Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria

216. zk., 2007ko azaroaren 9a, ostirala

Hemen ikusgai dauden gainerako formatuen edukia PDF dokumentu elektroniko ofizial eta jatorrizkoa eraldatuz lortu da

Bestelako Xedapenak

Herri-Kontuen Euskal Epaitegia

6118

ERABAKIA, Herri-Kontuen Euskal Epaitegiaren Osokoak 2007ko ekainaren 14ko bilkuran hartua, Guggenheim Bilbao Museoaren txostena (1999-01-01etik 2005-12-31ra bitarteko artelanen erosketen legezkotasunaren analisia eta Guggenheim Fundazioaren 2005eko jardueraren fiskalizazioa) behin betiko onesten duena.

Herri-Kontuen Euskal Epaitegiaren Osokoak 2007ko ekainaren 14an egindako bilkuran

ERABAKI DU:

Guggenheim Bilbao Museoaren txostena (1999-01-01etik 2005-12-31ra bitarteko artelanen erosketen legezkotasunaren analisia eta Guggenheim Fundazioaren 2005eko jardueraren fiskalizazioa) behin betiko onestea. Erabaki honen eranskin modura ageri da.

HKEEren 1/1988 Legearen 13.2 atalak aurreikusten duena betez, txostenaren ondorioak EHAAn argitaratzeko xedatzea.

Vitoria-Gasteiz, 2007ko ekainaren 14a.

HKEEren Lehendakaria,

JESÚS ÁLVAREZ GALDÓS

HKEEren Idazkari Nagusia

BEGOÑA MARIJUÁN ARCOCHA

ERANSKINA

GUGGENHEIM BILBAO MUSEOA: 1999-01-01ETIK 2005-12-31RA BITARTEKO ARTELANEN

EROSKETEN LEGEZKOTASUNAREN ANALISIA

ETA GUGGENHEIM FUNDAZIOAREN

JARDUERAREN FISKALIZAZIOA,

2005EKOA

I. SARRERA

Guggenheim Bilbao Museoak erositako artelanen legezkotasunari eta Guggenheim Fundazioaren jardueraren fiskalizazioari buruzko txosten hau Herri-Kontuen Euskal Epaitegiaren 1/1988 Legeari jarraiki gauzatu da eta 2006ko Lanerako Planean barne hartua dago, Eusko Legebiltzarraren Ekonomia eta Ogasun Batzordeak hala eskatuta. Fiskalizazio-gai izan den aldiak Guggenheim Fundazioaren jardueraren fiskalizazioari dagokionez 2005eko ekitaldia besarkatu du eta artelanen erosketen analisiari dagokionez, berriz, 1999tik 2005erako ekitaldiak.

Aurrekariak

1991ko abenduaren 13an, Eusko Jaurlaritzak, Bizkaiko Foru Aldundiak (aurrerantzean BFA) eta Solomon R. Guggenheim Foundation-ek (aurrerantzean SRGF), Bilboko Museorako garapen eta programazioen zerbitzu akordioa izenpetu zuten, kudeaketa akordio batez osatua, 1994ko abenduaren 21ean izenpetu zena.

Akordio horietan Museoa eraiki, abian jarri eta funtzionamendurako finkatu zen erakundeen barne-egitura honako hau izan zen:

– Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Inmobiliaria, (aurrerantzean Inmobiliaria), xedea orubearen erosketa eta jabetza eta Museoaren egoitza fisikoaren eraikuntza eta jabetza izanik. 1992ko uztailaren 13an sortu zuten Eusko Jaurlaritzak, BFAk eta Bilboko Udalak.

– Guggenheim Bilbao Museoaren Fundazioa (aurrerantzean Fundazioa), Eusko Jaurlaritzak eta BFAk Museoaren kudeaketa, zuzendaritza, mantenua, zaintza eta sustapenerako sortua.

– Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL (aurrerantzean Edukitzailea), artelanak erosteko programa gauzatzeko.

Mamitu dugun lanak, bada, erakunde hauetatik bi izan ditu fiskalizazio-gai: Fundazioa, 2005eko ekitaldian izan zuen jarduerari dagokionez eta Edukitzailea, 1999ko urtarrilaren 1etik 2005eko abenduaren 31ra bitarteko artelanen erosketari dagokionez.

Guggenheim Bilbao Museoaren fundazioa

Fundazioa 1996ko ekainaren 3an sortu zuten Eusko Jaurlaritzak, BFAk eta SRGFk. Xede soziala Museoa kudeatu, zuzendu, mantendu, zaindu eta sustatzea da, arkitekturaren obra berezi baten esparruan XX. Mendeko artea batu, zaindu eta erakutsiko duena, Euskal Herriaren sustapen ekonomikoaren eta SRGFren nazioarteko orientabidearen kultur-ikur izango dena. Zehazki, honako xede hauek aurreikusi ziren:

– Nazioarte mailan arte moderno garaikideko erakusketa programa bat sortzea, SRGFrenaren pareko kalitate maila izango duena.

– Edukitzailearen bilduma zaindu eta beste museo eta galeria batzuentzat baliabide izatea.

– Bilduma aztertu, interpretatu eta erakustea.

– Bilbok nazioarte mailan duen irudia sendotzea.

– Kultur adierazpen, hitzaldi, argitalpen, liburu eta abar egitea edo sustatzea izango duten bestelako ekintza osagarriak gauzatzea.

Fundazioaren jardueraren fiskalizazioak honako alderdi hauek besarkatzen ditu:

– Legezkoak: Ezargarria den arautegia betetzea, bai ondasun eta zerbitzuen kontratazioan, bai langileria kontratatzerakoan ere.

– Kontularitzakoak: Fundazioaren dokumentazio finantzarioak ezargarri diren kontularitzako printzipioekin bat etortzea.

Lana egiteko kanpoko auditoreek egindako 2005eko ekitaldiko urteko kontuen auditoria txostena eskuratu dugu eta txosten horren euskarri diren lan-paperak aztertu, beharrezko iritzitako auditoria proba osagarriak gauzatu ditugularik. Ondasun eta zerbitzuen erosketaren lagin batekin Fundazioak erabilitako prozedura berrikusi dugu. Honez gainera, ekitaldiko langileriaren aldaketa aztertu dugu.

Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL:

Edukitzailea 1995eko apirilaren 7an sortu zen, 60 mila euroko hasierako kapital sozialarekin, Eusko Jaurlaritzak eta BFAk % 50arekin harpidetu eta ordainduak. Xede soziala, legez onartutako zeinahi formularen bitartez, mota orotako obra eta sorpen artistikoak erosi eta ustiatzeaz gain, arte laginak eta erakusketak antolatzea da.

Artelanen erosketa prozesuan legea bete izanaren analisiak honako hauek besarkatu ditu:

– 1999tik 2005erako aldian erositako artelanen zerrenda eskuratzea eta horien kostuaren xehapena, ekitaldi horietan Edukitzailearen ibilgetuko kontuetan erregistratutako kopuruak aztertuz.

– Artelanak hautatzeko eta erosteko prozedura berrikustea.

– Prozedura zuzen aplikatu dela egiaztatzeko 23 erosketen lagina hautatzea, 28.367.000 euroko zenbatekoa egin dutenak (aldi horretako erosketa guztien % 99).

– Artelanak erosteko kostu osagarrien 3 kontratazio espedienteren analisia, 783 mila euroko zenbatekoa egin dutenak (aldi horretako kostu osagarri guztien % 59), APKLTBk agindutakoari egokitzen zaiola egiaztatzeko.

Jarduera planak eta erosketa prozedurak

1996-1999 lau-urtekoaren inbertsio prozesua amaitu ondoren, Eusko Jaurlaritzak eta BFAk hurrengo lau-urtekoan obrak erosteko funts berri bat zuzkitzeko konpromisoa hartu zuten euren gain.

Honi dagokionez, Edukitzailearen Administrazio Kontseiluak 2000-2003 aldirako Jarduera plana onetsi zuen 2000ko martxoaren 29an, artelanen erosketan jarraitu beharreko gida-lerro eta metodologia finkatuz.

Gida-lerroek helburuak hiru ildotan jasotzen dituzte:

– Bilboko Museoaren Bildumako obrek bi baldintza bete behar dituzte, batetik Bilbori nortasun propioa emango dion bilduma osatzea eta, aldi berean, Guggenheim Museoen Bilduma Iraunkorrerako osagarri izatea.

– Denborazko esparruari dagokionez, erosketak gerraoste eta orain aldiaren arteko aldira lerratuko dira.

– Edukiari dagokionez, erosketak ondoko kategoria hauetan sailkatuko dira.

1.– Obra bereziak: Artista berezi baten ibilbideari dagokionez, sintesi eta gailur izaeragatik gailentzen diren lanak.

2.– Maisulanak: Beste artista batzuentzat erreferentzia nabari diren obrak, XX. mendearen bigarren erdiko artearen historiaren garapenerako giltzarritzat har daitezkeenak.

3.– Aipatutako aldiko pertsona ospetsuen obra multzoak, artista horien sormenezko kalitatearen ikuspegi sakona ematearren.

4.– Bilboko Museoaren espazioetarako berariaz sortutako aginduzko lanak, eraikinak duen berezitasun arkitektonikoa aintzat hartuta.

Jarraitu beharreko metodologiari dagokionez, Jarduera planak hainbat fase aurreikusten ditu:

1.– Erosketa-xedeen proiektua mamituko duen lantaldea sortzea, autoreak, obrak eta prezioen magnitudeen hurrenkera adieraziaz eta erosketarako kapituluen artean eskuragarri dagoen funtsaren banaketa zentzuzkoa eginez. Lantaldea -Nueva York eta Bilboko museoen ordezkariek modu parekidean osatuko dutena- 2000ko abenduaren 22an eratu zen, museo bakoitzeko 3 ordezkari zituela: Bi museoen zuzendari nagusiak, Museoko jardueren zuzendaria, Bilboko Museoaren Aholku Batzorde Artistikoaren kide bat, Zuzendariorde eta Kontserbatzaile burua eta Nueva Yorkeko Museoaren jarduera arduraduna.

2.– Taldeak berariazko erosketa proposamenak egingo ditu, Administrazio Kontseiluari aurkezteko. Proposamen bakoitzak obraren garrantziari eta bilduman hartzen duen tokiari buruzko txostena izango du lagun, merkatu azterketa eta erosketa babestuko duten adituen proposamen bat edo batzuk.

3.– Batzordeak proposamenak aztertuko ditu aurkeztutako dokumentazioarekin batera eta saltzailearekin harremanetan hastea onetsiko du. Berehala emango zaio Fundazioaren Aholku Batzorde Artistikoari aurkeztutako proposamenen berri. Aholku Batzorde Artistikoa Ohorezko Kideek eta Fundazioaren Patronatuko kideek osatzen dute.

4.– Behin negoziaketak behar bezala amaitu ondoren, Kontseiluak formalki onetsiko du obren erosketa eta horretarako, obraren jatorriari buruzko dokumentazioa emango zaio, kontserbazio egoerari buruzko txostena eta izenpetu asmo den kontratuaren zirriborroa. Ondoren, Aholku Batzorde Artistikoari jada gauzatutako erosketen berri emango zaio.

2004ko otsailaren 26an 2004-2007 Jarduera Plana onetsi zen, gida-lerro eta metodologia berbera aurreikusten dituena.

Lantaldeak 2000-2003 aldirako mamitutako erosketa programa Edukitzailearen Administrazio Kontseiluak 2001eko martxoaren 8an onetsi zuen. Lau urterako aurreikusitako 30.000.000 euro inguruko funtsa erosi beharreko sei mailatako obren artean banatzen ditu, maila bakoitzerako proposatutako egile zerrenda adieraziaz, nahiz urtero erosketa-lehentasunak berraztertzen diren.

2004tik 2007rako erosketen programa 2004ko urriaren 8an onetsi zen eta 24.000.000 euroko funtsa banatu zen.

Onetsitako programazioak eta egindako jarduerak honako hauek izan dira:

Milaka euro

Miles de euros

	2000-2003	2004-2007

	2000-2003	2004-2007

	Programatua	Gauzatua(*)	Programatua	Gauzatua

	Programado	Realizado (*)	Programado	Realizado

Lan artistikoak sakontasunez/enkarguak	4.200	17.142	12.000	-

Obras artísticas en profundidad/encargos	4.200	17.142	12.000	 -

Maisulanak	18.000	9.682	4.000	-

Obras maestras	18.000	9.682	4.000	-

Euskal/espainiar artea	2.100	2.201	2.000	794

Arte vasco/español	2.100	2.201	2.000	794

Parametro geografikoak zabaltzea	300	-	-	-

Ampliación de parámetros geográficos	300	-	-	-

Erosketa bateratuak	4.200	-	5.000	-

Adquisiciones conjuntas	4.200	-	5.000	-

Gainerakoa (arkitektura, multimedia, e.a.)	1.200	-	1.000	 -

Resto (arquitectura, multimedia, etc.)	1.200	-	1.000	-

GUZTIRA	30.000	29.025	24.000	794

TOTAL	30.000	29.025	24.000	794

Hasiera batean (*) 2000-2003ko lau urtekoan egindako jarduerak 2004ko otsailaren 26ko Administrazio Kontseiluaren arabera. 2004ko erosketak barne hartzen dituzte, aurreko erosketaren izapideen hasiera izateagatik.

(*) Actuaciones realizadas en el cuatrienio 2000-2003 según Consejo de Administración de 26 de febrero de 2004. Incluyen las adquisiciones del 2004, por ser el inicio de los trámites de adquisición anterior.

2000-2003 programazio aldiko inbertsioak batik bat berariaz aginduta erositako obretan oinarritu dira, eskultura multzo bat jartzeko Richard Serrari egindako enkargua azpimarratzekoa izanik. Hasiera batean aurreikusi gabeko proiektu hau 2003ko urtarrilean onetsi zen eta Bilduma Iraunkorrerako ildo estrategiko berri batean dago barne hartua, Museoko lehenengo solairuko aretoetan epe ertain eta luzean irauteko asmoz instalakuntzak aurkeztea izango lukeelarik helburu.

II.– Guggenheim Bilbao Museoaren fundazioari buruzko iritzia

II.1.– Legea betetzeari buruzko iritzia.

1.– Fundazioak 418 mila euroko gastuak egin ditu, publizitate eta lehia printzipioak bete gabe eta 486 mila euro egin dituzten gastuak esleitu ditu publizitate printzipioa gorde gabe eta lehiaketa eskaintzen eskaera mugatuko prozedura bitartez mugatuz.

2.– Zerbitzu Kontratu baten lizitazioa, 250 mila euro egin zituena (BEZ kanpo) ez zen DOUEn argitara eman, Europako Erkidegoaren zuzentarauak aplikatzeko muga ekonomikoak gainditzen dituela.

Gure iritzira, aurreko ez betetzeak alde batera, Fundazioak zuzentasunez bete du 2005eko ekitaldian ekonomia-finantza jarduera arautzen duen lege arautegia.

II.2.– Urteko kontuei buruzko iritzia

1.– Fundazioak Guggenheim Bilbao Museoa kudeatzen du; ez da, ordea, ez eraikinaren, ez Museoaren bilduma iraunkorraren jabe, Inmobiliaria eta Edukitzailearenak direnak. Fundazioak eraikina eta bilduma erabiltzeko kontratuak izenpetu ditu bi erakundeekin; horren ordainetan bilduma eta eraikinaren mantenu kostuaren pareko den kopurua ordaintzen du; ez dago, baina, kostu horren gaineko baloraketarik.

2.– Fundazioak urtero Eusko Jaurlaritzaren eta BFAren diru laguntzak jasotzen ditu gastu arrunta finantzatu ahal izateko. Soberako diru laguntzak ordaintzeko kontu modura erregistratu behar dira eta erakunde emaileei itzuli behar zaizkie. Kopuru hauek Fundazioa zuzkitzeko erabiltzeak, 2002tik 2005erako aldian 866 mila euro egin dituztenak, Euskal Autonomia Erkidegoko Herri-Ogasuntza Nagusiaren Antolarauei buruzko 1/1997 LDren 53.2 artikuluan eta Bizkaiko Foru Administrazioak emandako Diru laguntzen Araubide Juridiko Orokorra arautzen duen 5/2005 FAren 33.3 artikuluan aurreikusitakoa urratzen du.

Epaitegi honen iritzira, 2. paragrafoan adierazitako akatsak izan lezakeen eragina alde batera, erantsitako Kontuek alderdi esanguratsu guztietan Fundazioaren 2005eko ekitaldiko jarduera ekonomikoa erakusten dute; baita, ondarearen isla leiala eta 2005eko abenduaren 31n finantza egoera.

II.3.– Ondoko gertakariak.

