Segurtasun Saila

HAUTESKUNDE-KANPAINAREN EPEA

HAUTESKUNDE-KANPAINAREN EPEA

Zenbat irauten du hauteskunde-kanpainak?

HAUTESKUNDE-PROPAGANDAKO EKITALDIAK

Eusko Jaurlaritzak egin al dezake kanpaina instituzionalik bozketa sustatzeko hausnarketa- eta bozketa-egunean?

Hausnarketa- eta bozketa-egunean hedabideetan argitaratu eta zabaldu daiteke otsailaren 27an egindako hauteskunde-kanpainako ekitaldiei buruzko albisterik?

Bozketa-egunean egin al daiteke hauteskunde-propagandarik hauteskunde-kolegioetatik kanpo? Eta hauteskunde-kolegioetan egon al daiteke propaganda-kartelik lurrean itsatsita edo zintzilik?

Legezkoa al da hautesleei bozkatu dutenari buruz galdetzea edo inkesta egitea hauteskunde-kolegioen barruan, edo jendea bozkatzeko zain dagoen hauteslekuen gune fisikoetan?

Hausnarketa- eta bozketa-egunean egin al daiteke manifestaldirik, martxarik, mobilizaziorik, protesta-ekintzarik edo sinadura-bilketarik, hauteskunde-kanpaina eta Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak ez diren gaiei eta arazoei buruz?

Hautagai-zerrendaren baten aldeko kanpainarik egin al dezakete politikatik kanpoko pertsonen edo profesionalen kolektiboek edo erakundeek?

Alderdi politikoek mugaturik al dute hedabide pribatuetan egiteko hauteskunde-gastua?

Non arautzen dira telebistan egiten diren hautagaien arteko eztabaidak?

Hautagaiek sar al dezakete hauteskunde-publizitaterik telebista pribatuetan edota lokaletan?

Hautagaiek kontratatu al dezakete hauteskundeez besteko publizitaterik telebista pribatuan, deialdiaren eta bozketa-egunaren artean?

Izendatutako hautagai-zerrendek informatu al ditzakete herritarrak alderdi politikoen hauteskunde-bulegoei buruz, posta bidezko bozketarako? Zein epetan ireki daitezke hautagaien bulego horiek?

Hauteskundeak deitu diren egunetik hauteskunde-kanpaina hasi aurreko egunera (urtarrilaren 6tik otsailaren 12ra), alderdi politikoek egin al dezakete Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeei buruzko publizitate-jarduerarik eta -ekintzarik, botoa berariaz eskatzen ez dela?

Eusko Jaurlaritzak zabaldu al dezake gizarte-hedabideetan kanpaina instituzionalik botoa sustatzeko?

Zein dira kanpaina instituzionalen helburua eta mugak hauteskunde garaian?

Zein irizpiderekin erabil daitezke informazio- eta komunikazio-teknologia berriak hauteskunde-propaganda egiteko?

UDALETAN JARTZEKO PROPAGANDARI BURUZKO ARAUAK

Hautagai-zerrendek jarri al dezakete hauteskunde-propagandako hesirik edo kartelik udal bakoitzak erreserbatutako doaneko lekuetatik kanpo?

Hautagai-zerrendek jarri al dezakete udal bakoitzeko zutoin, farola, kabina eta abarretan hauteskunde-propagandako banderarik, kartelik eta pankartarik horretarako erreserbatuta dauden doaneko lekuetatik kanpo?

Hauteskunde-kanpainan ibili al daitezke propaganda-karabana mugikorrak Euskadiko udaletan? Ibilgailuetatik bota al daiteke publizitate-objekturik? (gozokiak, globoak, propaganda, etab.)

EAEko udalek zigortu al dezakete hautagai-zerrendek propaganda jartzea edo pintadak egitea baimendu gabeko lekuetan?

HAUTESKUNDE-AZTERKETAK ETA -INKESTAK

Noiz jakinaraz daitezke bozketa-egunean egindako azterketak eta inkestak?

Zein egunetan dago debekatua hauteskunde-azterketak eta -inkestak zabaltzea eta argitaratzea?

Nola eta non arautzen da hautagaiek eta hautagai-zerrendek duten zuzenketa-eskubidea, okertzat edo kaltegarritzat jotako gertaerak zabaltzen direnean hedabideetan?

Zenbat irauten du hauteskunde-kanpainak?

Hamabost egun, otsailaren 13tik 27ra 00:00etan hasita (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 68.2 artikulua).

