Euskal Familien eta Familia-Etxeetako Inkesta (FFEI)
Euskal Familien eta Familia-Etxeetako Inkestak (FFEIk) ezagutu nahi du: euskal familia-etxeen egitura demografiko zehatza eta bere tipologia, familia-etxe horiekin lotutako familien arazoak eta behar sozialak, eta Administrazio Publikoek martxan jartzen dituzten familia-politikek nola eragiten duten familietan.
Helburu espezifiko gisa:
- Etxeen eta familien egitura demografikoa ezagutzea.
- Euskal familien arazoak eta beharrak ezagutzea.
- Familia-politiken eragina ezagutzea.
Euskal familien eta etxekoen unitateen gizarte-arazoak (010906) izeneko eragiketa modu praktikoan garatzen da Euskal Autonomia Erkidegoko Familien eta Etxekoen Unitateen Inkestaren bidez. Estatistika-eragiketa lau urtean behin egiten da. Lehen aldiz, Euskadiko estatistika-sistema ofizialaren testuinguruan, 2015ean egin zen. Adierazi behar da, hala ere, jarduera bera egin aurretik bi esperientzia daudela (2004an eta 2008an), baina azterketa-izaerarekin, bere garaian familia eta metodologiaren arloan eskumena duen administrazio-unitatearen ekimenez jorratu zirenak.
Estatistika-eragiketari Euskal familien eta etxeen gizarte-arazoak deritzo, eta Euskal Familien eta Familien Inkestaren (EFH) bidez garatzen da. EFHren datuak lau urtean behin zabaltzen dira.
Oro har, EFHren helburua EAEko etxekoen unitateen eta familien arazoak eta premiak ezagutzea da, baita familiari laguntzeko programek horietan duten eragina ezagutzea ere.
FFEIren helburu orokorrak zehatzago garatzen dira, honako helburu espezifiko hauei dagokienez, eta EAEn presentzia duten etxekoen unitate eta familia guztiei aplikatzen zaizkie:
- Etxeen eta familien egitura demografikoa ezagutzea: FFEIren helburua da EAEko etxeen eta familien egitura demografikoa zehazten duten aldagaiak zehatz-mehatz aztertzea.
- Familia-nukleo mota.
- Barne-osaera, funtsezko aldagaien arabera, hala nola sexua, adina edo nazionalitatea.
- Dauden ahaidetasun-harremanak
- Ezkontza- edo bikote-harremanak, kontuan hartuta egoera zibilari eta familia berreratzeko prozesuei lotutako aldaketak, bai eta sexu bereko harreman-moduak ere.
- Guraso bakarreko edo guraso bakarreko familien modalitateak, arreta berezia jarrita adinari lotutako faktoreetan.
- Nukleo anitzeko bizikidetza-modalitateak.
- Euskal familien arazoak eta beharrak ezagutzea.
- Etxebizitza eskuratzearekin eta mantentzearekin lotutako arazoak.
- Diru-sarreren eskasiarekin lotutako arazo ekonomikoak.
- Enplegu faltarekin edo horrekin lotutako hainbat arazorekin lotutako arazoak.
- Arazoak seme-alabekiko harremanetan edo berariaz eragiten dietenak, zaintzarekin zerikusia dutenak barne.
- Adinekoentzako arretarekin lotutako arazoak.
- Familia-bizitza oztopatzen duten osasun-arazoak.
- Familien barne-bizikidetzan eragina duten arazoak.
- Lana, familia edo gizartea uztartzeko arazoak.
- Diskriminazio-arazoak bizitza pertsonalaren hainbat esparrutan.
- Familia-politiken eragina ezagutzea.
- EAEn garatutako familia-politiken ezagutza-, eskaera- eta sarbide-mailari heltzea.
- Aplikatutako neurriei buruz dagoen balorazioa eta familiek aurre egin behar dieten arazoen hobekuntzan izan dezaketen eragina ezagutzea
Laginaren bitartez egindako inkesta
Biztanleria-esparrua: Familia-etxeak eta familiak.FFEI urte osoan edo gehienean ohiko bizileku gisa erabiltzen diren familia-etxebizitza guztietara bideratzen da.
Eremu geografikoa: Euskal Autonomia Erkidegoa. Bereizketa-mailarik handiena 11 eskualde dira.
Denbora-eremua: Datuen erreferentzia urtekoa da (2023). Lau urtetik behin egiten den inkesta
Datuak hartzea: Oro har, informazioa familiaren etxean bertan bilduko da, osasun-agintariek unean-unean ezartzen dituzten babes-neurriak hartuta. Hala ere, inkesta egiteko prozesua egokitu egingo da bide alternatiboetara jo ahal izateko (telefono edo bideokonferetzia bidezko inkesta).