2006ko otsailaren 13an Fundazioak BFAri 1997tik 2004ra bitarteko ekitaldiei dagokienez BEZ kontzeptuan jasotako diru-sarrera bidegabekoen itzulera eskatu dio, 6.263.000 euro egin dituena, Europar Batasuneko 2005eko urriaren 6ko Justizia-Auzitegiaren epaia hedaduraz ezarrita, zeinaren indarrez Fundazioa ez baizaion BEZaren hainbanaketa arauari meneratzen jasotzen dituen diru laguntza kontzeptuan. BFAk 2.825.000 euro ordaindu ditu 2002tik 2004ko ekitaldietako itzulera kontzeptuan; horietatik 2.027.000 euro Fundazioak bere jarduera diruz laguntzen duten erakundeei eskualdatu die.

II.– Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL: 1999tik 2005era bitarteko aldian erositako artelanen legezkotasunaren analisiaren ondorioak.

1.– 1999tik 2005era bitarteko aldian, Edukitzaileak 21 artelan erosi ditu 29.873.000 euroko zenbatekoarekin eta 7 lan dohaintza bitartez jaso ditu.

Edukitzaileak ez ditu dohaintzak kontularitzan erregistratzen. Obra hauek ibilgetuan salmenta-balioarekin azaldu behar lukete. Edukitzailearen urteko kontuetan jasotako balorazio arauen arabera, dohaintza hauek ez erregistratu izanaren emaitza ez da adierazgarria, nahiz erregistratu gabeko zenbatekoaren materialtasunari buruzko iritzia ematea bideratuko digun informazio zenbatetsirik ez dugun.

2. Artelanak erosteagatiko ibilgetu materiala oker gehitu da 1999tik 2005eko aldian ondoko kontzeptuotan:

	 Milaka euro

	KONTZEPTUA

Truke aldeak, oker erregistratutako dibisen eragiketengatik	3.802

Oker aktibatutako finantza sarrerak	(1.762)

Ibilgetuan oker erregistratutako bestelako kontzeptu txikiak	146

GUZTIRA	2.186

Truke alde hauek gertatzen dira atzerriko moneta eskuratu zelako ordaintzekoa zen artelana erosi baino askoz lehenago. Aktibatutako kopuruaz gainera, erosketa hauek 2002 eta 2003ko ekitaldietan erregistratutako 2.234.000 euroko galerak eragin dituzte.

3.– Edukitzaileak ez du bere artelanen banako baloraketarik merkatuko prezioetan 2005eko abenduaren 31n eta honen bestez, ezin zehatz daiteke data horretan horien kontularitzako zuzenketa.

4.– 2000ko ekitaldian Edukitzaileak artelanen erosketa zentzuzkoa egiteko prozedura ezarri zuen, gogoan hartuta artelanen erosketan interes artistikoak egin behar duela buru.

2000tik 2005erako aldiko artelanen erosketako 12 espediente aztertu ondoren, prozedura hau bete egiten dela egiaztatu da; espediente horien ondorioz bildumari 21 lan gehitu zaizkio, guztira 28.320.000 euroko zenbatekoarekin, eta horietatik 5 dohaintza bidez izan dira eta gainerakoak erosketa bidez.

Ez dugu egiaztatzerik izan 1999an 47 mila euroko zenbatekoarekin egindako bi obraren erosketa aldez aurretik onetsi eta aztertutako programazio baten ondorio izan denik, ez eta erabili diren irizpide teknikoak ere; gainera, ez dago erasota merkatuaren azterketa egin denik, ez obrak zaintzeko txostenik ere.

5.– Gastu osagarrien 3 espediente aztertu ditugu, 783 mila euroko exekuzioa izan dutenak eta honako ez betetze hauek azaleratu dira:

Zazpi eskultura garraiatu eta biltegiratzeko eta ondoren instalatzeko kontratuetan, 2004ko ekitaldian lehiaketa ireki bitartez, hurrenez hurren, 389 mila eta 388 mila euroan esleitutakoetan eta exekuzioa 390 mila eta 361 mila eurokoa izan dutenetan, zera ikusi dugu:

– Lehiaketen publizitatea prentsan egindako iragarkietara mugatu da, BLHAO edo EHAAn argitaratu behar zatekeenean.

– Sozietateak ez du deialdian eskatu APKLTBren 25. artikuluak eskatutako kontratistaren sailkapena.

– Instalakuntza kontratuan esleipen hartzaileak ez du azken hiru ekitaldietako negozio zifra aitortzen, kaudimen ekonomikoa egiaztatzeko pleguan aurreikusitako modu bakar dena; halaber, ere ez da egiaztatu erantzukizun zibileko aseguru polizak pleguetan eskatutako bermeekin harpidetu direnik.

Bestetik, 2005eko ekitaldian, Edukitzaileak zuzenean agindu dizkio enpresa bati eskultura hauen instalakuntzarekin lotutako laguntza tekniko eta zaintzako hainbat egiteko, 32 mila euroko zenbatekoarekin, publizitate eta lehia printzipioak urratuz.

6.– 1999tik 2005erako aldian ez da uztailaren 3ko 7/1990 Legearen 101 artikulua bete, Kultur Ondare Euskaldunari buruzkoa, zeinak museoko arduradunak, publiko zein pribatuak, behartzen baititu Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailari artxibo gaurkotuan dauden pieza guztien kopia igortzera, agerian egon edo ez egon, eta baita urte bakoitzeko abenduan Erregistro Liburuaren kopia igortzera ere.

IV.– Barne kontrolerako sistemei eta kudeaketa prozedurei buruzko irizpenak.

Atal honetan jaso dira bai ekonomia-finantza jarduera arautzen duten printzipioen betetzea nabarmen eragiten ez duten hutsak, bai prozedurazko alderdiak ere, kudeaketa hobetzeko azaleratu ditugunak.

IV.1.– Guggenheim Bilbao Museoaren fundazioa.

– HKEEk aztertutakoaz lehenagoko ekitaldietan esleitutako hiru kontratuek, 7.193.000 eurokoak eta 2 urteko iraupenekoak, 2005eko ekitaldian esleipenean balioetsitakoak baino exekuzio nabarmen handiagoak izan dituzte; horiek sortu dira, batik bat, zerbitzua betetzeko aurreikusitakoak baino ordu gehiago behar izan direlako eta kontratuetan beretan aurreikusitako zerbitzu osagarrien ondorioz.

Nahiz kontratuek ezartzen duten esleipen hartzaileak bere gain hartu behar dituela zerbitzua egoki emateko errefortzuak, premiazko beharrizanak, e.a., orduen balioespena eta/edo etorkizuneko lizitazioen prezioak zuhurtzia handiagoaz egin behar lirateke, aurreko urteetako esperientzia aintzat hartuta.

– "Artelanak manipulatu eta erakusketak muntatzeko zerbitzuaren" kontratuan, 2004an 1.238.000 euroan bi urtetarako esleitu zenean, pleguek ez zuten lanordu mota bakoitzerako aleko prezioak zehaztuz eskaintzak aurkezteko agintzen. Esleipen hartzaileak aurkeztutako eskaintzak prezio oso bat ematen du balioetsitako orduei dagokienez, banakako tarifarik zehaztu gabe; gerora zehazten dira esleipen hartzailearen eta Fundazioaren artean langileriaren kategoria mota bakoitzari ezargarriak zaizkion tarifak.

Kontratuaren prezioa azkenean banakakoa baldin bada, esleipenean baloratuko diren eskaintza ekonomikoek berariaz adierazi behar lituzkete fakturazio-gai izango diren tarifa banakakoak.

– Artelanen garraio zerbitzuak eskaintzen eskaera mugatuko prozedura bitartez esleitzen dira, berariaz horretarako gaitutako hainbat enpresarekin kontratatu ohi den zerbitzu errepikakorra izanik.

Komenigarria litzateke Fundazioak enpresa hauek homologatzeko prozesua sustatzea, publizitate eta lehia printzipioei meneratua. Horrek bide emango luke gerora zerbitzu horiek homologatutako enpresei eskariak eskatuz kontratatzeko, aurrez aipatutako printzipioak gordeaz.

– 184 mila euroan (BEZik gabe) eta bi urteko aldirako esleitutako "erakusketen argiztapen artistikoa emateko zerbitzuari" dagokion kontratuan, Baldintza Teknikoen Pleguak ezartzen du esleipen hartzaileak, behin museotik erakusketa-proiektu bakoitzaren deskribapena jaso duelarik, proiektu bakoitzaren aurrekontua aurkeztu beharko du. Hilero erakusketa bakoitzerako egiaz emandako zerbitzuak fakturatuko dira, eskainitako prezioen arabera. Guztira fakturatutako zenbatekoaren % 29,7ko lagina aztertzean, esleipen hartzaileak aurkeztutako aurrekontua ez dago idatziz jasoa, ezta ere fakturatutako orduen xehapena.

Kontrol egokia gauzatzeko, bai erakusketa bakoitzaren kostuarena, bai kontratuaren exekuzioarena, horietako bakoitzari emandako ordu kopurua idatziz jasota izatea eskatzen du; baita, orduen xehapena ordu motaren arabera ere: ordu arruntak, jai orduak edo koordinaziozkoak.

– Fundazioko kontuetako funtsen erabilera hiru finantza etxeetan, Fundazioko Zuzendari Nagusiaren sinadura bakarrarekin gauzatu da.

Fundazioaren diruzaintza egoki kudeatzeko komenigarria da funtsen erabilerak modu solidarioan egitea, gutxienez baimendutako bi sinadura erabiliz.

IV.2.– Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL: artelanen erosketak.

– Zazpi eskultura garraiatu eta biltegiratu eta gero instalatzeko zerbitzuen kontratazio espedienteetan, Edukitzailearen Administrazio Kontseiluak ez du kontratuak esleitu arte lehiaketa prozesuan esku hartu, une horretan balioztatu delarik aurreko prozesua.

Gogoan hartuta lizitazioan zehazten direla kontratu hauen baldintza garrantzitsuenak, Administrazio Kontseiluak -lizitazioa, esleipena eta formalizazioa onesteko eskumena duen organoa- berariaz eta formalki onetsi behar lituzke bai kontratuaren baldintzak, bai lizitazioarenak ere.

– Fiskalizazio-gai izan den aldian, 1999tik 2005era bitartekoan, Edukitzaileak ez du kontuen finantzazko auditoriarik egin, nahiz ezargarria den arautegiaren arabera ez den nahitaezkoa (Erantzukizun mugatuko sozietateen legea). Honez gainera, nahiz oso osorik sozietate publikoa den, gaur egungo legediaren arabera ez da ez BFAren, ez Eusko Jaurlaritzaren erakundeen administrazioaren atal eta ez zaizkio haien kontrolak ezartzen.

Ekonomia-finantzaren kontrol egokia ezartzearren, sozietateari urtero auditoria finantzarioa egin behar litzaioke.

– 2005eko abenduaren 31n artelanen bildumaren aseguratutako balioa, obren erosketa balioa baino txikiagoa izan da. Nolanahi dela ere, gogoan izan behar da lehen arriskuko asegurua dutela, hau da, Konpainiak aseguratutako kopuruan muga jakin bat duen ezbeharrak eragindako kalteak ordaintzen ditu, infra-aseguruagatik arau proportzionala ezarri gabe; honela, bada, ezbehar ia erabatekoaren kasuan izan ezik, gainerakoetan inbertsioaren balioa berreskuratu egiten da.

V. Fundazioaren urteko kontuak 2005-12-31-n

Egoeraren balantzea, 2005-12-31n

Milaka euro

AKTIBOA	2005	2004	PASIBOA	2005	2004

IBILGETUA	1.366	1.236	BEREZKO FONDOAK	1.882	1.305

AKTIBO ERABILKORRA	7.842	5.530 	Fundazioaren zuzkidura	1.305	 1.176

Izakinak	635	566	Ekitaldiaren soberakina	577	129

Erabiltz. eta jarduera propioaren best. Zord.	389	768	HAINBAT EKIDTAN BANATZ. SARR.	146	320

Bestelako zordunak	1.783	253	HARTZEKODUNAK, EPE LUZERA	2	5

Inbertsio finantzario iragankorrak	4.678	3.718	HARTZEKODUNAK, EPE LABURRERA	7.178	5.136

Diruzaintza	284	167	Taldeko erakundeekin zorrak	2.398	137

Aldizkotasunagatiko doikuntzak	73	58	Bestelako zor ez merkataritzakoak	153	440

			Hartzekodun komertzialak	3.750	3.736

			Aldizkotasunagatiko doikuntzak	877	823

AKTIBOA GUZTIRA	9.208	6.766	PASIBOA GUZTIRA	9.208	6.766

2005eko ekitaldiaren galera-irabaziak

			Milaka euro

GASTUAK	2005	2004	DIRU-SARRERAK	2005	2004

Hornidurak	2.313	2.292	Erabiltzailearen kuotak	458	457

Langile gastuak	3.724	3.561	Sustapen, babesletza eta lankid. sarr.	6.062	5.237

Ibilgetua amortiz. zuzkidura	324	368	EJ, BFA eta best. diru-lag. 	6.100	7.979

Kanpoko zerbitzuak	17.276	16.436	Salmentak eta bestel. sarr. arruntak	6.886	6.856

Tributuak	18	981	Bestelako sarrerak	4.489	3.412

Jarduerag. zuzkiduren aldaketa	16	(4)			

Ustiapenagatik emaitza positiboak	324	307			

Finantza gastuak	75	262	Diru-sarrera finantzarioak	84	77

Kanbio-diferentzia negatiboak	21	-	Kanbio-diferentzia positiboak	 109	-

Finantza emaitza positiboak	97	-	Finantza emaitza negatiboak	 -	(185)

Gastu bereziak	3	2	Diru-sarrera bereziak	4	8

			Beste ekit. batzuetako sarr. eta mozkinak	155	1

Aparteko emaitza positiboak	156	7			

Ekitaldiaren emaitza positiboa		577	129		

2005eko ekitaldiaren Finantzaketa taula

			Milaka euro

Aplikazioak	2005	2004	Jatorriak	2005	2004

Ibilgetuaren erosketak	454	133	Ekitaldiaren soberakin positiboa	 577	129

Ekarpenak	266	212	Ibilgetua amortizatzeko zuzkidurak	324	 368

E/Luz. zorrak baliogabetu edo E/Lab. aldatu	3	-	Ekarpenak	92	 164

			Epe luzerako zorrak	-	4

APLIKAZIOAK GUZTIRA	723	345	JATORRIAK GUZTIRA	993	665

KAPITAL ZIRKULATZAILEAREN GEHIKUNTZA	270	320			

				Milaka euro

KAPITAL ZIRKULATZAILEAREN ALDAKETA	Igoera	Murrizk.	Igoera	 Murrizk.

	2005	2005	2004	2004

Izakinak	69	-	52	-

Zordunak	1.151	-	-	447

Hartzekodunak	-	2.042	483	-

IFT	960	-	332	-

Diruzaintza	117	-	-	85

Periodikatzeagatiko doikuntzak	15	-	-	15

GUZTIRA	2.312	2.042	867	547

KAPITAL ZIRKULATZAILEAREN GEHIKUNTZA	270	-	320	-

2005eko ekitaldiaren aurrekontu likidazioa

Milaka euro

		2005			2004

DIRU-SARRERAK:	Aurrek.	Gauzatua	Desbid.	Aurrek.	Gauzatua	 Desbid.

FUNTZIONAMENDU ERAGIKETAK	24.657	24.347	310	24.772	24.027	 745

Berezko jardueraren sarrerak	14.445	12.620	1.825	14.866	 13.673	1.193

Salmentak eta bestel. sarr. arruntak	6.996	6.886	110	6.641	 6.856	(215)

Bestelako sarrerak	3.216	4.489	(1.273)	3.265	3.412	 (147)

Diru-sarrera finantzarioak	-	193	(193)	-	77	(77)

Diru-sarrera bereziak	-	159	(159)	-	9	(9)

FONDOEN ERAGIKETAK	-	1.292	(1.292)	-	621	(621)

Sortzaileen ekarpenak	-	92	(92)	-	164	(164)

Ibilgetuaren murrizketa	-	324	(324)	-	368	(368)

Funtzionamendu kapitalaren murrizketa	-	876	(876)	-	89	 (89)

SARRERAK GUZTIRA	24.657	25.639	(982)	24.772	24.648	124

Milaka euro

		2005			2004

GASTUAK	Aurrek.	Gauzatua	Desbid.	Aurrek.	Gauzatua	 Desbid.

