47. zk., 2002ko martxoaren 7a, osteguna

Hemen ikusgai dauden gainerako formatuen edukia PDF dokumentu elektroniko ofizial eta jatorrizkoa eraldatuz lortu da

Bestelako Xedapenak

Industria, Merkataritza eta Turismo Saila

1489

EBAZPENA, 2002ko urtarrilaren 23koa, Energia zuzendariarena, Idiazabalgo udal barrutian Etxegarate KTZ-ra doan adarraren aldaketa (31. eta 34. euskarrien artean) izeneko 13,2 kV-ko aireko linea elektrikoa, zirkuitu bakarrekoa, instalatzeko baimena ematen duena eta instalazioa burutzeko proiektua onartzen duena. Erref.: RI 20/24043 - A.T.H. 70/01 - M.c.

Iberdrola, S.A. enpresak hala eskatuta, espediente bati eman zaio hasiera lurralde bulego honetan. Izan ere, enpresa horrek honako eskabidea egin du: aipatutako aireko linea instalatzeko administrazioaren baimena eman eta instalazioa burutzeko proiektua onartzeko. Enpresaren helbide soziala honakoa da: Getaria kalea 13, Donostia. Bestalde, enpresak behar bezala bete ditu Instalazio elektrikoen garraio, banaketa, merkataritza, hornidura eta administrazio prozedurako jarduerak arautzen dituen abenduaren 1eko 1995/2000 Errege Dekretuaren (2000-12-27ko EAO) VII. tituluko II. kapituluan ezarritako izapideak, testu bereko azken xedapenetatik lehenengoan finkatutakoarekin bat etorriz, eta Industriari buruzko uztailaren 16ko 21/1992 Legean eta horrekin bat datozen gainerako legezko xedapenetan xedatutakoaren arabera.

Aurkeztutako proiektua aztertu da. Proiektua Juan M. Letamendia Intxausti elkargokideak (1439 kolegiatu zenbakia) sinatu du eta Gipuzkoako Peritu eta Industri Ingeniari Teknikoen Elkargo Ofizialak ikus-onetsi du. Ikus-onespenak 2001eko maiatzaren 22ko data du.

Industria, Merkataritza eta Turismo Sailaren egitura organikoa eta funtzionala ezartzen duen urriaren 16ko 223/2001 Dekretuak (2001-10-24ko EHAA) ematen dizkion eskumenez baliatuz, Energia zuzendariak honakoa.

EBATZI DU:

Baimena ematea Iberdrola, S.A. enpresari Idiazabalgo udal barrutian Etxegarate KTZ-ra doan adarraren aldaketa (31. eta 34. euskarrien artean) izeneko 13,2 kV-ko aireko linea elektrikoa, zirkuitu bakarrekoa, instalatzeko eta onartzea instalazioa burutzeko proiektua. Hona hemen proiektuaren ezaugarri nagusiak:

Aireko linea zirkuitu bakarrekoa:

Zerbitzu Tentsioa: 13,2 kV.

Eroaleak: 3 LA 56.

Euskarriak: altzairua.

Luzera: 271 m.

Hasiera: Etxegarate KTZ-ra doan adarraren 31. euskarria.

Amaiera: Etxegarate KTZ-ra doan adarraren 34. euskarria.

Ebazpen hau abenduaren 1ko 1955/2000 Errege Dekretuan xedatutakoaren arabera eta honako baldintza orokor hauek ezarriz eman da:

1.– Obrak onartutako proiektuaren arabera egin beharko dira, dagokionean eskatu eta baimentzen diren aldakuntzekin.

2.– Instalazioak abiarazteko epea urtebetekoa izango da, ebazpen hau ematen denetik hasita.

3.– Instalazioen titularrak obrak amaitu izanaren berri emango dio Gipuzkoako Lurralde Bulegoari, honek behin betiko azterketa gauzatu eta instalazioak abiarazteko akta egin dezan.

4.– Baimen hau udalen edo probintzia-mailako baimen edo lizentzien eta obrak egiteko beharrezkoak diren bestelakoen kalterik gabe eta hauetatik bereiz ematen da eta eskatzailea ez du horiek lortzeko betebeharretik salbuesten. Halaber, hirugarrenek izan litzaketen eskubideen kalterik gabe eta jabetza-eskubidea salbu utziz ematen da.

Ebazpen honek ez du administrazio bidea amaitzen, eta, ondorioz, interesdunak gorako errekurtsoa aurkeztu ahal izango dio Administrazio eta Plangintzako sailburuordeari, hilabeteko epearen barruan ebazpen honen jakinarazpena jaso eta biharamunetik hasita, betiere azaroaren 26ko Administrazio Publikoen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen 30/1992 Legea aldatzen duen 4/1999 Legean ezarritakoaren arabera.

Vitoria-Gasteiz, 2002ko urtarrilaren 23a.

Energia zuzendaria,

TXABER LEZAMIZ CONDE.

Zk-1490

EBAZPENA, 2002ko urtarrilaren 23koa, Energia zuzendariarena, Orioko udal barrutian Talleres Gureak TZ-ra doan adarra eta Bombeo Orio TZ-ra doan hartunarekiko lotunea izeneko 13,2 kV-ko lur azpiko linea elektrikoa, zirkuitu bakarrekoa, instalatzeko baimena ematen duena eta instalazioa burutzeko proiektua onartzen duena. Erref.: RI 20/24061 - A.T.H. 69/01 - M.c.