Laginaren diseinua: Bi etapako lagina da, non lehenendo etapan sekzioen estratifikazioa bat egiten dan bigarren etapan etxebizitza finkoen laginaren tamaina da (12 edo 16 etxebizitza sekzioka). Gainera, lagina orekatua dago sexuaren, adinaren, nazionalitatearen, familiaren tamainaren eta etxeko gazteenaren adinaren arabera (adin-taldeetan).
Lagin-unitateak: Inkesta-unitatea familia-etxebizitza izango da, eta erreferentziako biztanleria-oinarri gisa erabiliko da lagina lortzeko unean eguneratuen dagoen biztanleriaren administrazio-erregistroa.
Laginaren tamaina: Lagina 3.000 etxebizitza inguruk osatzen dute, inkesta-unitateek, eta lagin-unitate bakoitzeko bi ordezko ematen dira, hau da, ordezko bat eta erreserba bat.
Estratifikazioa: LMZko eskualdeak (11 eskualde)
- Gasteiz
- Aiara
- Eskuinaldea
- Bilbo
- Ezkerraldea
- Bizkaia-Kosta
- Durangaldea
- Donostialdea
- Tolosa-Goierri
- Debagoiena
- Debabarrena
Esleipena: Etxebizitza-kopuruaren erro karratuarekiko banaketa proportzionala, lurralde historikoaren arabera. Eskualdeak ere Lurralde Historikoaren barruan banatzen dira, erro karratuaren irizpidearen arabera. Gainera, aurrez ezarritako minimoa aplikatzen da (144 etxebizitza eskualde bakoitzeko).
Eskualdeen lagineko atalen banaketa proportzionala atal-moten artean. Eskualdeko lagin-sekzioen kopurua proportzionalki banatzen da sekzio motaren arabera, okupatutako etxebizitzen motaren araberako banaketaren arabera, eskualdearen barruan.
Unitateak sartzeko probabilitatea.
Banaketa teorikoa lortu ondoren, zentsu-sekzioen zozketa probabilistikoa izan da, eta okupatutako familia-etxebizitzen kopuruan neurtutako sekzioen tamainarekiko proportzionala.
Oreka: Lagina kuboaren metodoa erabiliz aukeratu da (Deville and Tillé, 2004). Intuitiboki, metodo honek jatorrizko biztanleriaren proportzioak mantentzen ditu laginean, oreka-aldagai batzuetan, diseinua sartzeko probabilitateak kontuan hartuta.
Oreka-aldagaiak:
- LMEko 11 eskualdeetako banakoen kopurua.
- Sexua: Gizon eta emakumeen kopurua lurralde historikoaren arabera
- Adina: 16 urtetik beherako, 16-24 urteko, 25-34 urteko, 35-44 urteko, 45-54 urteko, 55-64 urteko eta 65 urtetik gorako pertsonen kopurua, lurralde historikoaren arabera.
- Nazionalitatea: Espainian jaio eta atzerrian jaiotakoen kopurua, lurralde historikoaren arabera.
- Familiaren tamaina: Etxebizitza kopurua: egoiliar 1, 2 egoiliar, 3, 4 egoiliar edo gehiago lurralde historiko bakoitzeko.
- Etxeko gazteenaren adina: 16 urte baino gutxiago, 16-29 urte bitartean, 30-44 urte bitartean, eta 45 urte edo gehiago, lurralde historikoaren arabera
Bigarren etapa: Etxebizitzen lagina
Esleipena bigarren etapan: Laginaren lehen etapan hautatutako atal bakoitzerako, honako hauek hautatuko dira:
12 etxebizitza, 40.000 etxebizitza okupatu baino gutxiagoko eskualdeetan, edo
16 etxebizitza, gainerakoetan.
Unitateak sartzeko probabilitatea: Etxebizitzen zozketa ausazko zozketa sinple baten bidez egiten da, atal bakoitzaren barruan.
Oreka bigarren etapan: Etxebizitzen lagina kuboaren metodoa erabiliz hautatzen da, lagina lehen etapako aldagai berberen gainean orekatuz.
Euskal Familien eta Familia-Etxeetako Inkestari buruzko taula estatistikoak
Euskal Familien eta Familia-Etxeetako Inkestaren emaitzen txostenak
Euskal Familien eta Familia-Etxeetako Inkestaren galdesortak (FFEI)
Euskal Familien eta Familia-Etxeetako Inkestaren terminoen definizioak
Norbere kontura familiako negozio batean etenik gabe lan egiten duten biztanleak hartzen ditu barne, aldi baterako lan soldatadunarekin edo lan mugagabearekin nahiz zaintzaile ez profesional gisa. Gaixotasunagatik edo amatasunagatik aldi baterako bajan dauden pertsonak hartzen ditu barne.
