Doxxinga

Doxxing edo doxing terminoak enpresa edo pertsona fisiko bati buruzko datu pertsonalak argitaratzeko praktika izendatzen du, Internet bidez eta haren baimenik gabe. Praktika honek beti asmo txarreko motibaziorik edo helbururik ez badu ere, batzuetan informazio pertsonala argitaratzen den pertsona edo erakunde hori beldurtzeko, mehatxatzeko edo umiliatzeko egiten da.

Doxxing terminoaren jatorria 90eko hamarkadan dago, eta "dokumentuak" terminotik dator, "docs" gisa laburtuta, eta gero "dox" gisa. Beraz, doxxing-ari buruz hitz egiten denean, pertsona edo erakunde baten "dokumentuak bistaratzeari" egiten zaio erreferentzia.

Hasiera batean, hackerrek doxxing-a beren komunitatearen barruan erabiltzen zuten, garai hartan informatikako adituek hain estimatua zuten anonimatutik ateratzeko beste hacker batzuk, euren artean eztabaidatzen zutenean edo kontrako iritziak zituztenean. Urteak pasatu ahala, doxxing terminoa garatzen joan da, eta jada ez dio egiten erreferentzia norbaiten identitatea ezagutarazteari bakarrik, baizik eta pertsona bati buruz Interneten ikertzea eta hari buruzko informazio pribatua argitaratzea ere barnean hartzen ditu.

Hainbat tipologiatan sailka daiteke doxxing-a, dituen asmoaren edo helburuaren arabera:

• Doxxing desanonimizatzailea: izenorde batekin ezagutzen d(ir)en pertsona baten edo pertsonen identitatea ezagutaraztea du helburu. Pertsona hori anonimatuan mantentzeko arrazoiaren edo anonimatu horretan egiten duen jardueraren arabera, baliteke zure identitatea ezagutarazteak kalte esanguratsurik ez eragitea, eta agian interes publikoko justifikazioa egon daiteke identitatearen berri emateko. Adibidez, maula bat egiteko izenorde bat erabiltzen duen pertsona bati buruz ari bagara.
  Gaur egun, era horretako doxxing-a oso zabalduta dago Twitterren, sare sozial horretan edozein pertsonak eman baitezake izena eta nahi duen goitizena erabiliz argitalpenak egin, sarean dauden gainerakoek nor den jakin gabe.
• Doxxing fokalizatua: duen helburua da pertsona bati buruzko informazio espezifikoa ematea, pertsona hori fisikoki lokalizatzeko aukera ematen duena. Era horretako doxxing-ak subjektua jazarpen fisiko batekiko zaurgarriagoa egiten du. Doxxing fokalizatuak ahalbidetzen dituen jazarpen-moduak txantxa gogaikarrietatik hasi eta larderiara, eraso fisikora edo zerbait larriagora irits daitezke.
  Doxxing fokaliza bat eta ondorio txarrenak izan zituenetako bat Estatu Batuetan gertatu zen 90eko hamarkadaren amaieran, abortuaren aurkako herritar batek webgune bat sortu zuenean, “The Nuremberg Files” izenekoa. Bertan, abortatzeko eskubidea praktikatzen edo defendatzen zuten mediku, politikari eta epaileen izenak, argazkiak, helbideak eta senideen datuak argitaratzen ziren.
  Orria salatu egin zuten eta ondoren itxi, baina bertan agertzen ziren zortzi pertsona hil zituzten ordurako.
• Doxxing deslegitimatzailea: mota honetako doxxing-ean, doxxer-ak (praktika hau egiten duen pertsonari esaten zaio), informazio pribatua argitaratzen du, askotan umiliagarria edo lotsagarria, pertsona baten sinesgarritasunari eta/edo ospeari kalte egiteko asmoz. “Pornomendekua” edo “mendekuagatiko pornografia” kasuak, pertsona jakin batzuek beren bikotekideen sexu-bideoak argitaratzen dituztenean, doxxing deslegitimatzailearen kasu tipikoa izango lirateke, eta horren ondorioak biktimentzat suntsitzaileak izan daitezke. Horrela gertatu zen 2019an, Espainiako IVECO enpresako langile batek jakin zuenean bere lankideek sexu-izaerako bere bideoak jaso zituztela WhatsApp bidez