Iberdrola, S.A. enpresak hala eskatuta, espediente bati eman zaio hasiera lurralde bulego honetan. Izan ere, enpresa horrek honako eskabidea egin du: aipatutako lur azpiko linea elektrikoa instalatzeko administrazioaren baimena eman eta instalazioa burutzeko proiektua onartzeko. Enpresaren helbide soziala honakoa da: Getaria kalea 13, Donostia. Bestalde, enpresak behar bezala bete ditu Instalazio elektrikoen garraio, banaketa, merkataritza, hornidura eta administrazio prozedurako jarduerak arautzen dituen abenduaren 1eko 1995/2000 Errege Dekretuaren (2000-12-27ko EAO) VII. tituluko II. kapituluan ezarritako izapideak, testu bereko azken xedapenetatik lehenengoan finkatutakoarekin bat etorriz, eta Industriari buruzko uztailaren 16ko 21/1992 Legean eta horrekin bat datozen gainerako legezko xedapenetan xedatutakoaren arabera.

Aurkeztutako proiektua aztertu da. Proiektua David Bernabeu Larre elkargokideak (3164 kolegiatu zenbakia) sinatu du eta Gipuzkoako Peritu eta Industri Ingeniari Teknikoen Elkargo Ofizialak ikus-onetsi du. Ikus-onespenak 2001eko maiatzaren 28ko data du.

Industria, Merkataritza eta Turismo Sailaren egitura organikoa eta funtzionala ezartzen duen urriaren 16ko 223/2001 Dekretuak (2001-10-24ko EHAA) ematen dizkion eskumenez baliatuz, Energia zuzendariak honakoa

EBATZI DU:

Baimena ematea Iberdrola, S.A. enpresari Orioko udal barrutian Talleres Gureak TZ-ra doan adarra eta Bombeo Orio TZ-ra doan hartunarekiko lotunea izeneko 13,2 kV-ko lur azpiko linea elektrikoa, zirkuitu bakarrekoa, instalatzeko eta onartzea instalazioa burutzeko proiektua. Hona hemen proiektuaren ezaugarri nagusiak:

Lur azpiko linea zirkuitu bakarrekoa:

Zerbitzu Tentsioa: 13,2 kV.

Eroaleak: 3 AL 150.

Luzera: 120 m.

Hasiera: Orio TEA-Zarautz linearen euskarria.

Amaiera: Bombeo Orio TZ-ra doan hartunea.

Ebazpen hau abenduaren 1ko 1955/2000 Errege Dekretuan xedatutakoaren arabera eta honako baldintza orokor hauek ezarriz eman da:

1.– Obrak onartutako proiektuaren arabera egin beharko dira, dagokionean eskatu eta baimentzen diren aldakuntzekin.

2.– Instalazioak abiarazteko epea urtebetekoa izango da, ebazpen hau ematen denetik hasita.

3.– Instalazioen titularrak obrak amaitu izanaren berri emango dio Gipuzkoako Lurralde Bulegoari, honek behin betiko azterketa gauzatu eta instalazioak abiarazteko akta egin dezan.

4.– Baimen hau udalen edo probintzia-mailako baimen edo lizentzien eta obrak egiteko beharrezkoak diren bestelakoen kalterik gabe eta hauetatik bereiz ematen da eta eskatzailea ez du horiek lortzeko betebeharretik salbuesten. Halaber, hirugarrenek izan litzaketen eskubideen kalterik gabe eta jabetza-eskubidea salbu utziz ematen da.

Ebazpen honek ez du administrazio bidea amaitzen, eta, ondorioz, interesdunak gorako errekurtsoa aurkeztu ahal izango dio Administrazio eta Plangintzako sailburuordeari, hilabeteko epearen barruan ebazpen honen jakinarazpena jaso eta biharamunetik hasita, betiere azaroaren 26ko Administrazio Publikoen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen 30/1992 Legea aldatzen duen 4/1999 Legean ezarritakoaren arabera.

Vitoria-Gasteiz, 2002ko urtarrilaren 23a.

Energia zuzendaria,

TXABER LEZAMIZ CONDE.

Zk-1491

EBAZPENA, 2002ko otsailaren 11koa, Kultura, Gazteria eta Kirol sailburuordearena, Usurbilgo (Gipuzkoa) Arrillaga Haundi Baserria, Monumentu izendapenaz, Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko espedienteari hasiera eman eta jendaurrean jarri eta interesdunei entzuteko dena.

Euskal Autonomia Erkidegoak, Konstituzioko 148.1.16 eta Estatutuko 10.19 artikuluen babesean, eskumen osoa bereganatu zuen Kultura Ondareari dagokionez. Aipaturiko eskumen horretaz baliatuz, Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legea, kultura-interesa duten Euskal Autonomia Erkidegoko ondasunak deklaratzeko prozedurak arautzen dituena, onartu zen.

Usurbilgo (Gipuzkoa) Arrillaga Haundi Baserriak daukan interes historiko-arkitektonikoa azterturik, eta Kultura Ondarearen Zentroko Zerbitzu Teknikoek aurkezturiko Ebazpen Proposamenari jarraituz, honako hau

EBATZI DUT:

Lehena.– Usurbilgo (Gipuzkoa) Arrillaga Haundi Baserria, Monumentu izendapenaz, Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko espedienteari hasiera ematea, I. Eranskinean egindako mugaketa eta II. Eranskinean egindako objetuaren eta bere osagaien deskripzioaren arabera, hala nola III. Eranskinean atxikitzen den Babes Araubidea ere kontuan hartuz.

Espediente honi hasiera ematearen ondorioz, Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko Legeak sailkatutako ondasunentzat ezartzen duen babes-araubidea aplikatuko zaio behin-behinean Usurbilgo (Gipuzkoa) Arrillaga Haundi baserriari.

Bigarrena.– Usurbilgo (Gipuzkoa) Arrillaga Haundi Baserria, Monumentu izendapenaz, Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko hasitako espedientea jendaurrean jartzeko epeari hasiera ematea, I. Eranskinean agertzen den mugaketan oinarrituz, II. Eranskineko deskribapena kontutan hartuz eta Babes Araubide gisa III. Eranskinean agertzen dena ezarriz. Ebazpena Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu eta hurrengo egunetik zenbatzen hasita, 20 eguneko epea egongo da alegazioak egin eta egokitzat jotzen diren agiriak aurkeztu ahal izateko, Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen 30/1992 Legearen 84. eta 86. artikuluetan jasotzen denari jarraiki. Aipaturiko espedientea Euskal Kultura Ondarearen Zentroan dago ikusgai (Donostia kalea, 1, Vitoria-Gasteiz).