Lan prekarioa duen biztanleriaren barruan, egoera hauetakoren batean dauden pertsona landunak sartzen dira:
- Gizarte Segurantzan edo pareko kotizazio-erregimenetan (MUFACE, etc.) kotizatzen ez duten landunak.
- Aldi baterako lana duten edo kontraturik gabeko landunak (obrako edo zerbitzuko lanak barne).
Langabezian dauden biztanleak hartzen ditu barne.
Iraupen luzeko langabeziaren barruan, urtebete baino gehiago lana bilatzen ari diren biztanle langabeak hartzen ditu barne. Iraupen oso luzekoek egoera horretan bi urte edo gehiago daramaten pertsonak hartzen ditu ardatz.
Aipatutako hilabetean inolako diru-sarrerarik izan ez zuten biztanleak hartzen ditu barne.
Talde honen batez bestekoan, 25 urtetik gorako biztanleak eta 18tik 24ra bitartekoak sartzen dira (ikasleak ez direnak).
FFEIn, etxeko erreferentziazko pertsonen barruan, alde batetik, etxe barruan solaskide nagusi gisa aipatzen den pertsona sartzen da. Familia-nukleoaren kasuan, erreferentziazko pertsonatzat jotzen da, modu berean, ezkontidea edo bikotekidea, horien arteko harremana edozein izanik ere (ezkontza, erregistratutako bikotea edo erregistratu gabeko bikotea). Horiek guztiak erreferentziazko pertsonatzat jotzen dira galdeketaren testuinguruan.
Solaskide nagusia zehazteko, etxeko erreferentziazko pertsonari eragin gabe, erabakigarria da etxebizitzaren titulartasunari buruzko irizpidea (bai etxeko jabeari dagokionez, bai alokairuaren formalizazioari dagokionez)
Etxebizitza izateko erregimenari buruzko azterlanaren batez bestekoa sailkapen honetan oinarrituta dago:
- Etxeko kide bakar bat jabea izatea
- Etxean bizi diren bi pertsona edo gehiago jabeak izatea
- Jabekide mistoa (etxean bizi ez diren eta bizi diren pertsonenak)
- Familiako kide batek lagata (doan erabiltzeko)
- Administrazio batek lagata (doako erabiltzeko)
- Enpresak lagata (doan erabiltzeko)
- Alokairu soziala
- Alokairu librea
- Etxeko kide batek baino gehiagok alokatuta
- Landuna
Familia-nukleoa FFEIn harreman- edo ahaidetasun-lotura estuetara mugatuta dago (gurasoen eta seme-alaben arteko harremanetara). Aurrekoa kontuan hartuta, nukleo mota hauek mugatu dira:
- Oinarrian senar-emazteak edo bikoteak dituena, seme-alabarik gabe (guraso ez diren familia nuklearrak).
- Oinarrian senar-emazteak edo bikoteak dituena, seme-alabekin eta berezko nukleorik osatu gabe (guraso diren familia nuklearrak)
- Guraso bakar baten inguruan osatutakoak, seme-alabekin berezko nukleorik osatu gabe (guraso bakarreko familia nuklearrak)
Etxe baten barruan, adierazitakoaren antzeko nukleo bat edo gehiago egon daitezke. Nukleo bat baino gehiago badago, nukleo anitzeko etxe mota bat izango da. Etxeko lehen nukleoa izango da erreferentzia FFEIn (etxeko nukleo nagusia).
Senar-emazteak edo bikoteak sexu berekoak edo ezberdinekoak izan daitezke. Familia-nukleotzat hartzean, parekatuta geratzen dira.
FFEIk, era berean, oinarrian senar-emazteak edo bikoteak dituzten hainbat familia-nukleo bereizten ditu nukleoaren jatorria aintzat hartuta, betiere kontuan hartuta batasun hori zer momentutan sortu den. Hala, nukleoak osatzen duen senar-emazte edo bikotearen batasuna hauen arabera bereiziko da:
- Jatorrizko nukleoa, pertsonen lehen ezkontza edo bikotea.
- Berriz osatutako nukleoa, pertsonak ezkontza edo bikoteen bidez bigarren aldiz elkartzen direnean.
