Esne-errendimenduaren kontrol ofizialaren pean egongo dira hazkuntza-programan parte hartzen duten ustiategi kolaboratzaile guztiak, hazkuntza-programa idatzi duten eta errendimenduak kontrolatzeko programa eta genealogia-liburua kudeatzen dituzten elkarteen irizpidearen arabera. Ustiategi horien titularrek inskribatuta eduki beharko dituzte behi-, ardi- eta ahuntz-espezieetako animaliak. Xedapen honek esnea ekoizteko beste animalia-arraza batzuen ustiategiei ere eragingo die, baldin eta beren animaliak dagokien liburu genealogikoan inskribatuta badaude eta agintaritza eskudunak abalatutako hazkuntza-programa badute, esne-kontrola barnean dela.

Esnearen Kontrolerako Euskal Zentroa kide anitzeko organo moduan eratzen da, abeltzaintzaren arloan eskumena duen Eusko Jaurlaritzako organoari atxikita, eta honela osatuta egongo da:

1. Zentroko lehendakaria; Eusko Jaurlaritzako dagokion sailean abeltzaintzaren arloan eskumena duen organoaren titularra izango da. Kargua hutsik edo titularra kanpoan edo gaixorik badago edo legezko beste arrazoi bat egonez gero, zentroko lehendakariak edo, hala badagokio, hierarkian goragoko mailakoak ordezko bat izendatuko du.

2. Bokal bat, Eusko Jaurlaritzan abeltzaintzaren arloko eskumena duen saila ordezkatuz; zentroko lehendakariak izendatuko du, eta idazkari-lanak egingo ditu.

3. Bokal bat, zuzendari maila duena gutxienez, foru aldundi bakoitzean abeltzaintzaren arloan eskumena duen organoa ordezkatuz. Kargua hutsik edo titularra kanpoan edo gaixorik badago edo legezko beste arrazoi bat egonez gero, organo horrek edo, hala badagokio, hierarkian goragoko mailakoak ordezko bat izendatuko du.

4. Bi bokal, Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan esnetarako gaitasuna duen behi frisoi arrazaren liburu genealogikoa kudeatzeko ofizialki aitortutako abeltzainen erakunde edo elkarteen izenean (aurrerantzean, abeltzainen elkarteak). Esne-kontrolaren kudeaketarako teknikari baten laguntza izan dezake, eta horrek hitza izango du, baina ezin izango du botorik eman.

5. Bokal bat, Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan esnetarako gaitasuna duen ardi latxa arrazaren liburu genealogikoa kudeatzeko ofizialki aitortutako abeltzainen erakunde edo elkarteen izenean (aurrerantzean, abeltzainen elkarteak). Esne-kontrolaren kudeaketarako teknikari baten laguntza izan dezake, eta horrek hitza izango du, baina ezin izango du botorik eman.

6. Noizean behin, aholkularitza teknikoa eskatu ahal izango zaie hirugarrenei, eta, bereziki, arraza bakoitzaren hazkuntza-programa abalatzen duen animalia-genetikako zentro kualifikatuko teknikariei.

   Etorkizunean esnetarako gaitasuna duen ahuntz-azienda ekoizten duten pertsonen elkarte bat eratuko balitz, eta elkarte hori Euskal Autonomia Erkidegoan ofizialki aitortuta egongo balitz zuzenean edo modu delegatuan kudeatzeko, erakunde hori ordezkatuko duen bokal-postu bat gehituko litzateke. Bokal horrek esne-kontrola kudeatzeko teknikari batek lagunduta parte hartu ahal izango du. Teknikariak hitza izango du, baina botorik ez.

   Esnearen Kontrolerako Euskal Zentroaren osaeran, emakumeen eta gizonen presentziak orekatua izan beharko du, Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako otsailaren 18ko 4/2005 Legearen 23. artikuluari eta Emakume Nekazarien Estatutuaren urriaren 15eko 8/2015 Legearen 18. eta 19. artikuluei jarraikiz. Akta bakoitza egitean, bilerara joan diren pertsonen zerrenda agertuko da, eta, gizonen eta emakumeen ordezkaritza orekatua ez bada, aipamen espezifikoa egingo da.

   Esnearen Kontrolerako Euskal Zentroaren osaeran, kontuan hartuko da Euskal Autonomia Erkidegoko bi hizkuntza ofizialetan nahikoa gaitasun edukitzea. Kideek euren jardunean hizkuntza ofizialetako edozein erabili ahal izango dute. Euskararen normalizazioa helburu, organoak horrela erabakitzen badu, bilera deialdiak, gai zerrendak, aktak, ziurtagiriak eta testu idatziak oro har euskaraz bideratuko dira. Bestelakoa erabakitzen bada, Euskal Autonomia Erkidegoko bi hizkuntza ofizialen erabilera bermatuko da.

Gutxienez, urtean behin egingo da ohiko bilkura. Zentroko lehendakariak bilkura berezirako deialdia egiten badu edo kideen herenak hala eskatzen badu, bilkura berezian batzartu ahal izango dira. Betiere batzartu ahal izango dira kide guztiak daudenean eta aho batez hala erabakitzen dutenean.

Zentroak aholkularitza teknikoa, administratiboa eta informatikoa izango ditu dagozkion egitekoak gauzatzeko.

Haren araubide juridikoa zentroak berak onartzen dituen barne-araubideko arauetara egokituko da, eta betiere Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren urriaren 1eko 40/2015 Legearen 3. atalean ezarritakora.

Lurralde historiko bakoitzeko abeltzain-elkarteen lurralde-elkarteek berek burutuko dituzte auditoretza-egitekoak. Kontrolpeko ustiategi eta ugaltzaileen ehuneko bia ikuskatuko dute gutxienez, ausaz eta modu ez zuzenduan. Ofizioz, edo Esnearen Kontrolerako Euskal Zentroak eskatuta, egokitzat jotzen dituzten auditoretza zuzenduak egingo dituzte, bereziki indarreko legerian ezarrita dagoenarekiko irregulartasunak edo akatsak atzematen direnean.

Esne-kontrol ofizialpeko emeen ehuneko bia ikuskatuko dute gutxienez, urtean behin eta ausaz.

Egindako ikuskaritzak eta lortutako emaitzak urtean behin jakinaraziko dizkiote Esnearen Kontrolerako Euskal Zentroari, eta datu horiek Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioari helaraziko zaizkio, dagokion formatuan.