Hirugarrena.– Interesdunei, Usurbilgo (Gipuzkoa) Arrillaga Haundi Baserria Monumentu izendapenaz Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko hasitako espedientearen mugaketa, deskribapena eta babes-araubidea jakinaraztea, jakinarazpena jasotako egunaren biharamunetik hasi eta 15 eguneko epean beren eskubideak defendatzeko egokitzat jotzen dituzten alegazioak egin eta dokumentuak aurkez ditzaten.

Laugarrena.– Usurbilgo Udalari eta Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura eta Hirigintza Sailei honako honen berri ematea: prozedura honi hasiera emateak eraginpeko aldeetan lur-zatiketak, eraikuntzak edo eraisketak egiteko udal-baimenen ondorioak eten egiten dituela, baita dagoeneko eman direnenak ere. Alde horietan ezinbestean eta gerorako utzi ezin daitezken lanak egin behar badira, beti ere, dagokion Foru Aldundiaren baimena eskuratu beharko da.

Bosgarrena.– Indarrean dauden xedapenen arabera espedientearen izapideak jarraitzea.

Seigarrena.– Sailkatzeko espedienteari hasiera ematen dion Ebazpena interesdunei, Usurbilgo Udalari, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura eta Hirigintza Sailei eta Eusko Jaurlaritzako Lurralde Antolamendu eta Ingurumen Sailari jakinaraztea.

Zazpigarrena.– Ebazpen hau Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian eta Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratzea, jende guztiak horren berri izan dezan.

Vitoria-Gasteiz, 2002ko otsailaren 11.

Kultura, Gazteria eta Kirol sailburuordea,

IMANOL AGOTE ALBERRO.

I. ERANSKINA

MUGAPENA

Zer dagoen babespean:

Alde batetik, eraikina bera, eta, beste alde batetik -dena osotasun bat baita-, ingurua ere bai.

Hona hemen, hortaz, babespeko mugak: mendebaldera, iparraldera eta ekialdera, fatxadetatik 20 m-ra haien parez pare lerro bat egin, eta haraino; eta hegoaldetik, fatxadatik 30 m-ra beste lerro paralelo bat egin, eta haraino.

Zergatik babes-muga horiek:

Arrillaga Haundi baserri inguruko giroa eta itxura zaindu beharra da kontua. Baserri bakan bat da, eta ez dago inola garatzeko asmorik. Ondasun horri babesa eta balore bat emateko, babestu beharreko ingurua ere mugatu egin behar, hau da, ondoko lurrak eta baserriko sarbidea, hartara, baserriaren berezko izatea babestearren, eta balio jakin bat emateko inguru bat zehaztearren.

Horregatik sartu dugu baserri-ingurua ere babes-muga horren barruan, eta ez baserria bera bakarrik.

II. ERANSKINA

DESKRIBAPENA

Eraikina trinkoa da, oina laukizuzena du, eta bi solairu eta ganbara ditu. Alboetatik ez dauka altuera bera, terrenoa ere halakoxea baita: hegoaldeko fatxadatik iparraldekora alde handia dago. Gaur egun, beheko eta lehenengo solairuek zuzeneko sarbidea dute. Baserriak harri-hormak ditu, eta egurrezko egitura fatxadetako bitan. Hiru izkina harlanduz eginda daude eta ate-leihoetako batzuk ere koadroa halakoxea dute. Teilatua hiru isuritakoa eta teila zeramikoa.

Fatxada nagusia hegoaldera du baserriak. Hareharrizko zutabe batzuen gainean dago eta, zutabe horien azpian, aparailu gotikoko harrizko horma. Honenbestez, galeria bat daukagu, bailara aldera begira. Hasiera batean irekia zen, baina gaur egun zati batean itxita dago. Fatxadako egurrezko egiturari eusten dioten habeak harrizko lau zutabeen eta mendebaldeko horma gainean daude (horma horrek ixten du galeriako ezker aldea). Galeria horrek eskuin aldetik dauka sarbidea, ekialdeko fatxadan. Sarbide horretan, eskalinata txiki bat, ate bat, eta hor ditugu beste eskailerak, ataria eta sukaldea. Hormarteko bigarren lerro hori sortzen duen hormak –galeriaren barruko aldea osatzen du- izkinak harlanduzkoak ditu, eta garai batean leiho bat ere bazen, gaur egun ate modura darabiltena. Eskuin aldeko zati batean izan ezik, galeriako arkupeak erdi itxita daude gaur egun, baina ez denak berdin, eta berdin itxita ez egote horrek fatxada itsustu eta arkupea itxuraldatu egiten du. Goiko solairuetan egurrezko egitura dago, errebokoz estalita gaur egun, baina egitura hori hortxe dago, simetrikoa da, eta, piezetan, goitik beherakoa gehien bat, nahiz eta batzuk diagonalak diren. Fatxada hori itsasadarrera begira dago, teilatuko isurietako bat dauka gainetik eta teilatuko hegalak egurrezko euskarriak. Ate-leihoak egurrez landuta daude, eta, lehenengo solairuan, eskuineko zuloak erlaitz txiki bat dauka, moldurak eta guzti.

Gaur egun, fatxada desitxuratuta dago, alde batetik, galeria itxita dagoelako zati batean, eta, horrek, egurrezko egitura estali egiten du, eta, beste alde batetik, galeriako harrizko zutabeen azpiko hormari txabola bat erantsi diotelako.