Etxeko familia-oinarriaren barruan ez dauden pertsonak, bai familia-nukleo bat denean, bai nukleorik gabeko familia-taldea edo pertsona bakarra denean, pertsona isolatutzat jotzen dira FFEIn. Ez dira aintzat hartuko gizarte-arazoei, karga pertsonalei edo familiei laguntzeko politika publikoak jakinarazteari nahiz eskuratzeari buruzko gaiak jorratzen dituzten galdeketen alderdi ez demografikoan. Hala, biztanleriarekin (eta ez familia-etxearekin) loturiko alderdi horiek jasotzen dituzten tauletan ez dira aintzat hartzen.
Garrantzitsua da kontuan hartzea harreman- edo ahaidetasun-loturen gertutasuna kasuan kasuko egoeretan oinarrituta dagoela. Harreman horiek ez dira zertan legez formalizatuta egon. Ildo horretan, FFEIn hiru harreman mota egon daitezke senar-emazteen edo bikoteen harreman batean oinarrituta:
- Ezkontza.
- Izatezko bikoteen erregistroan inskribatutako bikoteak.
- Aurrekoekin loturiko inolako harreman formalik ez duten bikotek.
Senar-emazte edo bikoteen nukleoari dagokionez, adierazitako guraso-nukleoen harremanak FFEIn erabat parekagarritzat jotzen dira.
Arazoren bat edo arazo multzoren bat dagoela adierazten duten etxeen kasuan, edota etxe horietan bizi diren pertsonen kasuan, garrantziaren indizearen bidez, arazoari emandako garrantzi-eskalan posizioa era sintetikoan (oso gutxi, gutxi, nahiko, asko edo pila bat) mugatzen da. Aipatutako etxeen barruan eta pertsonen artean, indizea arazoari edo arazoen multzoari emandako garrantziaren neurri gisa kalkulatzen da, garrantziaren esleipen honi jarraikiz:
Oso garrantzi gutxi: 2
Garrantzi gutxi: 4
Nahiko garrantzitsua:6
Garrantzi handia: 8
Oso garrantzi handia: 10
Indizea 0 eta 10 bitarteko eskala teorikoan kalkulatzen da. Praktikan, ordea, 2 eta 10 artean dago, aztertutako arazoak dituzten etxeetan oinarritutako analisien kasuan.
FFEIn ikusitako gizarte-arazoak, modu zehatzean edo multzoan, aztertu egingo dira, biztanleek ematen dieten garrantzia eta larritasuna aintzat hartuta. Batez bestekoa aztertutako arazoari ematen zaion garrantzi-eskalan (oso gutxi, gutxi, nahiko, asko edo pila bat) ezarritako posizioa aintzat hartuta kalkulatzen da.
Hauek dira FFEIn larritasunaren eta garrantziaren arabera definitutako adierazle nagusiak:
Arazoekin
Arazoren bat duten egoerak sartzen dira, nahiz eta familian edo etxean arazo horri garrantzi gutxi edo oso gutxi ematen zaion.
Batez besteko honek etxeen barruan edo etxe horietako pertsonei dagokien arazo bakoitzaren eragin orokorra adierazten du.
Arazo larriak:
Kasu honetan, berariaz familian edo etxean garrantzi asko edo pila bat ematen zaien arazoak sartzen dira.
Batez besteko honek etxeen barruan edo etxe horietan bizi diren pertsonen artean eragin larria dutenak sartzen dira.
Arazo nagusia:
Etxekoak kezkatzen dituen arazo nagusiari egiten dio erreferentzia.
Batez besteko horrek etxe barruan edo etxe horietan bizi diren pertsonen artean lehentasunezko eragina aztertzea dakar.
Arazo ezberdinen batez bestekoa modu zehatzean nahiz multzoan egiten da. Azken kasu horretan, arazo zehatz bakoitzean aurkitutako larritasun handieneko esparrua sartzen da. Arazo horiek arazo moten multzo bakoitzaren barruan aztertzen dira.
Lan prekarioa duten biztanleen barruan, lan prekarioan ari diren biztanle landunak eta biztanle langabeak sartzen dira.
Aurreko sailkapenekin lotuta, garrantzitsua da adieraztea norberak bere buruari eginiko hurbilketa dela; hau da, LANEren irizpideetan oinarritutako helburu motaren hurbilketatik ateratakoaren ezberdina.
Informazioa galdeketa egin aurreko astean dagoen egoerari dagokio. Etxe barruan solaskidearen eginkizuna egiten duen pertsonak adierazten du.