FUNTZIONAMENDU ERAGIKETAK	24.657	23.770	887	24.772	23.898	 874

Ustiaketako kontsumoak	2.363	2.165	198	2.481	2.292	189

Langile gastuak	3.863	3.724	139	3.782	3.561	221

Ibilgetua amortizatzeko zuzkidurak	320	324	(4)	355	368	 (13)

Bestelako gastuak	17.965	17.442	523	17.957	17.417	540

Zuzkiduren aldaketa	8	16	(8)	2	(4)	6

Finantza gastuak:	136	96	40	192	262	(70)

Gastu bereziak	2	3	(1)	3	2	1

FONDOEN ERAGIKETAK	-	1.869	(1.869)	-	750	(750)

Sortzaileen ekarpenen murrizketa	-	266	(266)	-	212	 (212)

Ibilgetuaren gehitzea	-	454	(454)	-	133	(133)

Izakinen gehitzea	-	69	(69)	-	52	(52)

Finantza inbertsioen gehitzea	-	960	(960)	-	332	(332)

Funtzionamendu kapitalaren gehik.	-	120	(120)	-	21	(21)

GASTUAK GUZTIRA	24.657	25.639	(982)	24.772	24.648	124

"GUGGENHEIM BILBAO" MUSEOAREN

TXOSTENARI AURKEZTUTAKO ALEGAZIOAK: 1999-01-01ETIK 2005-12-31RA ARTE ARTELANAK EROSTEAREN LEGALTASUNARI BURUZKO

ANALISIA ETA GUGGENHEIM FUNDAZIOAREN 2005. URTEKO JARDUERA FISKALIZAZIOA"

1.– Herri Kontuen Euskal Epaitegiak Bilboko Guggenheim Fundazioaren 2005eko jarduerari egindako Fiskalizazioa.

Alegazioak aurkeztu aurretik Herri Kontuen Euskal Epaitegiaren (aurrerantzean HKEE) fiskalizazio eremua zein den aztertu behar da Guggenheim Bilbao Museoko Fundazioaren (Aurrerantzean Fundazioa) 2005eko jarduerarekiko.

Euskal Sektore Publikoaren jarduera ekonomiko finantzarioak eta kontableak fiskalizatzea helburu duen organo gorena da HKEE, eta Eusko Legebiltzarraren otsailaren 5eko 1/1988 Legeak arautzen du.

HKEEk Euskal Sektore Publiko guztia fiskalizatu dezake. 1/1988 Legeko 2. artikuluan zehazten da, hain zuzen ere, zein entitate sartzen den sektore horren barruan, aukera emanez, horrekin, kontrol jarduera horrek sektore horiek definitzen dituzten arau instituzionalen barne egon ez, baina fondo publikoak erabiltzen dituzten entitateei ere eragiteko.

2.1.a) artikuluak Euskal Sektore Publikoa osatzen duten enteak hartzen ditu bere baitan eta honako hau dio hitzez hitz:

"a) Euskal Herri-Arloaren iharduna, Lege honi dagokiola Herri-Alor hori honako hauek osatzen dutela:

– Euskadiko Autonomia-Elkarteko Arduralaritza Nagusiak edo Arduralaritzak, ekainaren 22ko 12/1983 Legean finkatutako esate-modu eta neurritan.

– Erakunde Burujabeez, Norbanako Alorreko legepeko Herri-Izaikiez eta Herri-Baltzuez, ekainaren 22ko 12/1983 Legean finkatutako esate-modu eta neurritan osatutako Erakundegoren-Mailako Arduralaritzak, hala egokituz gero Gizarte-Segurantza barne dela.

– Kondaira-Lurralde bakoitzeko Batzar Nagusiek eta Foru-Diputazioek eta horien menpeko Erakunde-Alorreko Izaikiek eta Herri-Baltzuek.

– Toki-Erakundeek eta horien menpeko Erakunde-Alorreko Izaikiek eta Herri-Baltzuek, Itune-Legean jarritako ekonomia eta dirubidetza-jaurpideen berarizkotasunen indarrez.

– Gorago esandako izaikietatikako herri-diru edo agirien arduralaritza bere gain izan edo horiek erabili ditzaten beste erakunde guztiek."

Jarduera eremu subjektibo horren definizioaz gain, 2.1.b) artikuluak zehazten du eze, HKEEren fiskalizazioak modu objektiboan eragiten diola fondo publiko guztien kudeaketari, nahiz sektore publikokoak ez diren entitate edo pertsonek gobernatu. Horren adibiderik argiena sektore pribatuak jasotako diru-laguntza publikoak dira. Artikulu horretan, HKEEren fiskalizazioari dagokionez, honako hau ezartzen da hitzez hitz:

"b) Euskal Herri-Alorretikako diruzko edo dirubidezko laguntzak har ditzaten beste ezein gizabanako nahiz lege-nortasundunen ekintzapideak. Dirulaguntzak, maileguak, gaudimenak eta bestelako bermapideak laguntza-bide horietakotzat joko dira, eta bai Euskal Herri-Alorrak eman diezazkien artezko eta norbanakoentzako zergalaritza-iareipen eta hobariak ere. Arta-ikermena laguntzez eta horien zertakoaz behar bezala baliatzeari buruzkoa izango da."

Euskal Autonomia Erkidegoko Fundazioei buruzko ekainaren 17ko 12/1994 Legeko 28.5 artikuluak fundazioen laguntza eta diru-laguntzen kontrola goian aipatutako 2.1.b) idatz-zatiarekin lotzen du, honako hau ezarriz: "Herri Kontuen Euskal Epaitegiari buruzko lege arauemaileak ezarritakoarekin bat, gorago erabakitakoak ez dio kalterik egingo aipatutako Euskal Epaitegiaren ikuskatze funtzioari; hain zuzen ere, Autonomi Elkarteko herri-administra zioek edonolako fundazioei ematen dizkieten laguntzak eta dirulaguntzak zuzen erabiltzeari dagokionez."

Ondorioz, manu horietan xedatutakoa fundazioei ezartzen bazaie, honako hau atera daiteke:

(i) Sektore Publikoko "ondasun edo efektu publikoak administratu edo erabiltzen dituzten" fundazioek, nahiz ez izan otsailaren 5eko 1/1988 Legeko 2.1.b) artikuluan ezarritako laguntzak (diru-laguntzak, kredituak, abalak, …) jaso izanaren ondorioz, HKEEk egin dezakeen gainbegiraketaren eta kontrolaren menpe gelditzen dira.

(ii) Laguntza ekonomikoak (diru-laguntzak, kredituak, abalak eta beste berme batzuk) eskuratzen dituzten fundazioek betebehar bakarra dute: laguntzok zuzen erabiltzea.

Fundazio bat goian aipatutako 2.1.a) edo b) artikuluaren eraginpean dagoen jakiteko, biak hala biak finantzaketa publikoa baitute, fondo horien jatorrira jo beharko da: horien jatorria laguntza ekonomikoetan edo finantzarioetan (diru-laguntzak, kredituak, …) egonez gero, Fundazioak 1/1988 Legearen 2.1.b) artikuluaren erregimena izango du. Gainerakoetan, alegia, Sektore Publikoko enteetatik beste kontzeptu batzuen bidez datozen ondasun edo efektu publikoak administratzen badira, 2.1.a) artikuluan xedatutakoa beteko da.

2.1.a) artikuluko erregimena aplikatzeko, gainera, HKEEk exijitzen du entitateak botere esleitzaile gisara har daitezela, kontratazio publikoari buruzko arautegiaren arabera. Horren adibide bat: "Partaidetza publikoa % 50etik gorakoa duten Sozietateen Legezkotasun txostena / Informe de Legalidad de las Sociedades con Participación Pública Superior al 50%", 2004ko ekainaren 29an emandakoa (17. orrialdea); sozietate publikoei buruzkoa den arren, horren ondorioek entitate guztietarako balio dute. Hortaz, Fundazio batek 2.1.a) artikuluan xedatutakoaren eragina izan dezan, honako baldintza hauek bete beharko ditu: (i) alde batetik "ondasun edo efektu publikoak administratu edo erabil ditzala"; (ii) eta bestetik, "botere esleitzailea" izan dadila, Administrazio Publikoetako Kontratuen Legearekin bat etorriz (aurrerantzean APKL), non exijitzen baita APKLko 1. artikuluaren 3. paragrafoko b) idatz-zatian jasotako baldintzaren bat bete beharko dela, denak ere administrazio publikoak gehiengo finantzaketa izan beharrari buruzkoak direnak; edo administrazioen edo zuzenbideko publikoko entitateen kontrola, edo horien zuzendaritza edo zaintza organoen erdia baino gehiago entitateok izendatutakoak izan daitezela.

Baldintza horitariko bakar batek ere ez dio eragiten Guggenheim Bilbao Museoa Fundazioari. Ez du administratzen ondasun edo efektu publikorik; hori bai, gutxi gora-behera aurrekontuaren % 25era jotzen duten diru-laguntzak jasotzen ditu urtero Eusko Jaurlaritzatik eta Bizkaiko Foru Aldunditik. Ez da, ezta ere, botere esleitzailea, geroago ondo frogatzen den moduan.

Hori dela-eta, Fundazioak HKEEren kontrol menpetasuna baino ez du, hain zuzen ere Eusko Jaurlaritzatik eta Bizkaiko Foru Aldunditik urtero jasotzen dituen diru-laguntzak erabiltzeko moduaz eta non erabiltzen direnaz; izan ere, laguntzok 1/1988 Legeko 2.1.b) artikuluan eta 12/1994 Legeko 28.5 artikuluan zehaztutako helburuan sartutakoak baitira.

Fundazioak eskuratzen dituen diru-laguntzen gain HKEEk duen kontrola mugatua dela esan behar da eta, alde batetik, helburu modura izan behar du egiaztatzea diru-laguntza era egokian eta zuzen aplikatu dela, alegia, zein helburutarako esleitu zen, bada horiexetarako erabiltzea (onarpenarekin hartutako obligazioak ere kontuan hartuz); beste alde batetik, horren muga diru-laguntzaren gehienezko zenbatekoan dago jarrita. Ez die eragiten, hortaz, Fundazioaren jarduera ekonomiko finantzarioaren eragingarritasunari eta efizientziari, kontratazio prozedurei edo Fundazioa arrazionalizatzeko eta hobetzeko neurriak proposatzeari; eragiten ez dien moduan diru-laguntza publikoetatik ez datozen gainerako diru-sarrerei.

2.– Fundazioaren kontratazio erregimena.

Administrazio publikoen kontratazioa, batik bat, APKLak eta Administrazio Publikoetako Kontratuen Legearen Arautegi Orokorra onartzeari buruzko urriaren 12ko 1098/2001 Errege Dekretuak arautzen dute.

Azken aldi honetako lege eraberrikuntzek arras aldatu dute fundazioen kontratazio arauketa. Fiskalizatutako 2005. ekitaldiari dagokionez, aldaketa abenduaren 30eko 62/2003 Legetik eta martxoaren 11ko 5/2005 Errege Dekretutik etorri da, zeinaren bidez sakoneko eraberrikuntzak egin baitziren produktibitatea suspertzeko eta kontratazio publikoa hobetzeko. EBko zuzentarauetan jasotako arauketa Espainiako esparru juridikoan sartzea da eraberrikuntzaren helburua.

Martxoaren 11ko 5/2005 Lege Errege-Dekretuz sartutako eraberrikuntza 2005eko martxoaren 15az gero dago indarrean, eta bere helburua da "botere esleitzailea" kontzeptua batzea APKLko ondorioetarako, eta sektore publikoko fundazioak lege horren aplikazio eremu subjektiboari atxikitzea. Horrekin bete egiten da 2005eko urtarrilaren 13ko TJCEren epaia, zeinak behartu egiten baitu Espainia kontratu publikoak esleitzeari buruzko arautegia eraberritzera.

Fundazioaren kontratazio-esparru juridikoa aztertu aurretik bidezkoa da APKL 2005. ekitaldian aplikatzearen eremua modu orokorrean aztertzea.

2.1.– APKL 2005. ekitaldian aplikatzeko eremua.

APKLk hiru maila bereizten ditu bere aplikazio eremu subjektiboan:

2.1.1.– Lehenengo maila: APKL oso-osorik aplikatzea.

Zenbait subjektuk esleitutako kontratuei erabat aplikatzen zaie APKL, nahiz oso era oinarrizkoan izan, nahiz autonomia erkidegoetako legeen ordezko legetxe izan. Maila horrek, APKLko 1. artikuluaren arabera, honako hauek hartzen ditu bere baitan: (i) Estatuko Administrazio Orokorrak, autonomia erkidegoek eta Toki Administrazioa osatzen duten entitateek izenpetutako kontratuak; (ii) Lurralde Administrazioen menpeko edo horiei atxikitako erakundeek hitzartutakoak; eta (iii) Zuzenbide Publikoko entitateek zenbait egoeratan esleitutakoak. Fundazioak ez dira sartzen lehen maila honetan.

2.1.1.– Bigarren maila: Enpresen gaitasunari, publizitateari, lizitazio prozedurei eta esleipen moduei buruzko APKLren arauak aplikatzea.

Administrazio publikoko "alde komuna" aplika dakiekeen kontratuek osatzen dute bigarren maila, zeinaren oinarria baita gainbegiratzea ia zenbait kontratutan enpresen gaitasunari, publizitateari, lizitazio prozedurei eta esleipen moduei buruzko arauak betetzen diren edo ez. Hortaz, bigarren maila horri atxikitako enteek ez dituzte nahitaez bete behar gainerako administrazio kontratazioko arauak, honako hauek alegia: administrazio klausulen pleguei, kontratuen prestakuntza jarduerei, horiek exekutatzeari eta aldatzeari eta prezioak berraztertzeari buruzkoak.

APLKko (2005. urtean indarrean zegoen erredakzioaren arabera) 2. artikuluan zehaztutako maila horretan eta urte horretako martxoaren 15etik aurrera, honako kontratu hauek daude:

(i) Obra-, hornidura-, aholkularitza-, sorospen- eta zerbitzu-kontratuak, baldin eta 5.923.000 eurotik gorakoak badira obra kontratuen kasuan, edo 236.000 eurotik gorakoak aipatu kontratuez bestekoetan. Hortaz, salbuetsi egiten dira APKLko 5. artikuluan adierazitako kontratu pribatuak: salerosketa, dohaintza, trukea, errentamendua eta beste batzuk. Kontratu egile izan daitezkeenak:

– APKLko 1. artikuluan zehaztutako eremuan sartzen ez diren zuzenbide publikoko entitateak.

– Administrazio Publikoen Ondare Legeko 166. artikuluaren 1. paragrafoko c) eta d) idatz-zatietan aipatzen diren Estatuko sozietate merkantilak (Estatuko sozietate publikoak edo Administrazioaren kontrolpean dauden sozietate merkantilak) eta gainerako administrazioetako beste sozietate merkantil publiko batzuk, zeintzuk aurrekoekiko baliokideak diren eta izaera industriala edo merkantila ez duten interes orokorreko premia bereziei aurre egiteko sortu diren.

– "Sektore publikoko fundazioak".

Elementu subjektiboaz gain, derrigorrezkoa izango da ondoren aipatzen diren baldintzetakoren bat (APKLko 1. artikuluaren 3. paragrafoko b) idatz-zatian jasotakoak) betetzea, helburu modura izanik "aipatu organoak Estatuarekiko, beste lurralde entitate batzuekiko edo zuzenbide publikoko beste erakunde batzuekiko duen harremana" (EBJAren 2000ko urriaren 3ko epaia, C-380/98 auzia):

a) Entitateak izatea, zeinen jarduera administrazio publikoek edo zuzenbide publikoko beste entitate batzuek finantzatu beharko duten gehienbat.

Baldintza hori bete beharraz zeharo da didaktikoa EBJAk 2000ko urriaren 3an emandako epaia (C-380/98 auzia), (i) non zehaztasunez mugatzen baita, Cambridgeko Unibertsitateak egindako kontratuei aplika dakiekeen erregimenari dagokionez, zein fondo jo behar diren "entitate batek edo hainbatek finantzatutakoa" adierazpenaren barruan, (ii) zein esanahi eman dakiokeen "gehienbat" terminoari, (iii) zein finantza-bide hartu behar diren kontuan gehiengo portzentaje hori kalkulatzeko, (IV) eta zein den aintzat hartu beharreko epealdia, jakiteko ia entitate bat "botere esleitzailea" den kontratu jakin batekiko.

(i) Barne hartutako fondoak.