Iparraldeko fatxada baserri atzeko aldekoa da. Lurrari loturik dago, eta lehenengo solairura zuzenean sartzeko bidea ematen du. Fatxada osoa harri-horma da, baina ate-leihoetako koadroak harlanduz eginda daude. Lehenengo solairuan halako hiru daude, eta ganbara parean beste hiru. Lehenengo solairuan badira beste bi bao eta ate gidaridun bat, belartegira eramaten duena (beranduago egindakoak dira). Hormako erpina itxi gabe dago. Horko pieza bat buruz beherako urkila itxurakoa da eta aurpegi bat dauka landuta. Itxuraz, untzi baten brankako maskaroia dirudi. 1740. urtea dauka inskribaturik eta gainean daraman gailur-makilaren buruak erroilu eta lokarri modura apaindurik dago, barroko erara. Estalkiari eusten dioten beste euskarriak ere horrelaxe daude apainduta.

Kanpotik begiratuta, mendebaldeko fatxada estalita dago zati batean, hormigoi-blokez egindako eranskinak direla-eta. Fatxadako aparailua nahiko erregularra da, harlanduz egina zati batean. Ate-leihoak harlanduz eginda daude solairu guztietan. Gezileiho bat eta bi ate ateburudun dira azpimarragarrienak (biak ere beheko solairuan). Eranskinen barrutik begiratu behar, beheko solairua ikusi nahi izatera.

Ekialdeko fatxadan, ikuilurako bi sarbide eta hainbat bao han eta hemen eginak. Beheko solairua harri-hormaz eginda dago. Haren gainean, paramentu bat, erreboko azpian gaur egun. Zutoin bertikalak ditu, goiko aldean lira itxurako besoak dituztenak.

Baserri barruko banaketa dela-eta, beheko solairuan sukaldea eta ikuilua ditu. Ikuilua eta biltegia hasieran baino handiagoak ditu, arkupeari lekua janda eta mendebaldeko fatxadako eranskinen bidez zabalduta. Lehen solairuan bizitokia dago. Ekialdeko fatxadaren parez pare pasilo bat dago eta haren alde bietara daude: kanpo aldera begira, gela nagusiak (jantokia, logela nagusiak); eta, barrualdera begira, logelak. Lehen solairuko zatirik handiena lastategia da. Egitura begi aurrean du: paregabea da, barrokoa, lodiera ederreko zutoinak, lira itxurako besoak eta, gainean, soliboak eusten dioten habe nagusiak. Egurrezko ataletan garbi-garbi ageri dira zenbaki-arrastoak. Zurgintzako pieza guztiek zeramaten zenbaki bat, egitura errazago lotzeko eta egurrak pasadore bidez errazago lotzeko. Aipagarria eskailera, ederra oso, egurrezko balaustre eta zutabexka torneatuak dituena, boletan amaituak. Ganbarako eskailera oso sinplea da: taula batzuk eskaloi modura jarriak. Ganbararen laurden bat aparte itxita dago, baratzeko produktuak gordetzeko. Hor, teilatupe horretan ikusiko dugu, inon baino argiago, egitura barroko paregabea. Begi aurrean baitugu egitura konplexua: hainbat zutoin, lira itxurako jabaloi eta habe, gapirio eta uhalek eutsita.

Barrutik, lau hormartetan banaturik dago. Beheko oina egituratzeko eta egokitzeko osagai guztiak hormak eta harrizko zutabeak dira. Goiko oinetan, berriz, zutikoak dira, egituran, nagusi, eta zutiko horiek eutsita, jazenak eta egurrezko soliboak. Aipagarria –halako gutxi baitago- hiru isuriko teilatuko egitura. Forjatuak ekialdetik mendebaldera egituraturik daude, atarikoa izan ezik, hor kontrako aldera jarrita baitago.

III. ERANSKINA

BABESTEKO ARAUBIDEA

I. KAPITULUA

BABESTEKO ARAUBIDEAREN XEDAPEN

OROKORRAK

1. artikulua.– Babesteko araubidearen helburua

Babesteko araubide hau Euskal Kultur Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 12. artikuluan esaten denaren arabera idatzi da, hain zuzen ere Usurbilgo Arrillaga Haundi baserria sailkatutako monumentutzat jotzeko espedientea izapidetzen hasi delako.

2. artikulua.– Aplikazio eremua

Ondoren zehaztuko den babesteko araubidea Usurbilgo Arrillaga Haundi baserrirako da, beti ere etxe horri buruzko I. eta II. eranskinetan hurrenez hurren ezarritako mugak eta ezaugarriak kontuan izanda.

3. artikulua.– Bereziki babestu beharreko osagaiak zehaztea.

Sailkatutako eraikinean babes berezia behar duten elementuak ondorengo hauek dira:

– Hasierako neurriak.

– Baserria bera, hasieratik bertatik dituen osagai guztiak barne direla, eta kontuan izan gabe eranskinak eta osagarri itsusgarriak.

– Harrizko eta egurrezko hasierako egitura.

4. artikulua.– Loteslea izatea.

Babesteko araubide honetako preskripzioak lotesleak dira, eta eraikina arau horiek errespetatuz kontserbatu beharko da. Era berean, araubide honetako preskripzioek lotu egiten dituzte hirigintza-plangintzako tresnak, eta beraz, horiek ere bete egin beharko dute babesteko araubide hau, Euskal Kultur Ondareari buruzko 7/1990 Legeak, bere 28.1 artikuluan ezartzen duen bezala. Aipatu arau hori betetzeko, babesteko araubidearen helburu den eraikinari aplika dakiokeen hirigintza-plangintzak nahitaezkoa izango du onartu aurretik Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren aldeko txostena lortzea.

5. artikulua.– Preskripzio orokorrak.

1.– Babesteko Araubide honen menpean dagoen ondarea, baimenei buruzko araubideari, erabilerari, jardunari, babesari, isunei, arau-hausteei eta gainerakoei dagokienez, 7/1990 Legeak dioenaren esanetara egongo da (lege hori Euskal Kultur Ondareari buruzkoa da).

