eusteko baldintza zorrotz bete beharrekoa izango da Babes Morfologikoaren mailako elementuetan. Kasu horietan, hala ere, lursailaren zabalera librea 4,00 m. baino txikiagoa bada mehelinak kontuan hartu gabe jarraian dagoen beste lursail bakar batekin elkartu ahal izango da. Dena den, babespean dauden eraikinetako elementu guztiak bere horretan utzi beharko dira nahitaez. Gainerako babes-mailetan zilegi izango da lursailak bereiztea, Hirigune Historikoaren ezaugarriei hobeto egokitzen zaizkien eskala-baldintzak mantentzearren edo lursailen zatiketaren jatorrizko arrazoi berreskuratzearren, baina inola ere ez lursailak bereizteak adierazitako lotizazio-irizpidearen kontrako egoerarik eragiten badu.

3. Hiri-egitura, publiko eta pribatuaren definiziotzat hartuta, monumentu-multzo baten ezaugarri bereizgarrietako bat eta lursail-egituraren azken euskarria da. Beraz, ez da onartuko egituraren egungo lerrokadurak aldatzea, ez bada trazatuko disfuntzioak konpontzeko zuzenketa zehatza.

1. Eraikinaren egoerari buruzko azterketa analitikoa; alegia, eraikinaren deskripzioa, eta kontserbazio-egoerari buruzko azterketa, txosten diagnostikoa, ondorioak eta esku-hartzeko oinarrizko gomendioak biltzen dituena. Azterketa analitikoaren deskripzioak dokumentazio grafikoa jaso beharko du, 1/50 eskalan, gutxienez, oinak, aurretiko bistak eta sekzioak adierazteko; 1/20 eskalan, gutxienez, arkitektura-xehetasunak adierazteko; argazki-dokumentazio osoa, plano historikoak eta abar, eta egitura-sistemaren altxaera zehatza, dimentsionatua eta akotatua. Dokumentazio horrekin batera azalpen-memoria aurkeztuko da, eta, baldin badago, eraikinari buruzko bibliografia. Kontserbazio-egoerari buruzko azterketan azterketa analitikoaren eranskin edo separata gisa aurkez daiteke, beste batzuen artean, egitura-sisteman eragiten duten edo eragin dezaketen patologien azterketa eta elementu horiek zaintzeko beharrezko diren neurriak jasoko dira. b) Dokumentazio grafikoa. Bertan, egin beharreko esku-hartzeak, erabiliko diren materialak, lanak egiteko exekuzio-faseak, zein bukaerako egoera adieraziko dira. Hori guztia eskala egokian egongo da, aurreko atalean eskatutakoan, gutxienez.

2. Esku-hartzearen helburuak, egingo diren lanak eta erabiliko diren teknikak adierazten dituen dokumentazio idatzia. Zer material erabiliko den adieraziko da, bai eta zer egonkortasun duen eta zer elkarreragin duen gainerako osagarriekin. d) Eraikinaren bizitza ziurtatzeko eta egoki mantentzeko behar diren teknika eta bitartekoak zehaztea.

4. Esku-hartzearen aurrekontua, babes-erregimenaren honen aginduen arabera obrak behar bezala egiteko beharrezko teknika eta bitartekoen araberakoa.

1. Estalkiak bi isurialde izango ditu eta gailurra fatxada nagusiarekiko paralelo egongo da, kasu berezietan izan ezik; hala nola, kaleen elkargune diren eraikinetan, hiri-jauregietan, garrantzi handiko eraikin isolatuetan, eta abarretan. b) Aurreexistentziaren teilatu-hegal eta gailurrerainoko altuerei eutsiko zaie, horiek inguruko babestutako eraikinetako altuera nagusia gainditzen ez badute; hala balitz, horretara egokitu beharko lukete. Aurretik zeuden altuerak txikiagoak badira, adierazitako eraikinen altueretara egokitu ahal izango dira. c) Teilatu-hegalak, hegalean zein ertzean, hiriguneko ingurumen-balioaren adierazgarri direnen ezaugarriak izan beharko ditu. Ez dira 20 cm baino gehiagoko ertzak baimenduko. d) Eraikina ordezkatzen bada, fatxadaren itxura laua errespetatuko da eta, horrenbestez, ez da hegalkin trinkorik egitea onartuko. e) Birgaitzeetan, fatxaden ohiko aurreratzeak zabalera osoan mantentzea onartuko da. Aurreratze horiek tamaina, material, akabera eta kalitate tradizionalak izan beharko dituzte. f) Debekatuta dago beheko solairuetan markesina eta hegalak egitea, baita ataripeak ere. g) Debekatuta dago solairuarteak egitea. h) Aurretik dagoenaren beheko solairuaren altuerari eutsiko zaio, horrek ez badu gainditzen kale horretako fatxada babestuen ezaugarri den altuera; izan ere, horrela bada, hari egokitu beharko zaio. Aurretik zeuden altuerak txikiagoak badira, adierazitako eraikinen altueretara egokitu ahal izango dira. i) Estalkietako faldoien planoetatik kanpora ateratzen diren kasetoi eta bolumenak egitea mugatu egingo da, estalkiak pertzepzioan haiei nagusi dakizkien.

