Zer dira Eusko Jaurlaritzaren gazte-politikak?

Gazte-politikak Eusko Jaurlaritzak Euskadiko gazteen bizitza hobetzeko abian jartzen dituen ekintza, programa eta estrategiek osatzen dituzte. Funtsezko gaietan oinarritzen dira, hala nola emantzipazioan, parte-hartzean, prestakuntzan, enpleguan, osasunean eta aisialdian.

Politika horiek Gazteriaren Legeak (2/2022 Legea) arautzen ditu. Lege horrek hiru lehentasun nagusi ezartzen ditu, eta Eusko Jaurlaritzak garatutako jarduera guztiak horietara egokitzen dira:

• Gazteen sustapena: Gazteen garapen pertsonala, soziala eta profesionala bultzatzea.

• Gazteen emantzipazioa: Helduarora igarotzea eta familia-etxetik irtetea erraztea, baliabideekin eta laguntzarekin.

• Gazteen parte-hartzea: Parte-hartzea eskubide gisa onartzea eta bizitza publikoan inplikatzeko modu berriak sustatzea: zuzenagoak, eraginkorragoak eta gaurko errealitatera egokituak.

Nola diseinatzen dira?

Erabakiak hartu aurretik, gazteen egoera aztertzen da: nola bizi diren, zer behar dituzten eta zer arazori aurre egin behar dieten. Azterketa edo diagnostiko horretatik abiatuta, elkarrekin erabakitzen diren konponbideak bilatzen dira, gazteen kolektiboaren alde lan egiten duten edo parte hartzen duten pertsonen parte-hartzearekin.

Helburua da politika horiek ondo pentsatuta egoteaz gain, bidezkoak, erabilgarriak, iraunkorrak eta inplikatu guztien babesa izatea.

Nola planifikatzen dira?

Gazte-politikak diseinatu ondoren, behar bezala antolatu behar dira, gauzatu ahal izateko. Horrek esan nahi du planifikatu behar dela zer baliabide erabiliko diren, zenbat denbora behar den eta zer ekintza egingo diren. Halaber, helburu zehatzak finkatzen dira eta inplikatuta dauden Eusko Jaurlaritzako sailak koordinatzen dira, politika horiek arlo askotan eragiten baitute aldi berean; hau da, zeharkakoak dira. Gainera, etengabeko jarraipena egiten da, helburuak betetzen ari ote diren egiaztatzeko, eta, horretarako, helburuen bilakaera ebaluatzeko aukera ematen duten adierazleak erabiltzen dira.

Plangintza horri esker, politikak modu koherentean eta efizientean aplikatzen dira, eta gazteen artean gertatzen diren gizarte-aldaketetara egokigarriagoak dira.

Nork bultzatzen ditu?

Gazteria eta Emantzipazio Zuzendaritza arduratzen da gazteei zuzendutako politikak bultzatzeaz. Funtzio nagusiak Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografiko Sailaren egitura organikoa eta funtzionala ezartzen duen urriaren 29ko 320/2024 DEKRETUAN daude jasota. Baina bere lana dekretuak ezartzen duena baino askoz haratago doa. Zuzendaritza hau beste zeregin batzuez ere arduratzen da, hala nola:

• Gazteriarekin, aisialdiarekin eta denbora librearekin lotutako araudi berriak proposatzen ditu.
• Gazteen emantzipazioa sustatzen du, hau da, gazteei modu autonomoan bizitzen lagundu.
• Gazteen gizarteratzea sustatzen du.

Gainera, aisiaren eta denbora librearen esparruan, honako hauek egiten dira:

• Aisialdiaren hezkuntza-erabilera bultzatzen du beste erakunde eta gizarte-eragile batzuekin lankidetzan.
• Haurrekin eta gazteekin hezkuntza- eta gizarte- eta kultura-jardueretan lan egiten duten profesionalak prestatzen ditu.
• Gazteen elkartegintza eta boluntariotza babesten du, Hirugarren Sektore Soziala Sustatzeko eta Gizarte Ekintzako Zuzendaritzarekin koordinatuta.

Estatuko, Europako eta nazioarteko beste maila batzuetako erakundeekin batera egindako proiektuetan ere parte hartzen du, betiere gazteentzako interes komuneko gaiekin lotuta badaude.

Zer gehiago egiten du Gazteriaren Zuzendaritzak?

Gazteriarekin zerikusia duen guztia antolatzen laguntzen duten erregistro ofizialak kudeatzen ditu:

• Gazteentzako Zerbitzu eta Ekipamenduen Erregistro Orokorra.
• Gazteentzako zerbitzuak eskaintzen dituzten Gazte Elkarteen eta Erakundeen Errolda.