2.– Babesteko araubide honen eraginpean dagoen ondasunaren jabeek Euskal Kultur Ondareari buruzko 7/1990 Legeko 20 eta 35. artikuluek eta Lurzoruaren 6/1998 Legeko 19. artikuluak ezartzen dituzten kontserbazio-, zaintza- eta babes-betebeharrak bete beharko dituzte.

3.– Bereziki babestutako ondasuna osorik edo horren zati bat botatzea Euskal Kultur Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 36. artikuluan xedatutakoaren arabera baino ezin izango da baimendu.

II. KAPITULUA

ERABILERAK

6. artikulua.– Baimendutako erabilerak.

1.– Euskal Kultur Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 23. artikuluan xedatutakoa betetzeko, ondorengo erabilerak baino ez dira baimenduko baserrirako: baserriaren ezaugarrietara egokitzen direnak eta eraikina modu egokian zaintzea uzten dutenak, eta horrekin batera, babesteko araubide honen 3. artikuluan aipatzen diren osagaientzako babes berezia eskainiko duten erabilerak.

2.– Debekatuta egongo dira aurreko paragrafoan aipatzen ez diren gainerako erabilera guztiak.

7. artikulua.– Irisgarritasunari eta suteetatik babesteari buruzko araubidera egokitzea.

Eraikina edozein erabilera berritara moldatzeko eta ondasunaren gain egin nahi den edozein esku-hartze burutzeko, indarrean dagoen irisgarritasunari buruzko araudiaren eta suaren aurka babestekoaren irizpideei jarraitu beharko zaie, eraikinentzat babesteko araubide honen III. kapituluan ezarritako jardun-mugen barruan.

III. KAPITULUA

ESKU HARTZEKO ARAUBIDEA

1. ATALA. ESKU HARTZEKO IRIZPIDE

OROKORRAK

8. artikulua.– Esku hartzeko proiektuak.

Babesteko araubide honen xede den ondasunaren gain edozein esku-hartze egin aurretik, dagokion esku hartzeko proiektua burutu beharko da. Proiektu horrek ondorengo edukia izan beharko du:

a) Egungo egoerari buruzko dokumentazio grafiko xehetua. Solairuak, 1/50 eskalan eginak; fatxada eta sekzioak, 1/20 eskalan, bere xehetasun arkitektonikoekin, argazki-dokumentazio osoarekin, plano historikoekin e.a.; eta bereziki, egitura-sistemaren altxaera xehatua, neurtua eta akotatua.

b) Ondorengoak deskribatzen dituen dokumentazio grafikoa: egin beharreko esku-hartzeak, erabili beharreko materialak, lanak burutzeko faseak, eta lehen aipatu eskaletan proiektatutako azken egoera.

c) Kontserbazio-egoeraren azterketa. Azterketa horretan, besteak beste, honakook jasoko dira: egitura-sisteman eragiten duten edo eragin dezaketen patologia ezberdinei buruzko azterketa bat eta dauden osagaiak babesteko erabaki diren neurriak.

d) Ondorengoak azalduko dituzten idatzizko agiriak: zein lan egingo diren, zein teknika erabiliko den, zein kalitatetako materiala erabiliko den, erabilitako materialak zenbateraino diren egokiak, eta material horiek gainerako osagaiekin nola lotzen diren eta zer nolako eragina duten elkarrekiko.

e) Eraikinaren bizitza ziurtatzeko eta behar bezala mantentzeko beharrezko teknikak eta baliabideak zehaztea.

f) Esku-hartzearen aurrekontua, lanak babesteko honek ezarritako preskripzioen arabera burutzeko behar diren teknika eta bitarteko guztiak barne hartzen dituena.

9. artikulua.– Debekatutako jarduerak.

Etxe horretan zenbait obra egitea mugatuta dago, baina horren helburua eraikinaren balore historiko-arkitektonikoak babestea da. Hori dela eta, babes berezia behar duten oinarrizko osagaien ezaugarriak aldatuko lituzketen obra edo esku-hartzeak debekatu egin dira, horiek ematen baitiote balioa eraikinari, eta hain zuzen ere babesteko araubide honetako 3. artikuluan aipatzen diren osagaiak dira.

Orokorrean, ezin izango dira ondoren aipatzen diren esku-hartzeak aurrera eraman, ezta Usurbilgo Arrillaga Haundi baserriko balore historiko-artistikoari kalte egiten diotenak eta ezta babesteko araubide honetako beste erabakiren batekin bat ez datozenak ere. Ondorio honetarako, ondoko jarduerak egongo dira berariaz debekatuta:

1.– Hasierako bolumena aldatzea.

2.– Jatorrizko eraikuntzari erantsitako eraikinek dakartzaten azalera-aldaketak, edota oin-azaleraren luzera edo zabalera handitzea suposatzen dutenak.

3.– Hasierako fatxadak aldatzea, fatxada horretako osagaiak aldatzea, horien tratamendua aldatzea edo fatxadako hutsuneen hasierako kokagunea edo kopurua aldatzea; gainera, hutsune horien tamainua eta proportzioa mantendu egin beharko da.

4.– Teilatuaren itxura aldatzea, esate baterako etxea jasotzeko obrak, edo malda nahiz faldoiak aldatzea.

5.– Baserriaren barruko aldea aldatzea, aldaketa horiek hasierako distribuzioa nolakoa zein ikustea uzten ez baldin badute; eskailera barrokoa eta hasierako osagai dekoratiboak ere mantendu egin beharko dira, etxearen berezko ezaugarriak baitira.

6.– Baserriaren egitura eta egitura horretako osagaiak aldatzea.

7.– 3. artikuluan bereziki babestu beharreko osagaiez esaten denari dagokionez, ondorengoak ere debekatuta egongo dira: estiloa gehitzea, nahiz eta amaitutako obraren itxura zein izan beharko litzatekeen adierazten duten agiri grafiko edo plastikoak egon.

8.– Baserriaren inguruan zerbait egitea, horrek baserria ikusi ahal izatea murrizten badu.