EBJAren epaian ohartarazte da ezen, baldin eta finantza-bide zenbait dituzten entitateak (diru-laguntzak, dohaintzak, zerbitzuen prestazioa, ….) izanez gero, tentuz aztertu behar dela horietariko bakoitzaren benetako izaera, zertarako, eta entitate esleitzailearentzat duten garrantzia eta erakunde hori "botere esleitzaile" modura agian kalifikatzerakoan nola eragiten duten zehazteko. Mugatzen du, halaber, baldintza horretaz jabetu ahal izateko, funtsezkoa dela entitate esleitzaileak mendekotasuna izatea gainetik duen administrazioarekiko. Ez da askitzat joko zerbitzuen kontratu-loturak izatea, izan ere, horiek ohiko mendekotasun komertziala baino ez dute eragiten, harreman enpresarial orotan normaltzat jo behar dena. Honako hau dio:

"15.– Bidezkoa da, beraz, lehenengo auzian ezarritako finantza-bide guztien forma guztiak aztertzea, Unibertsitaterako zein garrantzia duten ikusiko baita eta, ondorioz, ikusiko baita erakunde hori "entitate esleitzaile" modura kalifikatzerakoan zein eragin duten.

21.– Erakunde jakin bat finantzatzeko era adierazgarria izan daitekeen arren beste entitate esleitzaile batekiko duen mendekotasunaz jabetzeko, aditzera eman behar da irizpide hori ez dela, inolaz ere, erabatekoa. Entitate esleitzaile batek ordaindutako zenbatekoaren helburua ez da beti mendekotasun-lotura berezia sortu edo indartzea. "Finantzaketa publikoa" kalifikazioa bakarrik izan dezakete zenbait prestaziok, zeintzuk entitate jakin baten jarduerak finantzatu edo laguntzen dituzten, berariazko kontraprestaziorik gabe ordaindutako laguntza ekonomikoaren bitartez.

25.– Era horretako kontratu loturak izan dezakeen ondorioa da halako erakundeak entitate esleitzailearekiko mendekotasuna izatea. Hala ere, Abokatu Orokorrak ondorioen 46. puntuan adierazi duenez, mendekotasun horren izaera ez da laguntza-neurri huts bati dagokiona. Gehiago da ohiko harreman komertzailetan gertatzen dena, izaera sinalagmatikoko kontratuen esparruan garatzen baitira, zeintzuk alderdien artean modu librean negoziatzen diren. Beraz, igorpen-ebazpeneko lehenengo auziko b) eta c) letretan jasotako prestazioak ez daude jasota "finantzaketa publikoa" kontzeptuan.

26.– Aurrekoa kontuan hartuta, lehenengoa uziari erantzun behar zaio ezen, "entitate esleitzaile batek edo hainbatek finantzatuta" adierazpenari, hots, 92/50, 93/36 eta 93/37 direktibetako 1. artikuluko (b) idatz-zatian, bigarren paragrafoan, hirugarren marratxoan azaltzen denari eman behar zaion interpretazioa honako hau dela: hor sartzen direla ikerketa lana sustatzeko entitate esleitzaile batek edo hainbatek emandako bekak edo laguntzak, baita ere hezkuntza arloan tokiko agintari eskumendunek zenbait ikasleren gastu akademikoak ordaintzeko unibertsitateei ordaintzen dizkieten bekak. Entitate esleitzaile batek edo hainbatek ordaindutako zenbatekoak, bai ikerketa lanak jasotzen dituen zerbitzu-prestazioen kontratuaren esparruan, bai beste zerbitzu batzuk (aholkularitza edo konferentziak antolatzea) eman izanagatik kontrapartida modura, ez dira finantzaketa publikotzat jo behar, zuzentarau horiek diotenez.

(ii) "Gehienbat" terminoari eman behar zaion esanahia.

EBJA zorrotza da horretan. Bere ustez "gehienbat" esamoldeak "erdia baino gehiago" adierazten du, eta ez termino kualitatiboetan. Hona hemen azalpena:

"28.– Horri dagokionez, aztertu behar da "gehienbat" terminoari portzentaje jakin bat dagokion, edo beste esanahi bat eman behar zaion.

30.– Ezin da onartu interpretazio hori. 92/50, 93/36 eta 93/37 zuzentarauen testuan ez oinarritzeaz gain, saihestu egiten du "gehienbat" terminoak izan ohi duen esanahia, herriko hizkeran honako hau baita: "erdia baino gehiago"; hortaz, ez da beharrezkoa talde batek bestea gailentzea.

32.– "Gehienbat" terminoa "erdia baino gehiago" izango bailitzan interpretatzea bat dator 92/50, 93/36 eta 93/37 zuzentarauetan (1. artikulua, b idatz-zatia, bigarren paragrafoa, hirugarren marratxoa) jasotako gainerako kasuetako batean aurreikusitakoarekin. Xedapen horien arabera "zuzenbide publikoko erakundeak" izenburupean kalifikatu behar dira erakundeak, baldin eta horien administrazio-, zuzendaritza- eta zaintza-organoaren kideetatik "erdia baino gehiago" Estatuak, lurralde enteek edo zuzenbide publikoko erakundeek izendatutakoak badira.

33.– Esandakoaren ildotik, "gehienbat" terminoak sortzen duen bigarren auziari erantzungo zaio, zeina 92/50, 93/36 eta 93/37 zuzentarauetan (1. artikulua, b idatz-zatia, bigarren paragrafoa, hirugarren marratxoa) baitago jasota. "Erdia baino gehiago" esanahiarekin hartu behar da.

(iii) Gehiengo portzentaje hori kalkulatzeko aintzat hartu behar diren finantza-bideak.

EBJAk zera argitzen du: "erakunde jakin baten finantzaketa publikoaren portzentajea ondo baloratzeko, kontuan hartu beharko dira erakunde horren diru-sarrera guztiak, barne hartuz jarduera merkantil baten ondorioz izandakoak". Hortaz, hori da "gehiengo finantzaketa kalkulatzeko oinarria".

(iv) Erreferentzia epealdia, entitate bat kontratu jakin batekiko "botere esleitzailea" den edo ez zehazteko.

EBJA jabetzen da finantza egoera guztiz dela aldakorra. Horregatik ondorioztatzen du entitate bat botere esleitzaile modura kalifikatu ahal izateko, kontratua esleitzeko unea bera izan behar dela kontuan, betiere malguak izanez aurreikuspenetan. Ondorioak:

"40.– Unibertsitatea "entitate esleitzaile" modura kalifikatzea urte bat aintzat hartuz egin behar da, eta erakunde horren finantzaketa era kalkulatzeko epealdirik egokiena kontratu jakin bateko esleipen prozedura hasten den aurrekontu ekitaldia da.

41.– Egoera horretan, segurtasun juridikoari eta gardentasunari eutsi beharrak dakarrena da, bai Unibertsitateak, bai hirugarren interesdunek aurrekontu ekitaldiaren hasieratik jakin behar dutela ekitaldi horretarako aurreikusitako kontratuak 92/50, 93/36 eta 93/37 zuzentarauen aplikazio esparruetan jasota dauden edo ez. Horrela, Unibertsitatea "entitate esleitzaile" modura kalifikatze aldera, aurrekontu ekitaldiaren hasieran erabilgarri zeuden zenbatekoak oinarritzat hartuz kalkulatuko da berak finantzatzeko duen era, nahiz aurreikuspenen izaera izan."

b) Kudeaketa administrazio publikoek edo zuzenbide publikoko entitateek kontrolatuko du.

EBJAko jurisprudentziarekin bat etorriz, baldintza hori ematen den edo ez jakiteko, beharrezkoa da kontrol horrek erakunde jakin baten mendekotasuna eragin dezan "kudeaketaren gaineko" kontrola izan behar duten botere publikoekiko (2005eko urriaren 13ko EBJAE, C-458/03 auzia). Hau da, botere publikoek "erakunde horrek kontratu publikoen arloan har ditzan ebazpenetan eragin" dezakete, eta horrela ez legoke aukerarik kudeaketaren kontrola antzemateko, baldin eta botere publikoek kontrola "a posteriori" badute, horrek ez baitu uzten kontratuetan eragiten (2003ko otsailaren 27ko EBJA, C-373/00 auzia).

c) Euren administrazio-, zuzendaritza- eta zaintza-organoetan kideak egon daitezela, zeinen erdia baino gehiago administrazio publikoek eta zuzenbide publikoko beste entitate batzuk izendatu beharko dituzten.

Hortaz, bigarren maila hori fundazioei 2005. urtean (betiere martxoaren 15etik aurrera) aplikatzeak obren, horniduren, kontsultoria/sorospenaren eta zerbitzuen kontratuetan, APKLan jasotakoetan, baldin eta lehenengo kasuan 5.923.000 euro eta gainerakotan 236.000 euro (bi zenbatekoak BEZik gabe) gainditzen baditu, honako baldintza hauek betetzea eskatzen du: (i) Sektore publikoko fundazioek egindakoak izatea; eta (ii) APKLko 1. artikuluaren 3. paragrafoko b) idatz-zatian jasotako inguruabarretakoren bat gertatzea, zeintzuk administrazioek edo zuzenbide publikoko entitateek duten finantzaketa edo kontrol gehiengoari buruzkoak diren; edo, bestela, zuzendaritza- edo zaintza-organoak izatea, euren kideen erdia baino gehiago entitate horiek izendatutakoak izanik.

(ii) Entitateetatik edozeinek hitzartutako kontratuak, betiere APKLko 2.2. artikuluan zehaztutako elementuak aldi berean azaltzen badira.

Zenbateko jakin bateko kontratuak dira, zeintzuk entitate pribatuei izendatutakoak izan, baina batik bat diru-laguntzen bidez Administrazioak finantzatzen dituen instalazio publikoei dagozkien.

2.1.3.– Hirugarren maila: publizitate eta konkurrentzia printzipioak aplikatzea.

	Bada, azkenik, hirugarren aplikazio maila bat, APKLko 2. artikuluaren 1. paragrafoak aipatzen dituen sektore publikoko sozietate merkantilei eta fundazioei aplikatzen zaiena, alegia, (gehien batez administrazioek edo zuzenbide publikoko entitateek finantzatutako edo kontrolatutako fundazioei eta zuzendaritza- edo zaintza-organoei, zeinen kideen erdia baino gehiago entitate horiek izendatutakoak beharko duten izan. Maila hori bertan jasotzen ez diren kontratuei aplikatzen zaie (5.923.000 eurotik beherako kontratuei eta 236.000 eurotik beherako gainerakoei, BEZik gabe bietan), eta gainerako sozietate merkantilei, baldin eta horien kapitalean administrazio publikoen edo horien erakunde autonomoen edo zuzenbide publikoko entitateen partaidetza zuzena edo zeharkakoa gehienezkoa bada.

AKLko seigarren xedapen gehigarrian araututako hirugarren maila horretarako, kontratu jarduera publizitate eta konkurrentzia printzipioei egokitzea exijitzen da, non eta burutu beharreko eragiketaren izaera printzipio horiekin bateragarria ez den.

Arau horrekin bat etorriz, bigarren mailatik kanpo gelditutako sozietate merkantilek eta sektore publikoko fundazioek hitzartutako kontratuek honako erregimena dute:

(i) APKLan edo horien garapen xedapenetan ezarritako lizitazio-arau, -erregela eta –prozedura ez zaizkie kontratu horiei aplikatzen.

(ii) Publizitate- eta konkurrentzia-printzipioak betetzea da kontratu horiek hitzartzerakoan jartzen den obligazio bakarra, salbu eta eragiketaren izaerak ez badu posible egiten.

Arauak ez du zehaztasun gehiagorik ematen publizitate- eta konkurrentzia-printzipioak errespetatzeko exijentzia horri aitortu beharreko eragimenaz, ez eta ez betetzeak ekar ditzakeen ondorioez. Hori horrela, bai Administrazioaren Kontrataziorako Batzorde Aholku-Emaileak, eta bai doktrina espezializatuak ere, orain arteko arauen interpretaziotik abiatuta, non antzeko arauketa ezartzen baitzen, gai horri buruzko irizpide zenbait eman dituzte. Modu berezian nabarmendu behar da, horri dagokionez, Administrazio Kontrataziorako Batzorde Aholku-Emailearen urriaren 24ko Txostenean (24/1995 zenbakia) finkatutako doktrinak, partaidetza publikoa duten sozietate merkantilei —ENASA taldean integratutakoei— aplikagarria zaien erregimenari buruzkoak, xedatzen duena.

Publizitate eta konkurrentzia printzipioak gordetzeari eman behar zitzaion hedapenari dagokionez, txosten horretan bertan ondoko paragrafoan adierazitakoa eransten da, baina kontratazio publikoaren arau, erregela eta prozedura zehatzak gordetze horri nahitaez aplikatu beharrik izan gabe:

"Eragiketaren izaera publizitate eta lehia printzipioekin bateraezina izateaz gain, Herri Administrazioetako Kontratuen Legearen seigarren xedapen gehigarria —aipatu printzipioen kontratu jarduerari atxikitakoa— burutu beharrekoa izateaz gain, eta indarrean sartu baino lehen erregulazio bera zegoela berretsiz, azpimarratu behar da publizitate eta konkurrentzia printzipioei atxikita egoteak ez duela inola ere esan nahi Administrazio Publikoen Kontratuen Legeko publizitate- eta konkurrentzia-arau zehatzei atxikita egotea, ezen legegileak, nahi izan balu, ondorio hori berariaz jasoko zukeen.

Aipatu printzipio horiei lotzeari dagokionez, ezinezkoa da irtenbide zehatzik ematea, izan ere, enpresak berak ebatziko du zein den modurik egokiena printzipio horiek ahalik eraginkorrenak izateko. Horretarako ez da beharrezkoa —posible den arren— Administrazio Publikoetako Kontratuen Legean jasotako arau zehatzez baliatzea (epeak, publizitate kasuak, prozedura negoziatua, kontratatzeko debekuak, eta abar), ENASA ez baita bere manuetara atxikitzen."

Interpretazio hau bera doktrina espezializatuak ere ondorioztatu du, eta martxoaren 11ko 5/2005 Legegintzako Errege Dekretua baino lehenagokoa den idazketako APKLkon seigarren xedapen gehigarriaren norainokoa eta edukia aztertu ditu. Honela, González Cuetok eta Aparicio Salomek ("Comentarios a la Ley de Contratos de las Administraciones Públicas", BOE, Madril 1997, 763-764 orr.), merkataritza-sozietateei publizitate eta konkurrentzia printzipioak aplikatzeari dagokionean, ondokoa aipatzen dute:

"Printzipio mailan, publizitate eta konkurrentzia irizpideen menpe egoteak sozietateen esku uzten du orokorki adierazitako helburu horiek lortzeko biderik onenak zeintzuk izan daitezkeen baloratzea. Ezin dugu zuzenbide positiboko araurik aplikatzekotzat jo. Nahikoa izango da sozietateek kontratatzeko asmoari zabalkunde egokia ematea, enpresak arrazoirik gabe ez baztertzea eta irizpide objektiboek eraentzea kontratuak esleitzerakoan".

Parada Vázquez ("Derecho Administrativo I", Marcial Pons, Madril 1995, 270. orr.) zentzu berean ari da. Eta bai Montoya Martín ("Las Empresas Públicas sometidas al Derecho Privado", Marcial Pons 1996, 496. orr. eta hurrengoak).

"Erakunde hauen kontratazio araubidearen ezaugarria da beste behin administrazio-kontratuen legeria oro har alde batera uztea (...)

Gainerakoan, beren kontratuen araubidea –ondorio pribatu guztietarako- publizitate eta lehia printzipio batzuei egokitzea bakarrik agintzen da, legean aurreikusten den bezala eratzen ez diren printzipioak, izan ere, TRLGPren 6.5 artikuluko Zuzenbide Publikoko Erakundeak direla-eta 2. artikuluan gertatzen ez den bezala, hemen legearen preskripzioekiko erreferentziarik ez da aipatzen".

Azkenik, azpimarratu behar da Kontratazioen Aholku Batzordeak 2002ko ekainaren 13ko 6/02 Txostenean adierazia duela, publizitate eta lehia printzipioari atxikitako merkataritza-sozietateak "ez daudela behartuta sailkapen baldintza eskatzera esleitzen diren kontratuetan, nahiz eta aukera duten eskakizun hori egiteko". Ondorio horrek fundazioentzat ere balio du.

Adierazitakotik publizitate- eta konkurrentzia-printzipioen exijentziari buruzko irizpide funtsezko hauek atera daitezke:

(i) Kontratazioan publizitate- eta konkurrentzia-printzipioak bete beharrak ez dakar, nahitaez, APKLan eta bere garapen xedapenetan ezarritako kontratazio-erregelak, -arauak eta -prozedurak bete beharra, eta ez zaie exijitzen, halabeharrez, sailkapenik kontratatutako enpresei.