Arazoren bat edo arazo multzoren bat duten etxeen kasuan, edota etxe horietan bizi diren pertsonen kasuan, larritasun-indizeak informazio osagarria ematen du garrantziaren indizeari dagokionez. Ildo horretan, aintzat hartutako talderako, larritasun-indizeak erakusten du arazoak (edo aztertutako arazo multzoak) garrantzi asko edo pila duela arazoaren edo arazoen multzoaren garrantziari buruzko balorazio guztiei dagokienez.
Indizea ehunekoetan kalkulatzen da.
FFEIk urritasunarekin, minusbaliotasunarekin, osasun-arazo kronikoekin, adinarekin edo eguneroko eginkizunak gauzatzeko beste pertsona batzuen beharra ekar dezaketen beste arazo batzuk hartzen ditu kontuan.
Mendetasun-eskalaren posizioak
Aurreko puntuan jasotzen diren mendetasun-egoerak ekar ditzaketen egoeren aurrean, norberak sailkatuta posizio hauek zehazten dira mendetasunarekin lotuta:
- Mendetasunik gabe: hirugarren pertsonekiko mendekotasunik eza
- Noizean behingoa: noizean behin hirugarren pertsonekiko mendetasuna
- Etengabekoa: etengabe hirugarren pertsonekiko mendetasuna
- Hedatua: 6 urtetik beherako pertsonen kasuan, normalean baino arreta gehiago behar izatea
Hirugarren pertsonekiko mendetasuna duten biztanleen artean, kategoria hauek daude: aldi baterakoa, etengabekoa eta luzatua.
Etengabeko mendetasuna duten biztanleak
Hirugarren pertsonekiko etengabeko mendetasuna dutela adierazten duten pertsonak hartzen ditu barne, baita haien adin-tarterako normalean baino arreta handiagoa eskatzen duten 6 urtetik gorako adingabeak ere. Praktikan, talde horrek etengabeko kategorian eta kategoria luzatuan sartutako biztanleei egiten die erreferentzia.
FFEIn aintzat hartutako familiei laguntzeko familien kasuan, beharrezko edo oso beharrezko familiatzat jotzen diren etxeak hartzen dira barne.
Familiei laguntzeko neurrietara jotzen duten biztanleen kasuan, erabilitako neurriak begi onez ikusten dituzten biztanleen zatia eta erabilitako neurrien inguruan iritzi onik ez duten familiena hartzen da kontuan. Horren barruan, honako hauek aztertzen dituztenak sartzen dira:
- Diru-esleipena dakarten neurriei dagokienez, emandako zenbatekoak urriak izan direla edo nahikoak izan ez direla esan nahi du.
- Laguntza pertsonalei dagokionez, laguntza horiek oso gutxi lagundu dietela edo bat ere ez.
FFEIn aintzat hartutako familiei laguntzeko neurrietarako sarbide-adierazleen barruan, iraganean ikusitako neurrietara sarbidea izateko modu guztiak hartzen dira barne, duela 5 urte baino gehiago sortu direnak barne.
FFEIk, era berean, oinarrian senar-emazteak edo bikoteak dituzten hainbat familia-nukleo bereizten ditu nukleoaren jatorria aintzat hartuta, betiere kontuan hartuta batasun hori zer momentutan sortu den. Hala, nukleoak osatzen duen senar-emazte edo bikotearen batasuna hauen arabera bereiziko da:
- Jatorrizko nukleoa, pertsonen lehen ezkontza edo bikotea.
- Berriz osatutako nukleoa, pertsonak ezkontza edo bikoteen bidez bigarren aldiz elkartzen direnean.
Oinarriak senar-emazteak edo bikoteak dituzten familia-nukleoen barruan, FFEIk nukleoko kideekin lotuta seme-alaben artean dagoen harreman mota aztertzen du. Hala, honako hauek ote diren bereizten du:
- Bikoteko bi kideen seme-alabak
- Bikotearen kide bakar baten seme-alabak
Estatistika Organoak hainbat aukera ematen dizkizu harekin harremanetan jartzeko. Edozein kontsultarako zure esanetara egongo gara
 |
Honako telefono-zenbaki honetan: 945 01 93 58 Honako fax-zenbaki honetan: 945 01 94 51 |
 |
Honako helbide elektroniko honetan:estadistica-ijps@euskadi.eus |
 |
Bulegoak: Eusko Jaurlaritza Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Saila Estatistika Organo Espezifikoa Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz |
 |
Kexak edo iradokizunak Kexa edo iradokizunak posta elektronikoz igor detzakegu (estadistica-ijps@euskadi.eus), edo posta erabilita: Eusko Jaurlaritza. Berdintasun, Justizia ta Gizarte Politiketako Saila. Estatistika Organo Espezifikoa Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz |
Azken aldaketako data:
