entropia
iz. Fis. Gorputz batek irabazten edo galtzen duen bero neurriaren eta beraren tenperatura absolutuaren arteko erlazioa. v Entropia hitza Rudolph Clausius fisikari alemanak erabili zuen lehendabizikoz, 1850. urtean. Termodinamikan, beroa eta lanaren arteko erlazioa aztertzen duen fisikaren atala da; entropiaren handitze etengabea termodinamikaren bigarren legetzat ere hartu izan da. v Entropiak egiten dituen kalkuluak kasu idealetarako egiten dira. Gorputz guztiak, gutxi asko, bero eroaleak direnez, ezin daiteke energia erabili edo eraldatu energia zerbait galdu gabe. Galdu dena zenbatekoa den jakiteak garrantzi handia du. Hain zuzen, entropia ziklo batean sortzen den eta erabili ezin den bero gehikuntzaren neurri bat da. v Sistema batetik bestera lan mekaniko gisa alda daitekeen energia kopuruarekiko materiak duen egoera funtzioa edo termodinamikazko tasuna da. Energia jakineko sistema batean, entropiaren balioa zerotik absoluturaino bitartekoa izaten da. Entropiaren balioa zero baldin bada, batetik bestera aldatu behar den lan kantitatea energiaren berdina izaten da. Entropiaren balioa guztizkoa denean alda daitekeen lan kantitatea zero izaten da. Beroa q, sistema batetik bestera T tenperatura absolutuan aldatuz gero, sistemaren entropia handitu egiten da, (∆S=q/T) neurrian prozesua itzulgarria baldin bada, edo neurri handiago batean (∆S>q/T) itzulezina baldin bada. Termodinamikaren bigarren printzipioaren arabera, edozein prozesutan, entropia edo handitu egiten da edo era konstantean irauten du. Prozesu itzulezin batean (berezko prozesu guztiak halakoxeak dira) entropia handitu egiten da, beti. Entropia neurtzeko banakoa clausius-a da. v Beroa molekulen desordena egoera gisa defini daitekeenez, egoera ordenatuetatik ordena gutxiago dutenetarako berezko aldakuntzatzat defini daiteke entropia. Berezko prozesu guztietan, izateko probabilitate handiagoak ditu egoera ordenagabeak ordenatuak baino. Horregatik W banako asko dituenen egoera baten termodinamikazko probabilitatetzat definitzen bada, Boltzmannen formularen arabera, S = k lnW
gertatzen da, bertan S entropia delarik, k Boltzmannen konstantea (1,3804. 10-16), eta lnW egoera horren probabilitatearen logaritmo naturala. v Berezko prozesu guztiak itzulezinak direnez, unibertsoaren entropia ere handitzen ari da. Hau da, geroz eta energia gehiago dago lan mekaniko bihurtzeko erabilezina; hori dela eta, esan ohi da unibertsoa “desagertze bidean” dagoela edo “hozten” ari dela.