(ii) Publizitate- eta konkurrentzia-printzipioak malgutasunez beteko dira, eta eragiketa bakoitzak duen izaera bereziari egokituta. Azken batean, esleipen arbitrarioak eragotzi nahi dira, eraginkortasuneko helburu objektiboen kontrakoak direlako.

(iii) Ez dago erregela edo irizpide orokorrik printzipio horien aplikazioa kasu bakoitzean zehazteko moduari buruzko formulaz. Kasu bakoitzeko inguruabar partikularren arabera sozietateak berak baloratuko du.

2.2.– Fundazioen kontratazio erregimena 2005. ekitaldian.

2005eko martxoaren 15etik aurrera indarrean dagoen araudia ikusita atera daitekeena da, izan ere, sektore publikoko fundazioek, baldin eta APKLko 1. artikuluko 3. paragrafoaren b) idatz-zatian jasotako eskakizunen batek eragiten badie (gehienbat administrazioek edo zuzenbide publikoko entitateek finantzatutakoak edo horiek kontrolatutakoak izatea; edo zuzendaritza- eta zaintza-organoak izatea, zeintzuetako kideen erdia baino gehiago entitateek izendatukoak diren), honako hauek bete beharko dituzte:

(i) Honako gai hauei buruzko arauak: enpresen gaitasuna, publizitatea, lizitazio prozedurak, esleipen moduak, behin-behineko neurriak eta obra-, hornidura-, aholkularitza-, sorospen-eta zerbitzu-kontratuetarako errekurtsoak, baldin eta euren zenbatekoa (BEZa sartu gabe) 5.923.000 eurotik gorakoa bada —obra kontratuei dagokienez—, edo 236.000 eurotik gorakoa bada —gainerako kontratuei dagokienez—.

(ii) Publizitate- eta konkurrentzia-printzipioak gainerako kontratuetarako (APKLko seigarren xedapen gehigarria), ulertzen baita printzipio horiek betetzen direla baldin eta onartzen den esparruak bermatzen badu ahalik eta lizitatzailerik gehien parte hartzea modu librean; eta ezin exiji daitekeela legean araututakoaren modukoa izatea.

2.3.– Guggenheim Bilbao Fundazioaren kontratazio erregimena 2005. ekitaldian.

Ondoren frogatuko dena da, hain zuzen ere, Guggenheim Bilbao Fundazioa ez dela sektore publikoko fundazioa, eta bere kasuan ez direla bete behar lehen aipatutako hiru eskakizunak, zeinen bidez "botere esleitzailea" bihurtuko litzatekeen, eta horrek adierazten du ez diola eragiten APKLko xedapen bakar bati ere.

Fundazioa, estatutuen arabera, Espainiako Konstituzioaren 34.1 artikuluan eta EAEko Fundazioei buruzko ekainaren 17ko 12/1994 Legean ezarritakoaren babesean "kultura fundazio pribatu" gisa sortu zen.

EAEko Fundazioei buruzko ekainaren 17ko 12/1994 Legeko zioen adierazpenean, honako hau xedatzen da fundazioen izaera juridikoaren gainean: "zuzenbide pribatuko entitate juridikoak dira, interes orokorra lortzeko sortutakoak", nahiz eta beren-beregi onartu pertsona juridiko-publiko batek fundazio bat sor dezakeela.

Ez da horrela gertatzen Estatu mailan, non Fundazioei buruzko abenduaren 26ko 50/2002 Legeko 44. artikuluak, eta irailaren 23ko 1091/1988 Legegintzako Errege Dekretuaz onartutako Aurrekontu Lege Orokorreko 6.5. artikuluak zehazten dituzten Estatuko sektore publikoko fundazioak sektore publiko estataleko ezein entitatek zuzeneko edo zeharkako diru-ekarpen gehiengokoz sortutako legetxe; edo, euren sorrera ondarea, irauteko izaeraz, entitate horiek esleitutako edo lagatako ondasun edo eskubidez osatuta egon behar izatea ehuneko berrogeita hamarrean edo gehiagotan. 2005. ekitaldian indarrean dauden arau autonomikoak eta foralak, zeintzuk sektore publiko autonomikoaren eta foralaren sailkapen instituzionala jasotzen baitute, ez dute jasotzen sektore publikoko fundaziorik.

Fundazioei buruzko abenduaren 26ko 50/2002 Legeko 44. artikuluan jasotako araudia, bestalde, ezin da aplikatu eremu foralean eta autonomikoan, agindu hori ez baita aplikazio orokorrekoa —bere lehenengo xedapen gehigarrian xedatzen den eran— eta, ondorioz, Euskal Autonomia Erkidegoak eta Bizkaiko Lurralde Historikoak eskumen esklusiboak dituzte euren antolaera instituzionala zehazteko, eta euren sektore publikoen araudi zehatza dute, zeinak ezinezko egiten baitu ordezko araudi legetxe aplikatzea ere.

Nahiz eta Fundazioa Eusko Jaurlaritzako eta Bizkaiko Foru Aldundiko ekarpenekin eratu den, zeintzuk Guggenheim Bilbao Proiektuaren Partzuergoaren bidez gauzatu diren, ezin da ikuspegi tekniko juridiko batetik Sektore Publikoko Fundazio modura hartu, baizik eta pertsona juridiko pribatu modura. Fundazioa, hortaz, izaera pribatuko pertsona juridikoa da, dituen ezaugarriak direla-eta pertsonazio-era publikoekin baliokidetu ezin dena.

2007ko urtarrilaren 11n indarra hartu zuen berriro Euskal Autonomia Erkidegoko Herri Ogasun Nagusiaren Antolarauei buruzko azaroaren 11ko 1/1997 Legegintza Dekretuko 23. artikuluak (bis), honako hau xedatzen duenak:

"Euskal Autonomia Erkidegoko sektore publikoko fundazioak halakoak dira, zeinetan patronatuko kiderik gehienak sektore publiko horretako kideek izendatzen baitituzte, betiere ezaugarri hauetakoren bat betez:

a) Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorrarena edo EAEko sektore publikoko entitateena izatea gehiengo ekarpena, zuzena zein zeharkakoa izan.

b) Osatze-ondare iraunkorraren ehuneko berrogeita hamarra edo gehiago entitate horiek ekarritako edo lagatako ondasun edo eskubideek osatuta egotea".

Nahiz eta xedapen horrek "euskal sektore publikoko fundazioak" kontzeptua osatzen duen, zeina Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren esparruan —eta ez lurralde historikoenean— litzatekeen aplikagarri, 2007ko urtarrilaren 11tik aurrera baino ez leukake indarra, eta sekula ere ezingo litzaioke aplikatu Guggenheim Bilbao Museoa Fundazioari, ez baitu baldintza horietariko bakar bat ere betetzen sektore publikoko fundazio legetxe kalifikatua izateko.

Horretaz gain, Guggenheim Bilbao Museoaren Fundazioari ez diote eragiten APKLko 1. artikuluaren 3. paragrafoko b) idatz-zatian adierazitako baldintzek, zeintzuk finkatuko bailukete bere kalifikazioa "botere esleitzale" modura; honako hauek, alegia:

(i) Fundazioaren jarduera finantzatzea.

Fundazioa 1996an sortu zen. 1997tik aurrera Fundazioak % 70eko autofinantzaketa du eta, zehatz, 2005ean —urte hori fiskalizatu baitu HKEEk— aurrekontuaren % 25ekoak baino ez ziren izan diru-laguntza publikoak.

Esan daiteke, hortaz, Fundazioaren jarduerarik gehiena ez dutela administrazio publikoek edo zuzenbide publikoko beste entitate batzuek finantzatzen, izan ere, entitate horietatik eskuratutako fondoek ez dute diru-sarreren erdia gainditzen.

(ii) Administrazioaren kontrolaren menpeko kudeaketa.

APKLak ez du finkatzen noiz gertatzen den kontrol-egoera. Ondorioz, hori gertatzen den edo ez jakiteko, EEJAren jurisprudentziara, legedi merkantilak jarritako irizpideetara (Balore Merkatuari buruzko Legeko 4. artikulua eta Merkataritza Kodeko 42. artikulua) eta Fundazioaren gobernu organoetan (Patronatua eta Batzorde Betearazlea) erabakiak hartzeko estatutu arauetara jo behar da.

Irizpide horiek aintzat hartuz, atera behar dena da eze, Fundazioaren kudeaketa ez dagoela Administrazioaren menpe, izan ere, gobernu organoetako erabakiak gehiengoz onartu ohi dira, eta Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak ez dute boto gehiengorik Patronatuan eta Batzorde Beterazlean. Fundazioan eta horren estatutuetan ez dago ezelango erregulaziorik dioena kontratuen esleipenei edo kontratisten aukeraketei buruzko ebazpenak Administrazioek onartu behar dituztela. Horrek esan gura duena da Administrazioak ez duela kontrolatzen EEJAren jurisprudentziak (agiri honetako 9. orrialdeko b idatz-zatian aipatutako epaiak) agindutako moduan, non exijitzen baita botere publikoek eragina izan dezatela kontratuen arloan.

Zenbait erabaki estrategiko hartu ahal izateko beharrezkoa da Patronatu fundatzaileen aldeko botoa, besteak beste Eusko Jaurlaritzarena eta Bizkaiko Foru Aldundiarena. Horrek ez dakar, ordea, Fundazioaren destinoa ebazteko ahalmena, beto eskubidea baizik. Kontratazio arloarekin zerikusirik ez duten erabakiak betatzeko eskubidea. Ezin dira nahastu "kalitate boto" modura ezagutu ohi dena erakundearen kudeaketa kontrolarekin, zeinak exijituko bailuke aipatu enteetatik edozeinek erabakiak gutxiengoan hartu ahal izatea.

Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak ez dute kontrolik Fundazioaren kudeaketarekiko, zeinak ekarriko bailuke Fundazioa "botere esleitzailetzat" jotzea.

(ii) Fundazioko zuzendaritza- eta zaintza-organoetako kideen erdia baino gehiago izendatzea.

Guggenheim Bilbao Museoko Fundazioan gobernu organo bi daude: Patronatua eta Batzorde Betearazlea. Lehenengoaren kide kopurua aldakorra da, izan ere, gaur 36 kide ditu, horietatik hiruk baino ez dituzte ordezkatzen administrazio publikoak. Bigarrenak 10 kide ditu, eta horietatik lauk baino ez dute erakunde publikoen ordezkaritza; erdiak ere ez, alegia.

Baldintza hori ere ez da betetzen.

Azaldutakotik ateratzen dena da Fundazioa ezin daitekeela hartu sektore publikoko fundazio modura ez eta botere esleitzailetzat ere eta, ondorioz, ez zaie egokitzen APKLko manuei.

Gogoeta horietatik ondorio hauek ateratzen dira:

(i) Kultura fundazio pribatua da Fundazioa, nahiz Eusko Jaurlaritzaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren diruekin eratutakoa izan.

(ii) Fundazioak ez ditu zertan bete behar APKLko preskripzioak, ez baitie APKLko 1. artikuluaren 3. paragrafoko b) idatz-zatian jasotako baldintzak eragiten, alegia: (i) administrazio publikoek edo zuzenbide publikoko beste entitate batzuek gehiengoa izan dezatela finantzaketan; (ii) kudeaketa aipatu entitateen krontrolpean egon dadila; eta (iii) zuzendaritza- edo zaintza-organoetako kideen erdia baino gehiago entitate horiek izendatutakoak izan daitezela.

(iii) Fundazioak HKEEren kontrol bakarra izan dezake, alegia, urtero Bizkaiko Foru Aldunditik eta Eusko Jaurlaritzatik jasotzen dituen diruak modu egokian erabiltzearena eta horien destino onarena.

Ondorio horien berri eman du HKEEk bere jarduera fiskalizatzailea hasi baino lehen. Hala ere, bere argudioak alegazioen izapideetan iradoki zituen. HKEEk, bestalde, eskatutako dokumentu guztiak eskuratu ahal izan ditu. Fundazioaren jarduera ekonomiko finantzarioa fiskalizatu ahal izan du, Fundazioa "botere esleitzailetzat" justifikatu barik (ikus dokumentuaren amaierako 2 oharra).

3.– Txostenaren ondorioekiko alegazioak.

Ondoren, HKEEren txostena egituratzen duten atalei buruzko alegazioak ematen dira aditzera.

II.– Guggenheim Bilbao Museoa Fundazioaren iritzia.

II.1.– Legea betetzeari buruzko iritzia.

HKEEk atal honetan adierazten duena da ezen Fundazioak 418.000 eurora jotzen duten ondasunak eta zerbitzuak erosi dituela (dendako artikuluak: 182.000 euro; erakustazoken argiteria artistikoa: 53.000 euro; eta bidaiak: 183.000 euro) eta ez dituela bete publizitate eta konkurrentzia printzipioak. Gainera, 486.000 euroko gastuak edo inbertsioak esleitu dituela (kudeaketa elektrikoa: 32.000 euro; kontsultoria marketinga on-line: 51.000 euro; helburukako kontsultoria-zuzendaritza: 46.000 euro; ekipo hornidura: 31.000 euro; artelanak garraiatzea —hiru kontratu—: 91.000, 150.000 eta 85.000 euro) publizitate printzipioa bete gabe; eta konkurrentzia, eskaintza mugatuko prozeduraren bidez murriztuz. Txostenak dio, halaber, zerbitzu kontratua 250.000 eurotan lizitatzeko (BEZa barne) ez zela argitaratu EBAOn.

Lehenengo eta behin esan behar da ezen, dokumentu honetako bigarren paragrafoan frogatu den moduan, Fundazioa ez zaiela atxikitzen APKLan jasotako preskripzioei, ez eta, ondorioz, lege horretan kontratazioetarako arautzen diren publizitate- eta konkurentzia-prozedura eta –baldintzei ere; izan ere, ez da azaltzen botere esleitzailea izateko exijitzen den ezelango ezaugarririk, zeintzuk 1. artikuluko 3. paragrafoaren b) idatz-zatian baitaude jasota; honako hauek, hain zuzen ere: (i) administrazio publikoek finantzaketaren gehiengoa izatea euren esku; (ii) horien kudeaketa aipatu erakundeon kontrolpean egotea; (iii) horien zuzendaritza- eta zaintza-organoetako kideen erdia baino gehiago entitate horiek izendatzea.

Fundazioak, hala ere, berak jarritako barne prozedura du ondasunak eta zerbitzuak kontratatzeko. Horren bidez bermatu egiten da hornitzaileak aukeratzerakoan eta kontratuen exekuzioa kontrolatzerakoan objektibotasunez jokatzea. Prozedura horren arabera, 60.000 euroko zenbatekoa gainditzen duten espedienteek prentsaren bidezko publizitatea behar dute; eta zenbateko horren azpitikoetarako zenbait eskaintza eskatzen behar zaizkie gutxienez hiru enpresari.

	Fundazioari ez zaizkio aplikagarriak APKLan ezarritako lizitazio-erregelak, -arauak eta –prozedurak. Horrela ez balitz ere, hor aurreikusten da 236.000 eurotik beherako zerbitzu- eta hornidura-kontratuetarako, eta halakoxeak dira paragrafo honetan aipatutako guztiak —Puppyaren ardura eta mantenimendua izan ezik—. Aipatu entitateok ez dute besterik egin behar euren kontratu-jarduera publizitate- eta konkurrentzia-printzipioetara egokitzea baino, non eta burutu beharreko printzipio horiekin bat ez datorren. Administrazio Kontratazioko Kontsulta Batzordeak doktrina ezarri du, zeinaren eraginez publizitate- eta konkurrentzia-printzipioak betetzeak ez dakarren, inondik inora ere ez, publizitate- eta konkurrentzia-aruei buruz Administrazio Publikoetako Kontratu Legean jasotako arauei egokitu behar izaterik, uste baita eze, legegilea iritzi horretakoa izan balitz, jaso egingo zukeela hori beren-beregi. Printzipio horiei egokitzeari dagokionez, ezin da irtenbide zehatzik eman, enpresak berak erabakiko baitu printzipiook zelan gauzatu modurik eraginkorrean, Legean jasotako arau zehatzetara jotzea beharrezkoa izan barik.

Fundazioak APKLan ezarritakoa bete beharko balu ere —eta ez du bete behar—, bere jarduna arautzen duen kontratazio prozedurak nahiko berme eskainiko lizkieke publizitate- eta konkurrentzia-printzipioei. Ez dago APKLan ezarritako argitalpen bideetara —prentsara, buletinetara eta gainerakoetara— jo beharrik.