9. Hiriguneko konposizio-elementu bereizgarriak erabiliko dira: Baoak ardatz bertikaletan antolatuko dira. Fatxada-konposizioak berau osatzen duten elementuen irakurketa hierarkikoa egiteko aukera emango du.

   Debekatuta dago begiratokirik egitea, salbu eta leku oso irekietara ematen badute; esaterako, plazetara edota horiek plaza eta kale-ertzetara. Balkoi irtenen zorua ez da 15 cm-tik gorakoa izango, eraikitzeko materiala edozein dela ere. Ohiko materialak (egurra eta metala) erabiliko dira balkoietako babesak egiteko. k) Kalera eta kantoira ematen duten fatxaden tratamendu hierarkizatua egingo da, bietan fatxada duten eraikinetan. l) Aurretik dagoen egiturari eutsi beharko zaio, eta aldatuta badago jatorrizkoa berreskuratu, beheko solairuko aurrealdeko fatxadetan eta mentsula tankerako aurreratzea duten mehelinetan, osagai hori harlanduzkoa duten eraikinetan. m) Erakusleihoak eta errotuluak dagokien hormaren harkantoiaren zabaleran gauzatu beharko dira; espresuki debekatuta dago baoen irakurketa-planotik atzeraemangune handirik egitea edo aurreratzea. n) Eraikin batek kalera eta kantoira ematen duen fatxada duenean, komunikazio bertikaleko gunerako sarbidea kaleko fatxadatik egingo da. o) Fatxadako akaberak zarpeatuta edo entokatuta egingo dira, ez bada harlanduzko fabrika edo adierazgarriak diren harrizko elementuak (leihoburu eta ateburuak, harkantoiak, kantoiak, etab.). Beheko solairuetan fatxadaren akaberak harrizkoak edo harri-iztukuzkoak izango dira ezingo da akabera leunik egin, eta zokaloa goiko solairuek osatzen duten eraikinaren gorputzetik bereiz nabarmentzea ahalbidetuko du.

   2. Eraikina ordeztu behar bada, eraikinean egon daitezkeen harresi-zatien kontserbazioari eragin gabe ordeztuko da. Irizpide berari jarraituko zaio lurpean egon daitezkeen hondarrekin, foru-aldundiak, esku-hartze arkeologikoaren emaitzak ikusita, hala agintzen badu.

Hiri-espazioak Babes berezia. Babes ertaina. Oinarrizko babesa. Babes morfologikoa. Diskordantzia. 2. Eraikinaren babes-maila edozein dela ere, babestutako eraikinaren zenbait zati edo elementu banan-banan baloratu ahal izango dira araubide honetan, eta horretarako, babes partzialeko maila hauek ezartzen dira:

Babes partziala. Diskordantzia partziala. 11. artikulua. Garrantzi bereziko elementuak. Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legearen 12.1 e) artikuluan jasotzen dena betetze aldera, garrantzi bereziko elementutzat joko dira babes berezi eta ertaineko zerrendan jasotako eraikin guztiak.

2. ATALA

HIRI-ESPAZIOAK

Kaleak eta kantoiak Plazak eta parkeak Patioak eta karkabak

3. Bai kaleak, bai eskailerak eta kantoiak, bai plazak eta parkeak, bai patioak eta karkabak egoki urbanizatzea aurreikusi beharko da; plangintzak zehaztu beharko du zer motatako akaberak eta hiri-altzariak ezarriko diren. Urbanizazio-lan hori egin aurretik, eraginik izan dezakeen arkeologia-ondarea babesteko beharrezko diren neurriak ezarri beharko dira.

3. Kale eta kantoiei urbanizazio-jarduera orotan, horien guztien zoladura aurreikusiko da. 4. Pixkanaka zerbitzu guztiak lurpean kanalizatzeari ekingo zaio, eta inola ere ez da baimenduko gainazaleko edo aireko linearik. 5. Eranskin degradatzailetzat joko da kantoiaren lerrokadura gainditzen duen edozein elementu, irtena izan edo ez, eraikinen teilatu-hegala izan ezik. Horiek ezingo dira 50 cm baino gehiago irten. 15. artikulua. Karkabak eta patioak 1. Karkaba eta patioetako esku-hartzeen helburua gune horien eta argia eta airea ematen dien eraikinen higiene- eta osasun-baldintzak bermatzea izango da.