9.– Baserriaren egituraren nolakotasuna eta materialak ezkutatuko dituzten osagaiak jartzea, edo espazioa jan edo etxea egitura osagarri bezala erabiliko duten osagaiak jartzea.

10.– Oro har, babesteko araubide honetako 2. atalean ezarri ez diren esku-hartze guztiak (esku hartzeko irizpide espezifikoak), babes berezia duten elementuen gain egin beharrekoak.

2. ATALA. ESKU HARTZEKO IRIZPIDE

ESPEZIFIKOAK

10. artikulua.– Esku hartzeko irizpide espezifikoak.

Babesteko araubidearen atal honetan zehazten diren esku hartzeko irizpide espezifikoek zera ezartzen dute: nola eta zein mugaren barruan uzten den Arrillaga Haundi Baserria osatzen duten elementuetan esku hartzen.

1.– Babesteko araubide honetako 3. artikuluan babes bereziko modura aipatutako elementuen gain, 308/2000 Dekretuan Berriztapen Zientifikorako ezarritako lanak bakarrik egin ahal izango dira. Dekretu horrek ondare urbanizatu eta eraikiaren birgaitze-jarduketa babestuak arautzen ditu.

2.– Etxea beste zerbaitetarako erabiltzen baldin bada, egokitzeko lanak ahalik eta txikienak izango dira, eta barruko oinarrizko atalak gorde egin beharko dira, esate baterako distribuzioa eta eskailera barrokoa. Teilatupeko eta belartegi edo mandioko gune zabalak txikiagotuko duten aldaketarik ere ez da egingo, ahal dela.

3.– Baimendutako lanak burutzerakoan, ondorengo baldintza hauek bete beharko dira:

a) Saihestu egingo dira egurraren, harriaren edo eraikinaren kanpo-egitura edo akabatuen osaera era berreskuraezinean alda dezaketen garbiketa tratamenduak. Garbitu aurretik eta materialen analisia egin ondoren, elementu hauskorrenak babestu egingo dira, eta aurretik dauden junta eta pitzadurak itxi.

b) Hormak eta egiturako osagaiak, oro har: egoera txarrean daudenean, sendotu egingo dira eta horretarako erabil daitezkeen teknika ezberdinak aztertuko. Desmuntatzea eta berriro eraikitzea azken aukera izango da.

c) Instalazioak: Instalazioen bideratzeak egiterakoan kontuan eduki beharko da iristerrazak izan behar dutela, eta gainera, ez direla nabarmendu beharko. Ezingo dira horma-egitura barruan egin. Zorrotenak orain dauden lekutik kendu egingo dira, fatxadan behera datozelako, eta beste horrenbeste egingo da fatxada itsusiagotzen duen beste osagai guztiekin ere.

d) Babestutako ondasunean egingo diren esku-hartzeek hegoaldeko atariko hutsuneak berreskuratzea ere ekarri beharko dute, eta beraz, gaur egun kare-harri artekoa manposteria bidez beteta baldin badago ere, hori kendu egin beharko da, hasierako eginkizuna eta osakera hondatzen duelako. Gainera, atari barruko fatxada ere gorde egin beharko da.

e) Gaur egun etxeari erantsita dauden erainkin-puska guztiak kendu egingo dira, batez ere mendebaldeko fatxadan jarrita daudenak.

f) Fatxadako egurrezko tramaketa, gaur egun ikusten ez bada ere, berreskuratu egingo da.

g) Ondare babestuaren gain egindako esku-hartze orotan, etorkizuneko birgaitzeko esku-hartzeak oztopatuko ez dituzten teknika eta materialak erabiliko dira. Ondasuna birgaitzeko lanak burutzeko, beharrezko gaitasun teknikoak behar bezala egiaztatzen dituzten enpresa espezializatuengana jo beharko da, lan horiek berme guztiekin burutu daitezen.

11. artikulua.– Baimendutako eraikuntzako esku-hartzeak.

Arrillaga Haundi baserriari dagokionez, baimendutako esku-hartzeak ondorengoak izango dira, beti ere eraikinaren osagai tipologiko, formal eta egiturazkoak errespetatzen dituzten artean:

a) Arkitektura-espazioa zaharberritu eta aldatutako zatiak berriz jatorrizko egoeran jartzea, ondokoen bitartez:

– Kanpoko eta barruko fatxadak birgaitzea, aldatuak izan diren jatorrizko baoak berreskuratuta ahal den neurrian.

– Atarian manposteria bidez itxita daudenak zabaltzea, manposteria kenduta.

– Jatorrizko zurgintzako edozein elementu birgaitzea, dela fatxadako zuloetan, ateetan, beirateetan, burdina-sareetan, dekorazioetan, intereseko beste elementu batzuetan...; edo, hala badagokio, lehengo elementuen ordez material eta diseinu bera duten elementu berriak jartzea, horrek fatxadaren osaera-baloreak berreskuratzeko aukera ematen badu.

– Galeriara ezkerraldetik sartzeko sarbidea mantendu edo berriz zabaltzea.

– Tramaketako egurrezko egituraren gainean dagoen errebokoa kentzea.

b) Sendotze-lanak, berreskura ezin daitezkeen elementuak ordezkatuz, baina ondorengo egiturazko elementuen posizioa edo kota aldatu gabe (hain zuzen ere 3. artikuluan bereziki babestutako osagaietan):

– kanpoko edo barruko horma eusleak eta pilareak.

– Forjatuak eta egurrezko habe eta zutikoak.

– Jabaloiak, txarrantxak eta egiturako osagai lagungarriak.

– Eskailerak.