Eusko Jaurlaritzak egin al dezake kanpaina instituzionalik bozketa sustatzeko hausnarketa- eta bozketa-egunean?

Ez, Hauteskunde Batzorde Nagusiaren 1989ko ekainaren 15eko aginduz.

Hausnarketa- eta bozketa-egunean hedabideetan argitaratu eta zabaldu daiteke otsailaren 27an egindako hauteskunde-kanpainako ekitaldiei buruzko albisterik?

Bai, albiste horiek ez badute hauteskunde-kanpainaren erreferentziarik (1989-10-26ko Hauteskunde Batzorde Nagusiaren Akordioa).

Bozketa-egunean egin al daiteke hauteskunde-propagandarik hauteskunde-kolegioetatik kanpo? Eta hauteskunde-kolegioetan egon al daiteke propaganda-kartelik lurrean itsatsita edo zintzilik?

Ez. Ez hauteskunde-kolegioen barruan ez kanpoan. Hauteskunde-propagandako kartelak direla eta, bozketa-egunean ezin da halakorik egon hauteskunde-kolegioetan, eta poliziak kendu egin beharko ditu, mahaiburuaren edo Zonaldeko Hauteskunde Batzordearen aginduz (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 111. artikulua).

Legezkoa al da hautesleei bozkatu dutenari buruz galdetzea edo inkesta egitea hauteskunde-kolegioen barruan, edo jendea bozkatzeko zain dagoen hauteslekuen gune fisikoetan?

Legezkoa da bozkatu ondoren galdetzen bazaio eta hauteskunde-kolegiotik kanpo badago (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 111. artikulua)

Hausnarketa- eta bozketa-egunean egin al daiteke manifestaldirik, martxarik, mobilizaziorik, protesta-ekintzarik edo sinadura-bilketarik, hauteskunde-kanpaina eta Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak ez diren gaiei eta arazoei buruz??

Bai, ez badute egiten hauteskunde-kanpaina diren erreferentziarik edo ekitaldirik, edo hautagai-zerrenda baten aldeko hauteskunde-propagandarik.

Hautagai-zerrendaren baten aldeko kanpainarik egin al dezakete politikatik kanpoko pertsonen edo profesionalen kolektiboek edo erakundeek?

Bai, hauteskunde-kanpainaren barruan, Epaitegi Gorenaren 1982-07-14ko eta 1982-12-09ko epaien arabera, herritarren adierazpen-askatasuna bermatzen duen Espainiako Konstituzioaren 20. artikuluan oinarrituz.

Alderdi politikoek mugaturik al dute hedabide pribatuetan egiteko hauteskunde-gastua?

Bai, Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 72.1 artikuluaren arabera, horrelako hauteskunde-gastuek ezin dute % 20 gainditu Barne Kontseilariaren Aginduko 1., 2., 3. eta 4. artikuluetan aurreikusitako gastuen muga.

Non arautzen dira telebistan egiten diren hautagaien arteko eztabaidak?

Indarrean dagoen Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legeak ez du ezer arautzen eztabaidei buruz. Hedabideetako administrazio-kontseiluei eta eztabaida horietan parte har lezaketen alderdiei baino ez dagokie eztabaidak egitea eta horien arauak erabakitzea.

Hautagaiek sar al dezakete hauteskunde-publizitaterik telebista pribatuetan edota lokaletan?

Ez, hori arautu eta behar bezala debekatzen baitute maiatzaren 30eko 2/1998, Estatu Lege Organikoak apirilaren 8ko 10/1991 Estatuko Lege Organikoak, eta abenduaren 22ko 14/1995 Lege Organikoak.

Hautagaiek kontratatu al dezakete hauteskundeez besteko publizitaterik telebista pribatuan, deialdiaren eta bozketa-egunaren artean?

1994ko otsailaren 4ko Hauteskunde Batzorde Nagusiaren akordioaren arabera, ezin da politika- edo hauteskunde-publizitatetik kontratatu hauteskunde garaian. Hauteskunde garaitik kanpo bakarrik kontrata daiteke.

Izendatutako hautagai-zerrendek informatu al ditzakete herritarrak alderdi politikoen hauteskunde-bulegoei buruz, posta bidezko bozketarako? Zein epetan ireki daitezke hautagaien bulego horiek?

Bai, izendatutako hautagai-zerrendek informa ditzakete herritarrak hauteskunde-bulegoei buruz. Bulego horien jarduera-epea otsailaren 13tik 27ra artekoa da, hau da, hauteskunde-kanpainaren epea.