Areago. Fundazioaren zenbait espedienteren gainean HKEEk emandako iritziari buruz, honako hau diogu:

– Dendako artikuluen hornidura: Fundazioaren kontratazio prozedurak beren-beregi ezartzen du, ezarri ere, prozeduratik kanpo honako hauek gelditzen direla: "helburu modura Denda-Liburudendan saltzea duteneko ondasunen hornidura, zeintzuk erosteko eta hornitzaileak aukeratzeko orduan irizpide guztiz komertzialak bete beharko diren". Horrela, APKLan xedatutakoaren arabera, eragiketaren izaera eta, zehatz, bezeroen demandari eta salmenta abaguneari erantzuna eman beharra ez datoz bat publizitate- eta konkurrentzia-printzipioekin.

– Erakustazoken eta Bidaien argiteria artistikoa: Fundazioak bi lehiaketa publikorako deia egin zuen 2005eko maiatzean eta azaroan, zeinen helburua baitzen zerbitzu horiek kontratatzea prentsan argitaratutako iragarkien bidez.

Artelanen garraioa: Artelanak garraiatzeko zerbitzuak kontratatzeari dagokionez, kontuan hartu behar da zirkunstantzia bereziak agertzen direla; hala nola: ibilbide eta destinoen aldakortasuna, ibilgailuek kasu bakoitzean bete behar dituzten baldintza teknikoak (klimatizazioa, segurtasuna, …), egutegien eta kostuen optimizazioa, unean-unean garraio konpainietako flotetan hartutako ibilgailuen erabilgarritasuna eta beste zenbait. Horrelakoetan, Fundazioaren kontratazio barne-prozedurak ezartzen duena da hainbat eskaintza eskatuko direla, zeinetik baldintzarik egokienak dituztenak aukeratuko baitira. Aurreko hori ez da aplikatuko garraiatu beharreko obren jabea edo erakustazoka baten antolatzaileak bere konfiantzako garraio konpainiaren erabilera inposatzen badu. Azken batean, artelanen garraioan agertzen diren zirkunstantzia bereziak eta, bereziki, zerbitzu horiek nazioarte mailan oso enpresa gutxik eskaintzen dituztenez, Fundazioa behartu dute publizitatea eta konkurrentzia bermatuko duen mekanismoa arautzera; nola, eta eskaintzak eskatuz.

– Beste lau espediente ere badaude: kudeaketa elektrikoaren sorospena, on-line kontsultoria-marketinga, helburukako zuzendaritza-kontsultoria eta ekipoen hornidura. Horietan guztietan ez da bete publizitate printzipioa HKEEren ustez, eta konkurrentzia mugatua da. Berriro errepikatzen dugu publizitatea ea konkurrentzia erakunde kontratu-egileak zehaztu behar dituela, ez delarik beharrezkoa administrazio publikoetarako Legeak arautzen dituen manuez baliatzea. Kasu horietarako Fundazioak gutxienez hiru eskaintza eskatu ohi ditu, horrekin publizitate- eta konkurrentzia-printzipioak behar bestean bermatuz.

– Puppyren eraberritze- eta mantenimendu-zerbitzua: HKEEk uste du kontratua EBAOn argitaratu behar izan zela. Honen aurretik hainbat bider azaldutako oharretatik ateratzen da Fundazioa ez dutela behartzen APKLko manuek. Horretaz gain, aditzera eman behar da espediente hau 2005eko urtarrilean hasi zela, hain zuzen ere, fundazioek eurek ez zutenean APKLrekiko mendetasunik hainbat zirkunstantziatan, zeintzuk Guggenheim Bilbao Museoa Fundazioaren kasuan ere ez baitira gertatzen. Aipatu manuok Lege horren 2. artikuluaren erredakzio berriarekin hartu zuten indarra, alegia, 2005eko martxoaren 15etik aurrera.

Ondorio gisara edo, esan behar da Guggenheim Bilbao Museoa Fundazioaren kontratu jarduerak zehatz eta mehatz errespetatzen duela legaltasuna. Fundazioak berak borondatez ezartzen duen prozedurari erantzuten dio, non bermatzen baitira kontratazioen publizitatea, hornitzaileak aukeratzerakoan objektibotasuna eta kontratuak burutzerakoan kontrola.

I.2.– Urteko kontuei buruzko iritzia.

HKEEren txostenak adierazten duena da Fundazioak kontratuak izenpetu dituela Inmobiliaria eta Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL sozietatearekin; zertarako, eta eraikina eta bilduma erabiltzeko. Horien mantenimendu kostuaren araberakoa izango da kontraprestazioa. Ez dago benetako kostuari buruzko baloraziorik.

Bitxia ere bada HKEEk objekzio hori aurkeztea, izan ere, Txostenean bertan aipatzen da Ogasuneko zuzendari nagusiaren 2004ko apirilaren 27ko Ebazpena, non onartzen den Guggenheim Bilbao Museoa Fundazioarekin, Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Inmobiliaria SLrekin eta Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SLrekin (aurrerantzean Edukitzailea) egindako proposamena —eragiketak baloratzekoa—; eta hori, Sozietateen gaineko Zergari buruzko ekainaren 26ko 3/1996 Foru Arauko 16.6 artikuluan 2004., 2005. eta 2006. ekitaldietarako ezarritakoaren babesean. Ebazpen horretan baliozkotu egiten da txertatutako entitateek proposatutako justifikazio ekonomikoa. Hortaz, eragiketen benetako kostuari buruzko baloraziorik ez dagoenaren baiespenak ez du zentzurik (ikus dokumentuaren amaierako 3. oharra).

HKEEren txostenaren A.1 eranskinak adierazten du gure kontratuen prezioak ez direla aldatu 1998tik 2005era bitartean. Bi kontratutan prezio finkoa dago jasota, eta ez dute horiek arautzeko klausularik arautzen.

Fundazioak urtero eskuratzen dituen diru-laguntzei buruz txostenak dioenetik ateratzen da ezen diru-laguntzen gaindikinak ordaindu beharreko kontu modura erregistratu behar direla eta erakunde esleitzaileei eman behar zaizkiela. Fundazioak zenbateko horiek (2002tik 2005era bitartean 866.000 euro) fundazioaren dotazioari aplikatzeak urratu egiten du EAEko Herriogasuntza Nagusiaren Antolarauei buruzko Legearen Testu Bateratua onartzen duen 1/1997 LDko 53.2 artikuluetan eta Bizkaiko Foru Administrazioak esleitutako diru-laguntzen Erregimen Juridiko Orokorra arautzeari buruzko 5/2005 FAko 33.3 artikuluan aurreikusitakoa.

Fundazioa 1996an sortu zen, eta orduan euskal erakundeek (Eusko Jaurlaritza eta Bizkaiko Foru Aldundia) 570.961,50 euroko (bakoitzak % 50) ekarpena egin zioten Fundazioaren dotazioari. Hasierako ekarpen horrek helburu bat zeukan: Fundazioaren lehen jarduera-urteko eragiketa-gastuei aurre egitea bakarrik. Azken batean, Fundazioaren ekarpenarekin ez zen sortu gura ondare sozial bat, zeinaren bidez Fundazioak finantza oinarri sendoa izango baitzukeen inguru merkantil batean modu iraunkorrean funtzionatzeko, baizik eta jardueren hasiera finantzatzea lehenengo ekitaldian zehar.

Aurrekontuaren ikuspegia hasieratik gehiago zenez urteko ekarpen publikoak destinatzea aurreikusitako ustiapen defizitak estaltzera, eta ez zenez ekarpenik egingo Fundazioaren dotazioan gutxieneko ondare soziala sortzeko, Fundazioak euskal erakundeekin hitzartu zuen honako era honetan jardutea: Fundazioak superabitak lortuz gero aurreikusitako jarduerak ez burutzetik, baizik ezohizko diru-sarrerak izatetik: bisitari gehiago, Banakako kideak, Korporazioetatik eta Patrozinioetatik diru gehiago. Alegia, kudeaketa on batetik lortutako diru-sarrerak. Erabaki zen ezen, superabit horiek, neurri batez, Fundazioak gorde beharko lituzkeela bere ondare egoera sendotzeko; eta jarduera ezohikoak finantzatzeko edo hurrengo ekitaldietako defizitei aurre egiteko erabili.

Ildo horretatik, euskal erakundeetako Ogasun sailen arteko harremana lan-talde batek bideratu du, zeinak monitorizatu eta kontrolatu egiten baitu Fundazioaren aurrekontu exekuzioa; nola, eta ekitaldi bakoitzaren amaieran erakundeei itzuli beharreko zenbatekoak eta, hala behar izanez gero, Fundazioaren dotazioa kontsolidatzeko erabilitakoak onartuz. 2005eko abenduaren 31n 1.882.227 eurokoa zen Fundazioaren ondarea, hau da, urte horretako aurrekontuaren % 7,6koa. Aurrekontuaren exekuzioan gertatutako desbideratze negatibo txikiak Fundazioaren ondareak berak asumituko lituzke, ekarpen publiko gehigarrietara jo gabe. Fundazioaren Urteko Kontuak euren eskuetan dituzte euskal erakundeek, non agertzen diren ekitaldi bakoitzean lortutako superabitak eta diruz lagundutako jarduerak egokiro justifikatzeko behar diren argibideak. Erakundeok badira ere diru-laguntzen gaindikinak itzultzea eskatzeko eskumena dutenak, hain zuzen ere, Euskal Autonomia Erkidegoko Herriogasuntza Nagusiaren Antolarauei buruzko Legearen 53.4. eta 37.1. artikuluetan eta Diru-Laguntzen Erregimen Juridiko Orokorrari buruzko Foru Arauan xedatutakoaren arabera, ez diete, oraindik, hasiera eman itzultzeko espedienteei.

Funtzionamendu hori frogatzen da, halaber, 2003., 2004. eta 2005. ekitaldietan superabita (866.067 euro) lortu zelako; eta hori, Fundazioaren dotazio gehiagorekin a aplikatu zen arren, 2001. eta 2002. urteetan 1.323.804 euroko defizitarekin itxi ziren urteko kontuak, nahiz eta horrek ez zuen eragin euskal erakundeen ezohiko diru-laguntzarik. Superabiteko ekitaldietan fundazioaren dotazioa gehitzeko aukera emateak posible egiten du beste ekitaldi batzuetako defizitari aurre egitea, diru-laguntza publiko gehiago eskatzeko premiarik gabe.

III.– Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL: 1999tik 2005era bitartean erositako artelanen legaltasun analisiaren ondorioak.

HKEEk atal honetan dioena da Edukitzaileak ez dituela bere kontabilitatean jasotzen eskuratutako dohaintzak. Obra horiek ibilgetuan egon beharko lukete euren balio benala jasota. Ez dugu informazio kuantifikaturik, zeinak aukera emango ligukeen erregistratu gabeko zenbatekoa burutzeaz iritzia emateko.

b) idatz-zatia: Edukitzailearen Urteko Kontuen Memoria Baloratzeko Arauen Ibilgetu materiala. Idatz-zati horretan aditzera ematen da ezen sozietatearen irizpidea dela Egoera Balantzean ez erregistratzea hirugarrengoek donatutako artelanak, zeintzuk, oro har onartutako kontabilitate-irizpideen arabera, duten balio benalaren arabera aktibatu beharko bailirateke, zenbait ekitalditan banatu beharreko diru-sarreren kontu baten ordainduta.

Apirilaren 30eko 776/1998 EDak irabazteko xederik ez duten entitateen Kontabilitate Plan Orokorra onartu zuen, zeinaren egokitzapeneko 5. zatian 21. Balorazio Araua baitago jasota. Arau horrek dioenez, diru-laguntzen, dohaintzen eta legatuen bidez eskuratutako ondare elementuak balio benalaren arabera baloratuko dira, merkatuko balio-mugarekin ……. Diru-laguntza, dohaintza eta legatu ez itzulgarriak zenbait ekitalditan banatu beharreko diru-sarrera modura kontabilizatu behar dira eta, euren helburua kontuan izanik, emaitzetan txertatuko dira entitatearen diru-sarrera propioak izango bailiran; eta ezohiko diru-sarrera gisa, baldin eta jarduera merkantilari atxikitakoak badira. Horretarako, honako arau hauek hartuko dira kontuan:

a) Ibilgetu materialaren edo ez-materialaren aktiboak. Ekitaldiko emaitzei egotziko zaizkie, elementu horiek ekitaldian zehar izan duten balio-galeraren heinean. Baliorik galtzen ez duten aktiboak izanez gero, besterentzea edo inbentarioko baja gertatzen den ekitaldiko emaitzari egotziko zaizkio.

Bestalde, balio benala gastu modura txertatzen da emaitzetan estimatutako bizitza baliagarriaren heinean, eta urteko amortizaziorako erabilitako zenbatekoaren —elementu horietarako kalkulatutakoaren— arabera.

Hala ere, lehen adierazitako b) irizpidearen haritik, Edukitzaileak ez du amortizaziorik egiten ibilgetu materialeko idazpuruan atxikitako elementuen gain, izan ere, elementu horiek ez dute balio-gabetzerik izaten euren bizitza baliagarrian zehar. Hortaz, dohaintza horiek "zenbait ekitalditan banatu beharreko diru-sarrerak" delakoaren kontura ordaintzeak ez luke zentzurik izango elementu horien balio-gabetzearen ondorioz ez bada diru-sarrerarik erregistratzen.

Kontuan hartu behar da, halaber, dohaintza horien salmenta balioak —2004ko abenduaren 31ko balorazioaren arabera— 2 milioi eurora joko lukeela; alegia, balore ibilgetu materialaren % 3a, eta sozietatearen fondo propioetatik % 2,6a 2005eko abenduaren 31n. Hortaz, egun horretan Balantzean txertatzeak ez lieke gehiegi eragingo urteko kontuei.

Txostenak adierazten du, baita ere, artelanak erosteagatiko ibilgetu materiala modu ez egokian gehitu dela 1999tik 2005era bitartean, honako kontzeptu hauetan:

– Truke aldea, modu ez egokian erregistratutako dibisetan eragiketak egitearren: 3.802.000 euro.

– Modu ez egokian aktibatutako diru-sarrera finantzarioak: 1.762.000 euro.

– Garrantzia gutxiagoko beste kontzeptu batzuk, ibilgetuan modu ez egokian erregistratutakoak: 146.000 euro.

Aktibatutako zenbatekoaz gain, erosketa horien ondorioz 2.234.000 euroko galerak erregistratu dira 2002. eta 2003. ekitaldietan.

Kontabilitate Plan Orokorraren Balorazio Arauekin bat etorriz, ibilgetu materialari dagokionez "ibilgetu materialean sartutako ondasunak erosketa prezioaren arabera edo ekoizpen kostuaren arabera baloratu behar dira".

Saltzaileak fakturatutako zenbatekoa ere jasotzen da erosketa prezioan: "funtzionamendu baldintza egokian martxan jarri arte sortutako gastu gehigarriak, besteak beste zelaitzea eta eraistea, garraioa, arantzel eskubideak, aseguruak, instalazioa, muntaia eta gainerakoak".

Balorazioaren 14. Arauak "Atzerriko moneta trukeak eragindako aldeak", bestalde, ezartzen du, lehenengo eta behin, erosketa prezioaren balorazio irizpide orokorra, baldin eta atzerriko monetan ezarrita badago: "modu orokorrean, moneta nazionalera konbertitzea, ondasunak ondarera inkorporatutako egunean indarrean zegoen truke-tasa erosketa prezioari edo ekoizpen prezioari aplikatuz egingo da".

Arau horretako 6. paragrafoak, ostera, erabili behar diren irizpideak ezartzen ditu, monetaren trukean aldaketarik egotekotan: "erosketa prezioak aplikatzearren atzerriko monetan izandako truke aldaketen aldeak ez dira hartu behar erosketa prezioaren edo ibilgetuaren ekoizpen kostuaren zuzenketak bailiran. Hala ere, truke aldeak atzerriko monetan sortutako zorrean gertatzen badira urtebetetik gorako epean, eta ibilgetua bereziki finantzatzeko balira, har daitekeen bidea izan daiteke agiango irabazia edo galera aktiboen kostu handiago edo txikiago modura txertatzea, betiere honako baldintza guzti hauek betez gero:

1.– truke aldeak sortzen dituen zorra zeharo zehazgarria den aktibo ibilgetua erosteko, eta horretarako bakarrik, erabili bada.

2.– ibilgetu hori instalatzeko epea hamabi hilabetetik gorakoa bada.

3.– ibilgetuak funtzionamendu baldintzak eskuratu baino lehen gertatzen bada truke tasaren aldaketa.

4.– kostuari txertatzearen ondorioa den zenbatekoak ez gainditzea, inola ere, merkatu balioa edo ibilgetuaren birrezarpena".