Halaber, erakundeen eta sailen arteko gazte-politikak koordinatzen dituzten taldeei laguntza teknikoa eta antolaketa-laguntza ematen die.

Emantzipatu nahi baduzu, Gazteria eta Emantzipazio Zuzendaritzak gazteentzako pentsatutako zerbitzuak bultzatzen ditu. Zerbitzu horiek beren kontura bizitzeko edo lurraldean mugitzeko laguntza behar duzuen gazteoi zuzentzen zaizue, eta, alde egin baduzu, zu itzultzeko ere pentsatuta daude. Zerbitzu horiek informazio argia, orientazio pertsonalizatua, aholkularitza eta prozesuan laguntzeko zuzenduak daude. Hori guztia, gazteen emantzipaziorako zentroen sare batetik egiten da; sare honetako bulegoetan aurrez aurreko arreta eskaintzen da, eta Euskadiko Gazte Informazio eta Dokumentazio Sarearekin lotuta dago.

Zer tresna erabiltzen dira horiek diseinatzeko?

Eusko Jaurlaritzak plan eta estrategia multzo bat du, gazteriarekin zerikusia duten gaiak erabakitzeko eta planifikatzeko gida gisa balio dutenak. Tresna horiek sail eta administrazio desberdinen artean ekintzak hobeto antolatzen laguntzen dute, koordinatuago egon daitezen eta helburu komunak lortzeko modu eraginkorragoan funtziona dezaten.

Gaur egun martxan daude:

• V. Gazte Plana (2022-2026) (PDF). Gazte planaren laburpen exekutiboa. 

Gazteen Legea 2022an onartu ondoren egin den lehen plana da. Hiru ardatz ditu:

1. Gazteentzako zerbitzuak hobetzea.
2. Gazteek gehiago parte har dezaten sustatzea.
3. Lehenago independizatu daitezen laguntzea, emantzipatzeko batez besteko adina 28 urtera jaits dadin 2030erako.

Plan honetako ardatzak jasotzen dituzten jarduera guztiak urtero programatzen (2022, 2023, 2024, 2025) eta ebaluatzen (2022, tarteko ebaluazioa 2022-2023, 2023, 2024) dira.

• Gazteen emantzipazioa laguntzeko 2030 euskal estrategia (analisi esparrua eta esparru operatiboa). Estrategia horren helburua da, halaber, gazte gehiagok 28 urte bete baino lehen independizatu ahal izatea; hots, 2030erako gutxienez gazteen % 50 beren kontura bizitzea, Europar Batasuneko batez bestekoan gertatzen den bezala. Estrategia hori 2023ko martxoan onartu zen, eta indarrean egongo da ondoren aipatzen den gazte-estrategia orokorra abian jartzeko izapideak amaitu arte.
• Gazteriaren arloko 2030 euskal estrategia. Estrategia hori onartzeko prozesuan dago, eta Gazteen Emantzipaziorako Estrategiarekin bat egingo du. Gazteriarekin lotutako politika guztiak esparru komun bakar batean batzea du helburu, ondo konektatuta egon daitezen eta etekin ezin hobeak ziurtatzeko. Urteko jarraipen- eta ebaluazio-sistema bat ere badu.
• Astialdi hezigarria sustatzeko 2030 euskal estrategia. Estrategia hori 2023ko ekainean onartu zen, eta aisia hezitzaileari balio handiagoa eman nahi dio, haur, nerabe eta gazteentzako eskubide garrantzitsu gisa aitortuta.

Nork koordinatzen ditu?

Bi organok jarduten dute planak eta estrategiak koordinatzen:

• Euskadiko Gazteriaren arloko Erakunde arteko Koordinazio Organoa
• Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioko Gazteriaren Sail arteko Batzordea

Biak Gazteriari buruzko martxoaren 10eko 2/2022 Legearen bidez sortu eta arautu ziren (48. eta 49. artikuluak, hurrenez hurren).

Lehenengoa, euskal administrazio publikoen arteko lankidetza eta koordinazioa antolatzeaz arduratzen da gazteriaren arloan, batez ere, estrategiei dagokienez. Bigarrenak, Euskadiko Administrazioak gazteriaren arloan egiten dituen jarduerak koordinatu eta bultzatzen ditu, benetan garatzen direla eta eragina dutela bermatzeko, batez ere Gazte Planari dagokionez.

Gainera, arreta berezia eskatzen duten gai zehatzak daudenean, lan-mahaiak, batzorde teknikoak edo talde espezializatuak sor daitezke.

Aurreko planak eta estrategiak