Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Wellingtongo dukea

(Arthur Colley Wellesley benetako izenaz). Ingeles militarra eta politikaria, Richard Colley Wellesley-ren anaia, Mornington markesaren semea (Dublin, 1769 - Walmer Castle, Kent, 1852). Ingalaterrako gudarostean sartu zen gaztetan; 1796. urtean Indiara joan zen eta jeneral izendatu zuten berehala. 1803. urtean marathen matxinada zapuztu zuen. Handik Portugalera bidali zuten, frantsesen inbasioa geldiarazteko. 1809. urtean britainiar, espainiar eta portugaldar gudarosteen jeneral nagusi izendatu zuten. Etsaiaren erasoei erantzun eta sekulako zafraldia eman zien frantsesei Gasteizen eta Irungo San Martzial mendian (1813ko ekainaren 21ean eta abuztuaren 31n hurrenez hurren). Wellington duke titulua eman zioten horregatik. Ingalaterraren ordezkari izan zen Vienako kongresuan eta, Napoleon erbestetik itzuli zenean, Prusiako Gebhard Leberecht mariskalarekin batean aliatuen buru jarri zen eta garaipen sonatua lortu zuen Waterloon frantsesen aurka (1815). Ospe handia lortu zuen Europa guztian zehar eta, alderdi kontserbadoreko kide eginik, 1828. urtean Ingalaterrako erregeak gobernuko Lehen ministro izendatu zuen. Irlandar katolikoen eskubideak bermatzen zituen legea onartu zen bere agintaldian, baina 1830. urtean kargua utzi behar izan zuen ez zuelako onartu nahi liberalek nahi zuten legebiltzarraren erreforma. Hainbat kargu publiko izan ondoren, politikatik baztertu zen (1846) baina gudarosteko komandante nagusi izan zen hil arte.