Edukitzailea sozietatearen irizpidearen arabera, artelanak erostea helburu duen bere jarduera honen aurretik azaldutako Balorazio Arauen izpirituari egokitzen zaio, honako argudio hauekin bat etorriz:

a) Sozietatearen jarduera bakarra artelanak erosi eta edukitzea da. Obra-erosketa ibilgetuan kontabilizatuko da, eta ez edukietan, izan ere, sozietatearen helburua bilduma propioa izatea da eta ez erabili ibilgetuko elementuak gero berriro saltzeko.

b) Euskal erakundeetatik (Eusko Jaurlaritza eta Bizkaiko Foru Aldundia) jasotako ekarpenek inbertsio helburu horretarako baino ez dira erabiliko, eta 8. kapituluan "Kapital ekarpenak" kontabilizatuko dituzte administrazio publikoek.

c) Artelanak erostea helburu duen inbertsio prozesuaren ondorio izan daitezkeen gastu eta diru-sarrera guztiak, kontuan izan barik beste jarduera mota batek eragindako gastu edo diru-sarrera bidezko kontabilitate kontzeptu berezia, finantzaketaren amaierako kostua handitu edo gutxitu egiten dutela uste du Edukitzaileak, barruan sartuz jardueraren helburu bakar eta onerako behar diren gastuak —inbertsio prozesuari dagozkionak—, izan ere, helburu hori honako hau da, ez besterik: bilduma propioa sortzea artelanak erosiz.

d) Aktibatutako diru-sarrera finantzarioei buruz, eta aurreko paragrafoan azaldutako arrazoiak aintzat hartuz, diru-sarrerok murriztu egin behar dute erosketa kostua, izan ere, bazkideek egindako ekarpenak zorrean inbertitzeak baino ez ditu eragiten, zeintzuk ekarpen unearen eta burututako inbertsio ordainketaren artean eragindako mozkinak sortzen baitituzte.

e) Truke aldeak, bai ekitaldian zehar gertatutakoak, bai batez besteko kotizazio balioaren eta markatuko balioaren artean 2004. eta 2005. urteetan izandako erregularizazioaren ondorioz ekitaldiaren amaieran kontabilizatutakoak, alde hori eragin duten dibisen bidez erosi eta finantzatutako artelan berezi bakoitzari egotzi zaizkio, ondoren, maila analitikoan.

f) Azkenik, lehen aipatutako 4. puntuari dagokionez, diru-sarrera finantzarioak txertatzeak ez du gainditzen bildumak merkatuan duen balioa, zeina, 2004. urtean, % 100ean birbaloratu baitzen orokorrean.

Dibisetan ordaintzeari dagokionez, Edukitzailea, zuhurtzia irizpidea kontuan hartuz, uneoro saiatu da dolar amerikarrarekiko euroak duen kotizazio prezio gorena bermatzen, dolarra baita artelanetako transakzioetan erabili ohi den moneta. Hori dela-eta, 2002. urtearen amaieran, dibisak erosteko prozesuari ekin zitzaion, euroaren prezio gorena 0,9243 US dolarretan jarriz. Horren ondoren, sozietateak, merkatuko gora beherak kontuan izanik, dibisak erosteko prozesuarekin jarraitu du, horren kotizazioari egokitze aldera, betiere uste izanaz batez besteko kotizazioa beti legokeela hasieran estimatutakoaren gainetik.

2004. urtean ezarritako kontabilizazio irizpide horrek helburu bakarra du: sozietatearen jarduera bakarra (artelanetan edukitzea eta horietan inbertitzea modu fidelago batean erakustea. Inbertsio prozesuan gertatutako truke alde negatiboak galeratzat jotzen badira, desitxuratu egingo litzateke Edukitzailearen kontu-irudi zehatza, galerak egon direla irudituko bailuke, eta ez dibisen merkatuan izandako gora behera hutsak. Horren emaitzen kontuari itxuraz eragingo lioke eta, ondorioz, sozietatearen fondo propioei, eta ez egotzi alde positibo edo negatibo horiek sozietatearen helburu sozialaren ondorioz sortutako elementu aktibo bakarrari.

Azken batean, Edukitzailea sozietateak aplikatutako kontabilizazio irizpidea izan da uste izatea inbertsio eragiketetan sortutako truke alde positiboak edo negatiboak erosketa kostu handiagoa edo txikiagoa dakartela, Kontabilitate Plan Orokorraren Balorazio Arauetan araututakoarekin bat etorriz. Aldi berean, itxieran gertatutako truke aldeak, une horretan dibisak duen balorazioaren ondorio direnak, erosketaren balioa handitzea edo murriztea dakarten egokitzapena eragiten dute, izan ere, dibisaren kontrabalioa erositako obra ordaintzeko baino ez da erabiliko. Adierazi irizpidearekin bat etorriz, Edukitzaileak eskura ditzakeen diru-sarrera finantzarioak erosketa balioa murriztuz kontabilizatuko dira (ikus 4 oharra dokumentuaren amaieran).

HKEEk dio, bere Txostenean, Edukitzaileak ez duela bere artelanek merkatuan duten prezioen bakarkako baloraziorik eginda 2005eko abenduaren 31n. Ondorioz, ezin da zehaztu horien kontabilitate balorazioaren zuzenketarik egun hori aintzat hartuta.

Edukitzailea sozietateak lau urteko planen arabera jarduten du. Horien amaieran, epe horretako erosketen balantzea egiten du, non sartzen baitu merkatuko prezioen araberako Bildumaren balorazioa, artelanen merkatuan espezializatuak diren kanpo entitateek izenpetuta. Ez dirudi bidezkoa denik analisi hori urtero egitea; lehenengo eta behin, eragiketa horren kostua aintzat hartuz eta, batik bat, artelanen kotizazioak ez duelako aldaketa nabarmenik izaten urtebetean. Merkatuko prezioen azken analisia 2000-2003 Planaren amaieran egin zen.

1999an erositako bi artelanei dagokienez, HKEEk dioena da ezin izan duela frogatu erosketa hori aldez aurretik onartutako eta aztertutako programazioaren ondorioa denik, ez eta aplikatutako irizpide teknikoak ere; eta ez dela jasotzen merkatu analisirik edo obrak kontserbatzeko txostenik.

HKEEren iradokizun horrek hasiera-hasieratik du akatsa, izan ere, 1999an gauzatutako erosketa horietarako 2000-2003 Jarduera Planetik aurrera egindako erosketak justifikatzeko Edukitzaileak —sozietateak onartutako metodologiaren arabera— bere buruari ezarritako dokumentuak exijitzen dira. Ez da legezko exijentzia ez eta ohiko praktika gainerako museoetan (ikus 5 oharra dokumentuaren amaieran). Artelan baten erosketa proposamena balioztatzeko 1999an indarrean zegoen prozedura honako hau zen: Sozietatearen Administrazio Kontseiluari aurkeztea helburu horretarako kontratatutako aditu baten txostena. HKEEren Txostenean aipatutako bi lanei dagokienez, biak ala biak Javier Pérez egilearenak, erosketa horien alde egiten duen dokumentua Javier González de Duranak izenpetu zuen, zein Edukitzaileak kontratutako aditua baita. Dokumentu horretan artistaren eta bere lanen aldeko gomendioa egiten da, azpimarratuz kalitatezkoak eta nazioartean proiekzio handikoak direla, eta prezioa ere egokia zela abarmenduz, izan ere, eskatutako kotizazioak apalak dira merkatuak duen mailarekin erkatzen baditugu. Kontserbazio txostena dela-eta, adierazi behar da bi obrak 1997koa eta 1998koa direla, alegia, salmenta garaia baino bi urte eta urtebete lehenagokoak. Zaila da, hortaz, kontserbazio arazorik izatea.

Eusko Legebiltzarrak 1999tik 2005era bitarteko fiskalizazioa onartu zuen. Epe horretan erositako artelanez gain, HKEEk beste hiru gastu espediente aztertzen ditu, zeina sozietatearen jarduera arruntari buruzkoa baita eta Bildumarako obren erosketekin inolako zerikusirik ez baitu. Horiei dagokienez esan ezen, bi lehiaketaren publizitatea, garraioari eta biltegiratzeari buruzkoa eta Richard Serraren zazpi eskultura jartzeari buruzkoa, prentsan jarritako iragarkien bidez egin zela eta ez zela egin BLHAOren edo EHAAren bidez. Deialdian, gainera, ez da exijitu kontratisten sailkapenik.

Bi kasu horietan Edukitzaileak nazionalitate alemaniarreko enpresak kontratatu zituen, nahiz orokorrean sailkapen administratiboa exijitzen den eta, ondorioz, salbuespena den, APKLko 25. artikuluaren 2. paragrafoan xedatutakoaren arabera, non xedatzen baita Europar Batasuneko estatu kideetako enpresario ez espainiarrek nahikoa dutela kontratazio organoaren aurrean euren kaudimen ekonomikoa eta finantzarioa, gaitasun teknikoa eta profesionala eta Erregistroan inskribatuta daudela frogatzen badute. Zirkunstantzia horiek behar bezala frogatu zituzten kontratuen lizitatzaileek eta esleipendunek.

Lehiaketa horietatik bigarrenari dagokionez, zazpi eskulturak ezartzeari hain zuzen ere, esaten da esleipendunak ez duela deklaratzen azken hiru ekitaldietan izan duen negozio kopurua, hori izanik pleguan aurreikusitako modu bakarra kaudimen ekonomikoa egiaztatzeko.

APKLan xedatutakoari jarraiki, Administrazioarekin kontratatzeko beharrezkoa da enpresarioen kaudimen ekonomikoa frogatzea, horren helburua izanik, izan ere, kontratistaren egoera finantzario prekarioa dela-eta kontratuaren exekuzioa arriskuan ez jartzea. Richard Serraren zazpi eskulturak jartzeko kontratazio-lehiaketaren esleipendunak azken hiru ekitaldietan artelanak jartzeko arloan garatutako lanei buruzko negozio kopurua aurkeztu zuen, zeinetan oinarrituz Edukitzaileari iruditu baizitzaion nahikoa egiaztatuta zegoela bere kaudimen ekonomikoa, izan ere, hortik ateratzen zen jarduera ugari zituela merkatuan, fakturazio handia eta bezero-kopuru ugaria. APKLko 16.2 artikuluan adierazten da, halaber, enpresario batek ezin baditu aurkeztu eskatutako erreferentziak, beste edozein dokumentu aurkeztuz frogatu ahal izango duela bere kaudimen ekonomikoa eta finantzarioa, baldin eta dokumentuok Administrazioak nahikotzat jotzen baditu. Fuchs Realisation GmbH delakoak aurkeztutakoa nahikoa izan zen Edukitzailearen iritzirako (ikus 6 oharra dokumentuaren amaieran).

Ildo horretatik, Kontratazio Batzorde Aholku-Emaileak 7/03 Txostena eman zuen uztailaren 23an, zeinak honako hau baitio: "APKLko 25. artikuluan jasotako interes publikoko EBko enpresa ez-espainiarrak sailkapenetik salbuestea".

Txostenean adierazten da, halaber, kontratuan ez dela frogatu erantzukizun zibileko aseguru poliza sinatu izan denik pleguan exijitutako bermeekin.

HKEEren baiespen hori ez da zuzena, izan ere, kontratazio espedienteak aseguru konpainiak emandako ziurtagiria jasotzen du, non egiaztatzen den pleguan eskatutako poliza kontratatu dela. Ziurtagiri horrek, ondorio guztietarako, jatorrizko polizaren froga-balio bera du.

Eskultura horiek jartzeari dagokionez, txostenean aditzera ematen dena da Edukitzaileak enpresa bati zuzenean eman diola sorospen teknikoaz eta kontserbazioaz arduratzeko zeregina, 32.000 euroren trukean. Horrek urratu egiten ditu publizitate eta konkurrentzia printzipioak.

Zerbitzu hori APKlko 210. artikuluko b) idatz-zatian aurreikusitako publizitaterik gabeko prozedura negoziatuaren bidez kontratatu zen, hain zuen ere, "arrazoi teknikoak edo artistikoak direla-eta kontratuaren helburua enpresario bakar bati egoztea" gerta dadinean. Kasu zehatz horretan, txostenak zenbait faktoreren konkurrentzia justifikatzen zuen: artelanak manipulatzeko pertsonal espezialistaren premia, zeintzuk ezagutu behar zituzten bai Museoaren estandarrak, bai eraikinaren espazioak eta bai barne erregulazioa ere. Giroa, SA aukeratu bazen, izan zen esperientzia frogatua zuelako antzeko zerbitzuak betetzen; eta instalazioak ondo ezagutzen zituelako, bera baitzen Fundazioko artelanen muntaiaz eta manipulazioaz arduratzen zen enpresa.

HKEEren txostenak atal horretan atera dituen ondorioek erakusten dutenez 1999tik 2005era bitartean ez zen bete Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 101. artikulua, non museo publiko edo pribatuetako arduradunak behartu egiten diren museoetan dauden pieza guztien —ikusgai jarrita egon edo ez— artxibo eguneratuaren kopia eta Erregistro Liburuaren —urtero abenduari dagokionaren— kopia Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren esku jartzera.

Museoak kudeatzen duen Bildumaren jabetza Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL sozietatearena da. Hortaz, ez denez Museoa zentzu hertsian, ez luke zehatz eta mehatz bete beharko Lege horretako 101. artikuluan aurreikusitako obligazioa. Hala ere, Edukitzaileak badu metodologia bat, zeinaren ondorioz Eusko Jaurlaritzako eta Bizkaiko Foru Aldundiko organoek museoko fondoen informazio eguneratua jasotzen duten; izan ere, Kultura sailetako ordezkari gorenak sozietatearen Administrazio Kontseiluko kideak ere badira, eta Kontseilua da erosketak, egindako erosketen urteko balantzea eta erosketa-plan lau-urtekoak onartzen dituena. Beraz, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak urtearen amaieran beti izango du Edukitzailearen jabetzako obren zerrenda eguneratua.

IV.– Barneko kontrol sistemei eta kontrol prozedurei buruzko gogoetak.

HKEEren txosteneko atal honetan honako hauek jaso dira: alde batetik, ekonomia-finantza jarduera arautzen duten printzipioak betetzeari nabarmen eragiten ez dioten hutsak; eta bestetik, prozedurazko alderdiak ere, kudeaketa hobetzeko azaleratu ditugunak.

IV.1.– Guggenheim Bilbao Museoa Fundazioa.

Fundazioari dagokionez, dokumentu honen 1. paragrafoan aditzera eman denez, HKEEren jarduera fiskalizatzaileak honako oinarri honi egokitu behar zaio, Lege arautzaileko 2.1.b) artikuluan eta EAEko Fundazioei buruzko 12/1994 Legeko 28.5 artikuluan xedatutakoaren arabera: eskuratu diren diru-laguntza publikoak modu egokian eta zuzenean euren esleipen-helburuetan aplikatu direla ziurtatzeari. Eta ez zaie aplikatuko arrazionalizatze- eta hobetze-neurriak proposatzeari. Ulertzen da, hortaz, HKEEk atal honetan Fundazioari buruz ematen dituen iritziek bere jarduera fiskalizatzailearen eremua gainditzen dutela. Iritzi horietan Fundazioan ezarritako jarduerez bestelakoak adierazten dituzte, biak ala biak baliagarriak, bai HKEEren proposamenak eta bai Fundazioak aplikatutakoak ere. HKEEren iruzkinek aditzera ematen dutena da Fundazioaren jarduera, HKEEk gomendatutakoaz bestekoa, irregulurra eta legez kanpokoa ere izan daitekeela; eta hori ez da egia. Txostenaren eragin publikoa dela-eta, eta interpretazio okerrak saihesteko, HKEEren gomendioei egindako zenbait nabardura eta xehetasun azaltzen dira ondoren, eta Txostena ezabatzeko eskabidea egiten da.

HKEEk zehazten du bere Txostenean ezen, Fundazioak aurreko ekitaldietan —HKEEk aztertutako urtearen aurrekoetan—, Fundazioak esleitutako hiru kontratutan (Segurtasuna, Mantenimendua eta erakusketa muntaia) 2005. urtean izandako exekuzioak, esleipenean estimatutakoak baino askozaz handiagoak izan direla; eta hala izan da, zeren zerbitzua betetzeko uste izandako orduak baino gehiago erabili behar izan dituzte, eta kontratuetan euretan aurreikusitako zerbitzu gehigarriak betetzeko ere. Orduen eta prezioen estimazioa etorkizunean gehiago zehaztea gomendatzen da.

