Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Dudaiev, Dzhojar

Txetxeniar militarra (Pervomaiskoe, 1944 - 1996). Errusiar gobernuaren aurkako txetxeniar iraultzaren burua. Haurretan, Kazakhstango sobietar errepublikara deportatu zuten familia, eta hamahiru urte igaro zituen han. Tamboveko Aire Armadako Ingeniaritzako Goi Eskolan eta 1974tik aurrera Yuri Gagarin Akademian egin zituen ikasketak. Hegazkin dibisio bateko buru izan zen Tartu inguruan (Estonia), eta pixkaka gora egin zuen brigadako jeneral gradua lortu arte. Hogeita hamasei urterekin, jeneral gradua lortzen lehenengo txetxeniarra izan zen. Estoniar hizkuntza ikasi zuen, eta bertako mugimendu nazionalistarekiko begirunez ez zituen sobietar agintarien aginduak –parlamentua eta telebista ixtea– bete. 1990ean bere dibisioa Estonia uztera behartu zuten eta Groznira itzuli zen, Txetxeniako hiriburura. Txetxeniar Herriaren Kongresu Nazionaleko –oposizioko organizazio nazionalista– batzorde eragilearen zuzendari izendatu zuten. 1991n Txetxeniako aginpidea eskuratu zuen Txetxen-Ingush Errepublika Autonomoko sobietar agintaria kargutik kenduta. Lehendakaritzarako hauteskundeak irabazi eta hilabetera Txetxeniako Errepublikaren burujabetasuna aldarrikatu zuen. 1994ko abenduan Errusiako gudarostea Txetxenian sartu zen, errepublika hari Errusiako Federakundearen barruan eusteko asmoz, eta errusiar eta txetxeniar gudarosteen arteko gudua hasi zen. Dudaiev bere kuartel nagusian hil zen, Txetxenia hegoaldeko basoetan, errusiar gudarostearen eraso batean, 1996ko apirilean.