2. Karkabaren zabalera, oro har, 3 m-koa da, baina karkaba osatzen duten eraikinen ezaugarrien arabera etxadi batetik bestera alda daiteke.

3. Jarduera berriek (orube, eraikin ordezkagarri edo diskordanteetan egiten direnek) eta berreraikuntzek karkabaren ardatzetik karkaba horretarako zehazten den zabaleraren erdiraino atzeraeman beharko dituzte atzealdeko lerrokadurak. Baldintza hau orokorra da, eta planeamenduan hobeto zehaztu ahal izango da lehendik zeuden elementuen kontserbazioak karkabaren lerrokaduraren trazadura bortxatzen duenean. Ez da inolako hegalik onartuko finkatutako lerrokadurarekiko, eraikuntzaren teilatu-hegala izan ezik.

4. Eranskin degradatzailetzat hartuko dira karkaben edo patioen inbasioak, hegalkin egiten dutenak edo behe-solairuetakoak. Higiezinean edozein jarduera burutzen denean, eraitsi egin beharko dira.

5. Karkabak eta patioak higienizatzeko jarduerak egiterakoan zolaketa-lanak ere egingo dira, baita bertako nahiz fatxadak bertara begira dituzten eraikinetako euri-uren kanalizaziolanak ere. Halaber, edozein motatako hiri-zerbitzuak lurpean kanalizatzeko obrak onartuko dira.

   3. ATALA

   BABES BEREZIA

4. ATALA

BABES ERTAINA

1. Garrantzi bereziko elementu arkitektonikoak izanda, horiek berreskuratzeko esku-hartzeak babes bereziko elementuentzako zehaztutakoen barruan sartu ezin direnak badira. 20. artikulua. Babes ertaineko mailan barne hartutako elementuei buruzko aginduak. 1. Eraikin horiek osorik edo zati batean eraisteko, Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 36. artikuluan xedatutakoa bete beharko da 2. Eraikin horiei eragiten dien edozein lan edo esku-hartzetan ezin izango da aldatu egitura bolumetrikoa ez eta lerrokadura ere. 3. Eraikin horietan gauzatuko diren erabilerek eraikinen kontserbazioa bermatu beharko dute, Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko III. Tituluaren zehaztapenak urratu gabe. 4. Babes ertaina duten eraikin eta elementuetan baimendutako esku-hartzeek kontserbazioa eta funtzionalitatea bermatzea izango dute helburu, eta elementu tipologikoak, formalak eta egiturazkoak errespetatu beharko dituzte. Babes bereziko erregimenean baimendutako esku-hartzeak ere egin ahal izango dira, bai eta Ondare Urbanizatua Birgaitzeko Jarduketa Babestuei buruzko abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuan, zaharberritze kontserbatzailerako A eta B kategorian ezarritako obrak ere.

5. ATALA

OINARRIZKO BABESA

1. Balio arkitektoniko, historiko edo artistiko berezirik ez izan arren, finkatzea egokitzat jotzen direnak ikuspegi tipologikotik edo ingurumenetik ondare eraikiaren alderdi interesgarri direlako, baina ez dutenak nahikoa interes babes ertaineko mailan sartzeko; alegia, zaharberritzeko lanak egiteko.

2. Historia- edo arkitektura-balio garrantzitsuak izanik, berreskuratzeko lanak babes handiagoko elementuetarako tipifikatutakoen barruan sartu ezin izatea.

4. Eraikin horietan baimendutako esku-hartzeak, babes maila gorenetan sartutakoez gain, abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuan, Ondare urbanizatu eta eraikia birgaitzeko jarduketa babestuei buruzkoan, jasotakoak izango dira, egonkortzea deituriko esku-hartze motarako. Era berean, erreforma deituriko esku-hartze mota ere baimenduko da 22. artikuluko a) baldintza betetzen duten eraikinetan, baldin eta eraikina babes-erregimena garatzen duen planeamenduan ezarritako etxadiaren barruko lerrokadura-baldintzetara egokitu behar bada. Halakoetan, zatikako eraisketak egiteko aukera ere izango da.

6. ATALA

BABES MORFOLOGIKOA

2. Eraikin horietan baimendutako esku-hartzeak, abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuan, Ondare urbanizatu eta eraikia birgaitzeko jarduketa babestuei buruzkoan jasotakoak izango dira, ordezkapena deituriko esku-hartze motarako.