– Estalkia, jatorrizko estaldura-materiala berrezarrita.

c) Kalte egiten duten gehigarriak kentzea, baita interesik ez duten edo eraikinaren jatorrizko ezaugarri arkitektonikoekin bat ez datozen lan guztiak desegitea ere.

d) Oinarrizko instalazio higieniko-sanitarioak jartzea, beti ere babesteko araubide honetako gainerako preskripzio guztiak errespetatuz.

e) Baserria barruko aldetik ahalik eta gutxien aldatzea, beste erabileraren bati ekiten zaionean bakarrik eta hasieran zein banaketa zegoen garbi eta erraz ikusteko moduan geratzen baldin bada; gainera, pertzepzioari ere ez dio eragingo eta egiturako zati zabalak libre utziko dira. Era berean, eskailera eta 3. artikuluan aipatutako osagaiak ere bere horretan utziko dira.

f) Akabatuaren elementu hondaturen bat konpontzeko helburua duten obrak, baldin eta egitura-funtziorik edo eusteko funtziorik ez badute.

g) Barruko lanak: entokatua eta pintura; zoladura egin eta konpontzea; zurgintzako barne-lanak; iturgintzako lanak, berogailua jartzea eta fumisteria-lanak egitea, sukalde eta komunak aldatzea... beti ere, babesteko araubide hau aurkatzen ez duten neurrian.

12 artikulua.– Ondasun babestua berreraikitzeko edo berreskuratzeko esku-hartzeak.

Aurreko artikuluak esandakoa betez, ondasuna hondatuta dagoen kasuan, ondorengo lanak edo integrazioak onartzen dira:

1) Dokumentu bidez egiaztatutako egiturazko zatien integrazioa. Horretarako, kasuaren arabera, edo integrazioen ingurunea argi zehaztuko da, edo material ezberdina baina harmonikoa dena erabiliko da, lehen begiratuan zaharretik bereizteko modukoa, batez ere zati zaharrekin bat egiten den puntu horietan.

2) Zatikatu edo puskatu egin diren lanen dekorazioa berriro osatzea, eta zatiren bat galdu duten lanen asentamendua, hutsune txikiak lehen begiratuan bereizten diren teknika bidez berreraikiz edo jatorrizko zatiekin lotzen diren maila ezberdineko zona neutroak jarriz, edo jatorrizko euskarria agerian utziz. Ez dira inoiz integratuko "ex novo" zonalde figuratiboak edo figurazioaren elementu nagusiak.

Zk-1492

EBAZPENA, 2002ko otsailaren 11koa, Kultura, Gazteria eta Kirol sailburuordearena, Aiako (Gipuzkoa) Iturriotz Baserria, Monumentu izendapenaz, Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko espedienteari hasiera eman eta jendaurrean jarri eta interesdunei entzuteko dena.

Euskal Autonomia Erkidegoak, Konstituzioko 148.1.16 eta Estatutuko 10.19 artikuluen babesean, eskumen osoa bereganatu zuen Kultura Ondareari dagokionez. Aipaturiko eskumen horretaz baliatuz, Euskal Kultura Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legea, kultura-interesa duten Euskal Autonomia Erkidegoko ondasunak deklaratzeko prozedurak arautzen dituena, onartu zen.

Aiako (Gipuzkoa) Iturriotz Baserriak daukan interes historiko-arkitektonikoa azterturik, eta Kultura Ondarearen Zentroko zerbitzu teknikoek aurkezturiko ebazpen proposamenari jarraituz, honako hau

EBATZI DUT:

Lehena.– Aiako (Gipuzkoa) Iturriotz Baserria, Monumentu izendapenaz, Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko espedienteari hasiera ematea, I. Eranskinean egindako mugaketa eta II. Eranskinean egindako objektuaren eta bere osagaien deskripzioaren arabera, hala nola III. Eranskinean atxikitzen den Babes Araubidea ere kontutan hartuz.

Aiako (Gipuzkoa) Iturrioz baserriari dagokionez, espediente honi hasiera emateak uztailaren 3ko Euskal Kultura Ondareari buruzko Legeak sailkatutako ondasunentzat ezartzen duen babes-araubidearen behin-behineko aplikazioa eragingo du.

Bigarrena.– Aiako (Gipuzkoa) Iturriotz Baserria, Monumentu izendapenaz, Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko hasitako espedientea jendaurrean jartzeko epeari hasiera ematea, I. Eranskinean agertzen den mugaketan oinarrituz, II. Eranskineko deskribapena kontuan hartuz eta Babes Araubide gisa III. Eranskinean agertzen dena ezarriz. Ebazpena Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu eta hurrengo egunetik zenbatzen hasita, 20 eguneko epea egongo da alegazioak egin eta egokitzat jotzen diren agiriak aurkeztu ahal izateko, Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen 30/1992 Legearen 84. eta 86. artikuluetan jasotzen denari jarraiki. Aipaturiko espedientea Euskal Kultura Ondarearen Zentroan dago ikusgai (Donostia kalea, 1, Vitoria-Gasteiz).

Hirugarrena.– Interesdunei, Aiako (Gipuzkoa) Iturriotz Baserria, Monumentu izendapenaz, Sailkatutako Kultura Ondasun deklaratzeko hasitako espedientearen mugaketa, deskribapena eta babes-araubidea jakinaraztea, jakinarazpena jasotako egunaren biharamunetik hasi eta 15 eguneko epean beren eskubideak defendatzeko egokitzat jotzen dituzten alegazioak egin eta dokumentuak aurkez ditzaten.

Laugarrena.– Aiako Udalari eta Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura eta Hirigintza Sailei honako honen berri ematea: prozedura honi hasiera emateak eraginpeko aldeetan lur-zatiketak, eraikuntzak edo eraisketak egiteko udal-baimenen ondorioak eten egiten dituela, baita dagoeneko eman direnenak ere. Alde horietan ezinbestean eta gerorako utzi ezin daitezken lanak egin behar badira, betiere, dagokion Foru Aldundiaren baimena eskuratu beharko da.

Bosgarrena.– Indarrean dauden xedapenen arabera espedientearen izapideak jarraitzea.

Seigarrena.– Sailkatzeko espedienteari hasiera ematen dion Ebazpena interesdunei, Aiako Udalari, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura eta Hirigintza Sailei eta Eusko Jaurlaritzako Lurralde Antolamendu eta Ingurumen Sailari jakinaraztea.