Aipatu hiru kontratuek (segurtasuna, mantenimendua eta erakusketen muntaia) zerbitzuen prestazioa arautzen dute, zeinen kuantifikazioa, a priori, ezinezkoa baita, izan ere, hiru kasuetan kontratistak aurre egin behar die bai Museoaren behar orokorrei (horien definizioa pleguetan dago jasota), bai kontratuen exekuzioan sortutako ustekabeei. Kontzeptu aldakor hori pleguetan ere definituta dago, nahiz ez zaion prezio edo aurrekontu itxirik izendatzen, ezinezkoa baita hori, duen ustekabe izaeragatik. Adibide gisara esan segurtasun kontratuak jasotzen duela aretoen eta instalazioen zaintza-zerbitzuak Museoak normal funtzionatzen duenean ematea eta, horren aldagai modura, zerbitzu horiek ohiko ordutegitik kanpo betetzea, baldin eta hirugarren batzuek antolatutako ekintza bereziak antolatzen badira. Jakina denez, lizitazioa egiterakoan Museoak ez daki zenbat ekintza berezi egingo diren; ondorioz, zaintza-ordu bereziengatik banakako prezioa jartzen da. Mantenimenduari dagokionez ere beste horrenbeste; izan ere, enpresa kontratuak Museoaren ohiko mantenimenduaz eta garbiketaz arduratu behar du (alde finkoa), eta bai matxurak konpontzeaz, piezak eta errekanbioak hornitzeaz, eta beste hainbat kontuz (alde aldakorra). Azkeneko horietarako ere banakako prezioak ezartzen dira, zeintzuk unean-unean sortzen diren beharren arabera aplikatzen diren, eta Fundazioak, normala den moduan, aurretik ezagutzen ez dituen.

Kontratu horien orduen eta/edo prezioen estimazioan zorroztasun gehiagoz jarduteko HKEEk egindako gomendioak ez du zentzurik.

Zehatzago esanda, eta "artelanak manipulatzeko eta erakusketa muntatzeko zerbitzua" delakoaren kontratuari dagokionez, pleguek ez dute eskatzen eskaintzak lan-ordu mota bakoitzagatik banakako prezioak aditzera emanda aurkeztu behar direnik, tarifa aplikagarriak gero ezartzen baitira esleipendunaren eta Fundazioaren artean. HKEEren gomendioa da, izan ere, eskaintza ekonomikoek zehatz eta mehatz adierazi beharko dutela fakturazioaren gai izango diren banakako tarifak.

Kasu zehatz horretan ezinezkoa da bi urteko aurrerapenaz ezagutzea (kontratuaren indarraldia) zein izango den artelanen manipulazio eta muntaiarako eskatutako dedikazioa, izan ere, urteroko programazio artistikoaren eta erakusketa bakoitzak dituen diseinu zehaztasunen menpe dago. Azken horiek komisarioek ebazten dituzte apur bat lehenago, eta aldaketa eta egokitzapen anitz izan ditzakete instalazioa jarri ahala.

Kontratuaren exekuzioa kontrolatzeko erabiltzen den prozeduran proiektu bakoitzaren aurretik bilerak egiten dira, non ezartzen baita exekutatu behar diren zeregin guztien plangintza. Kategoriaka izendatzen zaie ordu-dedikazioa. Aurrekontu xehatua ere izendatzen zaie. Tresna horiek lanen jarraipena burutzeko erabiltzen dira, eta proiektu bakoitza likidatzeko ere bai, zeintzuk egokitzat jotzen baitira kontratuaren exekuzio materiala eta presupuestarioa kontrolatzeko.

HKEEk dioena da artelanen garraio zerbitzuak eskaintzen eskabide murriztuz esleitzen direla, eta homologazio prozesua sustatzeko aholkua ematen du, publizitate eta konkurrentzia printzipioei atxikita.

Berriro ere esan behar da Fundazioa ez dagoela behartuta APKLko irizpideen arabera kontratatzera. Hala ere, lehendik ere aditzera emanda dagoenez, Fundazioak barruko kontratazio-prozedura jarri du, zeinak kontratazioetako publizitatea, esleipenen objektibitatea eta kontratuen exekuzio-kontrol zorrotza bermatzen baititu. Artelanen garraioari dagokienez, prozedura horrek eskatzen duena da, eskaintzak hainbat enpresari eskatu behar zaizkiela, betiere argi izanik zerbitzu oso espezializatua dela, zeina nazioarte mailan oso operadore gutxik eskaintzen duten. Gainera, zerbitzu horrek baditu hainbat baldintza: ibilgailu egokia edukitzea, obren kokamen geografikoa, jarraitu beharreko ibilbideak zehaztea, eta ezin ahaztu artelanen jabeen exijentziak.

Azken baten, Fundazioak jarraitzen duen sistemak nahiko berme ditu eta, zentzu horretan, HKEEren gomendioak —zerbitzu hori emateko zenbait hornitzaile homologatzekoak— ez luke ekarriko ezelango berme edo hobekuntza gehigarririk.

"Erakusketen argiteri artistikoaren zerbitzuaren" kontratuari dagokionez, Txostenean adierazten dena da baldintza teknikoen pleguak ezartzen duela esleipendunak proiektu bakoitzaren aurrekontua aurkeztu beharko duela. Hori ez dago idatziz jasota, ez eta fakturatutako orduena ere. Deklaratzen da, ildo horretatik, sartutako orduak idatziz jasota egon beharko luketela, eta motaka banatuta: normalak, jaiegunak edo koordinaziokoak.

Erakusketen argiteria artistikorako kontratuaren kasuan, erabilitako sistematika eta artelanen manipulaziorako eta muntaiarako erabilitakoa antzekoak dira. Biak hala biak ere baldintza berberak bete behar dituzte; programazio artistikoaren eta erakusketen diseinuaren ondorio diren baldintzak, hain zuzen ere. Modu horretan, proiektuaren aurretik batzarrak egiten dira esleipendunarekin, non burutu beharreko lanen eragin zehatza finkatzen den, orduen dedikazioa ezartzen den eta behar den partida ekonomikoa jartzen den. Lehiaketan finkatutako tarifak lan-parteen arabera benetan erabilitako orduei aplikatuz ateratakoarekin lortzen da amaierako fakturazioa.

Fundazioaren gomendioei dagokienez, esan, azkenik, HKEEk iradokitzen duela baimendutako enpresekin batera gauzatzea fondoen erabilpena.

HKEEk egindako gomendio hori iritzi hutsa da, ez dago jasota kasu honetan aplika daitezkeen legeetan eta ez dio erantzuten Fundazioaren kudeaketan izandako hutsunea gainditzeari. Hortaz, behin betiko Txostenean jasotako erreferentzia hori kendu egin beharko litzateke.

IV.2.– Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL: Artelanak erostea.

Edukitzailea sozietateari dagokionez irizten dio HKEEk bere Administrazio Kontseiluak kontratuaren baldintzak eta lizitazio baldintzak onartu beharko lituzkeela.

Edukitzailearen Administrazio Kontseiluak kontratuen esleipena onartzen du; eta, horretaz gain, une horretara arte egindako jarduera guztiak aztertzen ditu, lizitazio prozesua esleipena baino lehenago balioztatuz. Prozedura horren bitartez aditzera ematen da Administrazio Kontseiluak ebatzia hartuta duela lehiaketako baldintzen gainean, izan ere, beste era batekoak balira ez litzateke esleituko. Lizitazio prozesua eta esleipena Kontseilu berean onartzeak ez du murrizten kontseilarien parte hartzea ebazpenean, eta ez du bermerik gutxitzen.

Txostenak beste aholku bat ere ematen du: Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SLren kontuen auditoria finantzarioa egitea. Sozietate guztiz publikoa den arren, gaur eguneko legeen arabera ez zaizkio aplikatzen Eusko Jaurlaritzaren ez eta Bizkaiko Foru Aldundiaren administrazio instituzionalaren kontrolak.

HKEEren txostenak berak esaten du ez dagoela lege obligaziorik Edukitzailearen kontuen auditoria finantzarioa egiteko araudi aplikagarriaren arabera. Hortaz, gomendio horrek Txostenetik kanpo egon beharko luke.

Edukitzailea sektore publikoa ez denari edo administrazio instituzionalaren kontrolak aplikatzen ez zaizkionari dagokienez, esan behar da, halaber, Txostenak aitortzen duela guzti hori bat datorrela legediarekin. Edukitzailearen funtzionamenduari irregulartasunik ez dakarkion bitartean, iruzkina kendu egin beharko litzateke Txostenetik.

Txostenak beste gai bat ere ematen du aditzera, nahiz ez duen, bestalde, ezelango ekintza zehatzik gomendatzen hori zuzentzeko: Bildumaren balio aseguratua obren erosketa balioaren azpitik dago.

Txostenak azaldu egiten du iruzkin hori, izan ere, obrak "lehenengo ordainketa" modalitatean daudenez aseguratuta, agiango ezbehar batetik eratorritako kalteak % 100ean estaliko lirateke, aseguratutako zenbatekora arte. Hau da: obren erosketa zenbateko guztiaren araberako polizarik kontratatu gabe, obra horiek euren balio osoan daude aseguratuta.

HKEEk berak ontzat ematen duenez aseguru estaldura hori eta ez duenez hobetzeko iradokizunik egiten, iruzkina ezabatu egin beharko litzateke.

APARTEKO BOTOA, GONZALO VERA-

FAJARDO BELINCHÓN KONTSEILARI JAUNAK "GUGGENHEIM BILBAO MUSEOA" TXOSTENARI JARRITAKOA: GUGGENHEIM BILBAO MUSEOAK 1999/01/01ETIK 2005/12/31RA ARTE EROSITAKO ARTELANEN LEGEZKOTASUNAREN AZTERKETA ETA GUGGENHEIM FUNDAZIOAREN

JARDUERAREN FISKALIZAZIOA, 2005.

Aparteko boto honen bitartez, txosten honen luze-zabal eta hainbat ondorioekiko adostasun eza azaldu nahi dut, honako argudio hauekin:

Lehenengoa.– Guggenheim Fundazioaren jardueraren fiskaliazioari dagokionez, fiskalizazio gai izan den erakundeak aurkeztu dituen argudioak berretsiz, EAEko Fundazioen 12/1994 Legeak bosgarren kapituluan fundazioek egindako jardueren garapena arautzerakoan eta zehazki, kontabilitate, aurrekontu, kontuen aitorpen eta kontuen auditoriari dagokiola, agintzen du Herri-Kontuen Euskal Epaitegiari dagokion egiteko fiskalizatzailea zeinahi Fundaziori Administrazio Publikoek inoiz emandako laguntza eta dirulaguntzen erabilera zuzena eta norakoa kontrolatzean datzala.

Honenbestez, ez nator bat fiskalizazio gai izan den erakundeak kontratazio alorrean (langileria, ondasunak eta zerbitzuak…) gauzatu dituen ekintzen legezkotasunari dagokionez iritzia jaulkitzeko aukerarekin, ez baita legezkotasuna urratu eta soil-soilik baldin eta eskuratutako baliabideak ez badira oinarri diren guztien intereseko helburuetarako erabiltzen eman liteke iritzirik. Ezin ahantz daiteke fundazioa pertsona juridiko publikoen bitartekaritzaz sortua izan dela eta honenbestez, ondorio guztietarako, lege honen postulatuetara bete-betean meneratua dagoen zuzenbide pribatuko pertsona juridikoaren izaera izango duela. Honetaz gain, araudi foral zein autonomikoak ez zuten Sektore Publikoaren baitan Fundazioak izatea aurreikusten.

Bigarrena.– Fundazioa botere esleitzaile modura egiaztatzen duten baldintzak ez direla betetzen irizten diot, fiskalizazio-gai izan den erakundeak alegazioetan azaldutako argudioekin bete-betean bat egiten dudala. Harik eta fundazioen arauketa eragiten duen zuzenbide esparrua aldatzen eta bete-betean Sektore Publikora biltzen ez den bitartean, ezin zabal dezakegu horren ezarpena erakunde hauetara.

2007ko urtarrilean Euskal Herriko Ogasun Orokorraren Printzipio Arautzaileak erregulatzen dituen 1/1997 Legegintzazko Dekretuaren aldaketak indarrean sartu ziren, non Euskal Autonomia Erkidegoko Sektore Publikoaren Fundazioei ahalmena ematen zaien. Bada, ordutik aurrera izango da, betiere definizio horren postulatuak betetzen badituzte, Sektore Publikoan jasoak egoteagatik bere arauetara meneratu beharko duten unea.

Hirugarrena. Bilboko Arte Moderno eta Garaikidearen Museoaren Edukitzailea, SL erakundeak 1999tik 2005era bitarteko aldian egindako artelanen erosketen legezkotasunaren analisiari dagozkion ondorio eta gomendioak direla eta, ez nator bat artelanen erosketan egindako inbertsioa adierazi eta aztertzen denean, horietako bakoitzaren erosketa balio banakakoari buruzko informaziorik ez ematearekin.

Nire irudiko islatu egin behar litzateke informazio hori, ez soilik erosketa horietarako bereizitako baliabideen izaera publikoagatik, baita ere informazio berariazko hau emateak ez duelako inolako pribilegio motaren baitako izan behar (ez dezagun ahantz Autonomia Erkidegoko beste museo batzuek egindako artelanen erosketen berri ematen dela eta argitara ematen direla); ordea, administrazioaren jarduera ekonomikoan buru egin behar duen gardentasun printzipioari meneratuko zaio, bere egitekoen aribiderako eskura dituen baliabide ekonomikoen erabilera arrazoizko, eraginkor eta efizientea bermatuko duena.

Ez da saihestu behar gardentasuna eta informazioa direla baliabide nagusi Administrazioaren jardueraren kudeatzaileen erabakiak diziplinatu ahal izateko eta modu horretara, bere jardute-eremuaren egiazko kontrola bideratzeko. Bada, kontrol horrek, neurrizko tamainan, artelanen erosketan egindako gastuaren arrazoizkotasuna neurtzea bideratuko lukeela. Honela, bai mandatugile dugun Legebiltzarrak, bai gure lanaren erabiltzaileek ezagutu egin behar dute erosketa hauetarako emandako baliabide publikoen norakoaren legezkotasuna (nola eta zergatik) eta, gainera, horien banakako kostua, euren kontularitzako erregistroetan jasoa dagoen moduan.

Vitoria-Gasteiz, 2007ko ekainaren 14a.

GONZALO VERA-FAJARDO BELINCHÓN.

(Gipuzkoako Foru Administrazioko eta Euskal Herriko Unibertsitateko kontseilaria)

HERRI-KONTUEN EUSKAL

EPAITEGIAREN OHARRAK

1. Oharra. Fundazioaren helburua jabetzaren % 100 publikoa den ondarea kudeatzea da (eraikina eta Museoaren bilduma).. Ondare honen kudeaketa ez da merkatuko baldintzetan hartutako merkataritzako erabakiak izatearen ondorioa, baizik eta Fundazioak museoan zerikusia duten Administrazio Publikoekin duen mendekotasun estutik eratorria da. Honenbestez, HKEEren fiskalizazio esparruari lotua dago, HKEEren 1/1988 sortze legearen 2.1.a) eta b) artikuluetan zehaztua dagoena.

2. Oharra. Kontratuen esleipenari buruzko Erkidegoaren zuzentarauetan aurreikusitako terminoetan Fundazioa entitate esleitzailea da, eraginpeko administrazio publikoek Fundazioaren kudeaketaren gaineko kontrol-gaitasunak baitituzte. Kontrol honek Fundazioaren Patronatuaren erabaki nagusiak eragiten ditu, bereziki, aurrekontuen onespenari dagokionez eta gainera, Fundazioaren kudeaketa, gobernu, administrazio eta ordezkaritza organo den Batzorde Exekutiboaren erabaki guztiak eragin ditzake, erabakiak hartzeko administrazio publiko sortzaile diren ordezkarien aldeko botoa izatea eskatzen baitu. Kontrol hau guztiz logikoa da, baldin eta gogoan izaten bada Museoa sortzeko ekimena eta finantzaketa une oro publikoa izan dela.

3. Oharra. Elkartutako entitateen arteko eragiketak onesten dituen Ogasunaren Ebazpenak, ez du eraikinaren ez bildumaren lagapena balioztatzen.

4. Oharra. Erosketa aurreko eta, are, erosi beharreko aktiboa identifikatu aurreko trukearen aldeak aktibatzea atzerriko monetaren erosketen ondorioz, ez dute Kontabilitate Plan Orokorra Balioztatzeko Arauek babesten.

5. Oharra. HKEEk ez die 1999ko urtean egindako erosketei 2000-2003 Jarduera plana betetzeko eskatu, baizik eta erosi beharreko obrak hautatu eta baloratzeko prozedura zentzuzkoa jarraitu den aztertu du.

6. Oharra. Estatuko zein atzerriko enpresariei irekia egon den deialdian ez dela sailkapena eskatu adierazten du aipatutako ez-betetzeak.

Azterketa dokumentala