Hauteskundeak deitu diren egunetik hauteskunde-kanpaina hasi aurreko egunera (urtarrilaren 6tik otsailaren 12ra), alderdi politikoek egin al dezakete Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeei buruzko publizitate-jarduerarik eta -ekintzarik, botoa berariaz eskatzen ez dela?

Euskal Hauteskunde Legea eskuetan harturik (71. art.) ezin da (ez bada hautagai-zerrendak eta programak aurkeztea), baina Hauteskunde Batzorde Nagusiak (89-10-11ko akordioa) hori baimentzen du Espainiako Konstituzioaren 20. artikuluan oinarrituz, ez bada botorik eskatzen.

Eusko Jaurlaritzak zabaldu al dezake gizarte-hedabideetan kanpaina instituzionalik botoa sustatzeko?

Ez, zeren eta ELHLaren 68.3 artikuluaren arabera, Eusko Jaurlaritzaren kanpaina instituzionala soilik hauetan egin daiteke: Euskadiren mendeko gizarte-hedabide publikoko eta Euskadiren eremuko gizarte-hedabide estatalen doaneko tarteetan.

Zein dira kanpaina instituzionalen helburua eta mugak hauteskunde garaian?

Hori arautzen du 1999ko irailaren 13ko Hauteskunde Batzorde Nagusiaren Instrukzioak, irailaren 29ko 233. BOEn argitaratuak. Legeriaren eta instrukzioen atalean dago esteka, web honetan.

Zein irizpiderekin erabil daitezke informazio- eta komunikazio-teknologia berriak hauteskunde-propaganda egiteko?

Hori Hauteskunde Batzorde Nagusiaren apirilaren 12ko 4/2007 Instrukzioak arautzen du, , apirilaren 19ko 94. BOEn argitaratuak. Legeriaren eta instrukzioen atalean dago esteka, web honetan.

Hautagai-zerrendek jarri al dezakete hauteskunde-propagandako hesirik edo kartelik udal bakoitzak erreserbatutako doaneko lekuetatik kanpo?

Bai, baina soilik udal bakoitzeko merkataritza-guneetan eta ordaindutako hauteskunde-propagandarako erreserbatuetan (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 75.1 art.).

Hautagai-zerrendek jarri al dezakete udal bakoitzeko zutoin, farola, kabina eta abarretan hauteskunde-propagandako banderarik, kartelik eta pankartarik horretarako erreserbatuta dauden doaneko lekuetatik kanpo?.

Ez, Euskadiko Udalen Elkarteko (EUDEL) udal bakoitzeko instrukzioek, eta Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 73.2 artikuluak debekatu egiten dute propaganda jartzea udal bakoitzean erreserbatutako doaneko lekuetatik kanpo. Informazio gehiagorako, deitu EUDELera. Tel.: 94-4231500.

Hauteskunde-kanpainan ibili al daitezke propaganda-karabana mugikorrak Euskadiko udaletan? Ibilgailuetatik bota al daiteke publizitate-objekturik? (gozokiak, globoak, propaganda, etab.).

Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 73.2 artikuluak debekatu egiten du esku-paperak botatzea, bide-segurtasunagatik. Karabana mugikorrei dagokionez, oro har, baimenduta daude 10:00ak eta 21:00ak artean.

EAEko udalek zigortu al dezakete hautagai-zerrendek propaganda jartzea edo pintadak egitea baimendu gabeko lekuetan?

Bai. 3.000 eurotik gorako isunen bidez (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 79. art.).

Noiz jakinaraz daitezke bozketa-egunean egindako azterketak eta inkestak?

Bozketa amaitzen den eguneko 20:00etatik aurrera (Hauteskunde Batzorde Nagusiaren 86-06-18ko eta 87-06-05eko Akordioen arabera).

Zein egunetan dago debekatua hauteskunde-azterketak eta -inkestak zabaltzea eta argitaratzea?

Otsailaren 24 eta 28 egunen artean -biak barne-, eta bozketa-egunean 20:00ak arte (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 87.7 art.).

Nola eta non arautzen da hautagaiek eta hautagai-zerrendek duten zuzenketa-eskubidea, okertzat edo kaltegarritzat jotako gertaerak zabaltzen direnean hedabideetan?

Eusko Legebiltzarrerako Hauteskunde Legearen 86. artikuluan, zuzenketa-eskubideaz baliatuz.