3. Eraikina ordezkatu arren, kontserbatu egingo dira babes-erregimen honetan babes partziala duten eraikinaren elementuak, baita 18. artikuluan aipatzen diren harresi-zatiak edo lurreko hondakinak ere.

4. Plangintza hori onartzen ez den bitartean, eraikinak eraberritu edo ordezteko, babes-erregimen honetako 8. artikuluan zehazten dena bete beharko da.

5. Eraikin berriek daudenekin bat etorri, eta hirigunearen ezaugarri morfologikoekin bat datozen etxadiak osatu beharko dituzte. Eraikinek bildu beharreko baldintzak hirigintza-plangintzak ezarritako parametroen araberakoak izango dira. Plangintzak, lursail bakoitzerako, hau zehaztu beharko du:

   Lursailaren definizio bolumetrikoa, eta eraikin bat baino gehiago baldin badago, horien erabileraren eta horien arteko harremana. Eraikitako hondoa. Teilatu-hegalen eta gailurren altuerak. Estalkiaren planotik irteten diren bolumenak direla eta jarraitu beharreko baldintzak. Beheko solairuaren altuera. Kanpoko altxaeren konposizio-eskemak; lehendik beste elementu batzuk badaude, horiekin zer egin behar den zehaztu beharko da. Fatxadan erabil daitezkeen elementuen dimentsio-ezaugarriak. Akaberako materialak eta lehendik zeuden elementuen tratamendua, baleude. Eredu-etxebizitza lursailean gauzatzeko eskema.

7. ATALA

DISKORDANTZIA

1. Hirigunea birgaitzeko espazio libreen eskema egokia ezartzea eragozten duten bolumenak egotea.

2. Ikuspegi historiko edo arkitektonikotik balio berezirik ez duten arren, karkaben bidez argiztatu eta aireztatzen diren eraikinetan traba diren bolumen handiak.

3. Fatxada-akaberetan hirigune historikoan nagusi direnekin bat ez datozen material eta elementuak erabiltzea. d) Eraikinean eranskin degradatzaileak egotea, halako proportzioan non ezinezkoa baita aldaketa horiek egin zaizkion jatorrizko eraikuntza-unitatea antzematea.. e) Ingurukoen ezaugarriekin nabarmen bat ez datozen bolumenak ezartzea, bai gehiegizko altuera dutelako, bai etxadiaren barruko zein kanpoko lerrokaduretan aldaketak eragiten dituztelako. f) Monumentu-multzoan barne hartuta dauden gainerako eraikinekin bat ez datozen eraikuntzak egitea, dauden tokiaren inguruneari oinarrizkoan egokitu gabe. 2. Eraikin horietan baimendutako esku-hartzeak eraistea edo ordezkatzea izango dira, babes-erregimen hau garatuko duen hirigintza-plangintzan zehaztutako moduan. 3. Horiez gain, baimendu egingo dira lurzoruari eta hirigintzari buruzko 6/1998 Legeko 19. artikuluak, eraikinen kontserbazioari buruzkoak ezarritako esku-hartzeak, eta kontserbatzaileak eta apaindurakoak ere bai, ondare urbanizatu eta eraikia birgaitzeko jarduera babestuei buruzko abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuan zehazten diren moduan. 4. Babes-erregimen hau garatuko duen hirigintza-plangintza onartzen ez den bitartean, babes-erregimen honetako 8. artikuluan zehazten dena bete beharko da.

8. ATALA

BALORAZIO PARTZIALAK

Edozein babes mailatan sartuta dauden eraikinetako diskordantzia partzialtzat jotzen diren elementuen gaineko esku-hartzeek elementu horiek ezabatzea izango dute helburu, eta lurzoruari eta hirigintzari buruzko 2/2006 legearen 199. artikuluan, eraikinen kontserbazioaren inguruko betebeharrei buruzkoan, jasotako esku-hartzeak bakarrik baimenduko dira. 35. artikulua. Babes partzialeko elementuak edo diskordantzia partzialekoak. Monumentu-multzo gisa zehaztutako eremuan, dokumentu honetan 6. zerrendan jasotzen diren elementuak dira babes partzialeko maila dutenak. Diskordantzia partzialeko mailan, dokumentu honetako 7. zerrendan dauden elementuak, bai eta 34. artikuluan zehazten diren antzeko egoeran dauden eta hor jaso ez diren elementuak. Zerrenda horietan hirigune historikoan dauden egoerarik nabarmenak jasotzen dira. Hirigintza-plangintzaren eginkizuna izango da partzialki baloratzeko modukoak diren egoera guztien zerrenda egitea eta horiek guztiak babes-erregimen honek finkatutako zentzuan tratatzeko ordenantzak idaztea.