Departamento de Cultura y Política Lingüística

Galderen geografia. Sinopsis

El poeta no es más que un viajero. Un viajero que atraviesa el desierto. Y el desierto se llama soledad. La mirada del poeta-geógrafo ha elegido el alfabeto, tratando de encontrar cierto orden y cierto sentido en el caos: empieza con la palabra “olvidar” y termina con la palabra “talud”. Entretanto, nos habla de pérdida, de amor, de la necesidad de dar, de la mezquindad de la condición humana, de la falta de inteligencia y de la muerte, en versos bien medidos y de gran lirismo, aproximándose a veces al haiku, otras veces en formas más amplias. Sólo encontrará refugio en la naturaleza y en la mujer. Querría detener el tiempo, de un modo u otro (“El tiempo viene y va, a veces también se detiene, enganchado en el cabello de la amada.”), huir de la muerte, como huye el pájaro del invierno. Aun cuando no le guste, el poeta se mueve en el país donde la vida es una excepción, llevando como compañeros a Sócrates, Heráclito, Alcibíades y Ulises.

Galderen geografia. Fragmentos

AHANTZI

Julio Zesarrek Marco Brutori,
Eskuan sastakaia ikusi ondoren:
-Marco, semea, eskuan duzuna, baino,
Zer zenuke nahiago?

Marco Brutok Julio Zesarri:
-Munduan den ahaztura guztia.

AINGERU

-Zer gertatzen da pospolo bat piztu
Eta zigarroa erretzen den bitartean?

Aingeru bat igarotzen da hegoak erreak

ARITMETIKA

ALTZIBIADES:

Maisu, zergatik da hain zaila herri honetan politikaz
hitz egitea?

SOKRATE:

Aritmetika jakin behar delako.

ALTZIBIADES:

Nolatan hori?

SOKRATE:

Beti amaitzen baitugu hildakoak kontatzen.

BORROKA

Hasieran, maite den lurraren alde borrokatzen da.
Hurrena, borrokatzen den lurra maite egiten da.
Azkenik, borroka bera da maiteen.

DISTANTZIA

ALTZIBIADES:

Zergatik dago bihotza burutik urruti?

SOKRATE:

Distantziagatik.

ALTZIBIADES:

Distantzia dagoela esan nahi duzu bataren eta bestearen artean?

SOKRATE:

Bai, distantzia gehiago dago buruaren eta bihotzaren artean, Groenlandiaren eta Tropikoaren artean baino.

EGIA

Egiak,
Ezinaren grina asebetetzen.
Gezurrak,
Gertatzen denaren izua leuntzen.

GEOGRAFIA

Bertan jaio naizen arren,
Ez dut ezagutzen nire herria.
Nire hizkuntza bera duen arren,
Ez dut ulertzen nire herria.
Horixe da nire aberria,
Poliki-poliki hiltzen nauena,
Beti itzultzen naizen atzerria,
Gaixo bat bere minera bezala.

HARRO

ALEXANDRO HANDIAK ARISTOTELERI:

Pertsiar etsaiak larrutu ditugu,
Haien lurraldeak eskuratu,
Mundua gure oinetan da.
Ez al zaude greziar izateaz harro?

ARISTOTELEK ALEXANDRO HANDIARI:

Harro egongo nintzateke
Greziar izatea lana balitzait.
Nire oinetakoak eramateaz,
Horretaz nago oso harro,
Izerdi truk baitira erosiak.

LO

Ez du ezertarako balio lo egiteak.
Zer axola guri mundu handi bat irabaztea,
Gau ttiki bat galduko badugu?

NAHI

Urretik, haren begirada itsua.
Marfiletik, haren grabitatea.
Purpuratik, haren odola.
Arrabitatik, isiltasuna.
Sastakaitik, haren hotza.
Arrosatik, haren arantzak.
Heriotzatik, bizitza.

NEGAR

DEMOKRITO:

Zergatik egiten duzu hiletetan negar?

HERAKLITO:

Inor hiltzen denean, gure baitako zerbait hiltzen delako.
Eta zuk zergatik egiten duzu barre?

DEMOKRITO:

Inor hiltzen bada, ni bizirik nagoen seinale.

ODOL

ARISTOTELEK ALEXANDRO HANDIARI:

Zuk hildako gizon-emakumeek
Ona dute osasuna.
Gauero agertzen zaizkizu
Begiak bildu orduko.
Gela betetzen dizute
Odolaren usain mikatzez.

OPTIMISMO

Igogailu batera sartu eta zerura iritsi arte itxaron,
Ezinezko maitasunik ez dagoela amestu,
Txanponaren modura, zorteak bi aurpegi dituela sinetsi,
Mahomarengana mendia ez badator,
Mahoma mendira badoala esan,
Unibertsoaren ardatza geu garela pentsatu,
Soldadutzak gizon, eta kartzelak doktore bihurtzen
gaituztela aipatu,
Fedeak ibaiak beren arroetatik mugiarazten dituela
Uste osoan egon,
Itsasoan bizi direnez gero, arrainak
Zoriontsuago ote diren galdetu,
Bakartien santutzat hartu Robinson Crusoe,
Hiri honetan bilatu Desira izeneko tranbia bat,
Etsaia aurretik igaroko delakoan eserita gelditu, atarian,
Lagunei utzitako liburuak itzultzen direlako
ziurtasuna eduki.

OROITZAPEN

1 Ezinezkoa ihes egitea.
Noranahi joanda ere,
Hantxe zeunden zu.

2 Alferrikakoa da egunero ureztatzea.
Oroitzapenak ez du lorerik ematen

PASIO

1 Pasioa, lorez beteriko zelaia.
Zenbat eta gehiago ebaki,
Orduan eta gehiago hazi.

2 Gorputzaz inguraturik,
Ihes egiteko leku bat besterik ez:
Arima.

POESIA

Norberak bizi duen
Istant iheskorra harrapatu
Eta beti guztirako bihurtzen saiatu

SU

-Nork amata lezake sua lorez,
Eta arrosa piztua garrez?

-Nork itsasoa hustu
Begi-zulo tristeetara?