Zazpigarrena.– Sailkatzeko espedienteari hasiera ematen dion Ebazpena Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian eta Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratzea, jende guztiak horren berri izan dezan.

Vitoria-Gasteiz, 2002ko otsailaren 11.

Kultura, Gazteria eta Kirol sailburuordea,

IMANOL AGOTE ALBERRO.

I. ERANSKINA

MUGAPENA

Zer dagoen babespean

Alde batetik, eraikina bera, eta, beste alde batetik —dena osotasun bat baita—, ingurua ere bai.

Hona hemen, hortaz, babespeko mugak: mendebaldera eta iparraldera, fatxadetatik 20 m-ra haien parez pare lerro bat egin, eta haraino; hegoaldetik, San Joan ermita aldetik datorren errekaraino; eta ekialdera, fatxadatik 30 m-ra beste lerro paralelo bat egin, eta haraino.

Zergatik babes-muga horiek.

Iturriotz baserri inguruko giroa eta itxura zaindu beharra da kontua. Baserri bakan bat da, eta ez dago ingurua inola garatzeko asmorik. Ondasun horri babesa eta balore bat emateko, babestu beharreko ingurua ere mugatu egin behar, hau da, ondoko lurrak eta baserriko sarbidea, hartara, baserriaren berezko izatea babestearren, eta balio jakin bat emateko inguru bat zehaztearren.

Horregatik sartu dugu baserri-ingurua ere babes-muga horren barruan, eta ez baserria bera bakarrik.

II. ERANSKINA

DESKRIBAPENA

Iturriozko benta zaharra baserri bakan bat da, XVI. mende amaierakoa, nahiko handia eta, bolumenaren aldetik, trinkoa. Oina handia eta laukizuzena du. Beheko solairua eta, gero, beste bi solairu eta teilatupea. Teilatua bi isurikoa du, gailurra eta fatxada nagusia perpendikularrak eta fatxada hori ekialdera begira. Hormak harrizkoak (manposteria), izkinak harlanduzkoak, ate-leiho batzuetako harriak ere bai, eta fatxada nagusian egurrezko egitura agerian.

Ekialdeko fatxada da fatxada nagusia. Baserria dagoen lurra ez da zelaia eta agerikoa du, fatxada hori eskuin aldetik ez baita ezkerrekotik bezain garaia. Beheko oina eta baserriko eskuineko alderdia —lehen oineko atariko horma— kareharrizkoak dira, eta fatxadaren gainerako zatia harri errebokatuzkoa da eta agerian du egurrezko egitura. Hormak sarrera bat du, erdi aldera, ezkerretara pixka bat. Ikuilura darama zuzenean. Sarrera horrek bi ate ditu, simetrikoak, baina ezkerrekoa harriz itxita dago. Ateburua egurrezkoa da, eta, erdian, zutarri bat. Beheko oinean bi leiho daude eta beste sarbide bat ere bai, eskuin aldean, ateburu eta guzti. Iparraldeko atarirako sarbidea da. Eskailera batzuetatik pasa behar, hara joateko. Goiko oinetan sei hormatal daude, egurrezko sei zutoinek banaturik. Zutoinak —denak pieza batekoak— konposizioan nagusi ageri dira, eta fatxadari bertikaltasun ederra ematen diote. Zutoin nagusiei —fatxadaren kontrako zutabe-ilaren adierazgarri dira— eta solairuko egiturari esker, egitura ondo antolaturik dago. Zutoin nagusi handiek osatzen dituzten egiturako hormatalak hiru zatitan banaturik daude, lodiera txikiagoko beste zutoin batzuen bidez. Leihoak erdiko zati horretan daude, goitik behera zuzen-zuzen. Egurrezko egitura oso erregularra da, goitik behera ia beti. Zeharkako pieza bakarra dago, ezkerreko hormatal leihogabean. Fatxadako ezker aldeko hiru leiho ez dira jatorrizkoak: bi egurrezko egiturako zatian daude, eta bat beheko oinean. Leihoetako zura duela gutxi aldatuta dago, batekoa izan ezik. Hormatalek erreboko-puska batzuk erorita dauzkate —oraindik ere errebokoa hortxe baitago—, eta garai bateko gurutze latinoak ere oraindik hortxe ditu, karez marraztuak apaingarri modura. Teilatua ez da horma paretik ateratzen, eta eraikinak are eta trinkoagoa dirudi horrela.

Iparraldeko fatxada altuera txikikoa dugu. Izan ere, lurra zelaia ez izanik, fatxada hori solairu bakarrekoa da, hau da, atariko aurrealdea eta, handik gora, teilatu-sail ederra, zeramikazko teila eta bi tximinia txiki dituena. Ezkerraldera atari handi bat kareharri landuzko zutabeak eta guzti. Zutabe eta zutabe artean lau bao, eta lautik hiru harrizko horma erdi batez itxita. Ezkerretik hasita hirugarrena zabalik dago, baserriko atearen parez pare (ate hori egur iltzatuzkoa). Bosgarren bao bat ere badago, mendebaldera, baina gaur egun harriz itxita dago. Eskuin muturrean, horman, oilategiko atea.

Mendebaldeko eta hegoaldeko fatxadak trinkoak dira oso. Kareharrizko horma soila da han nagusi, zulo gutxi eta eranskin berri batzuk. Mendebaldeko alderdia harrizko horma izugarri bat da, bat ere zulorik gabe ia, teilatua batere irteten ez zaiola. Ikuiluko atea (ateburu eta guzti) eta bi leiho txiki, solairu bakoitzean bat, hori da dena. Ezkerreko aldean bi eranskin txiki ditu. Hegoaldeko fatxadan, lehenengo solairuan, erdi aldera, horma errebokatuzko beste atal bat dago, fatxadatik irtenda eta teilatuko zati irten baten babespean. Gerora erantsitakoa da, eta komunetarako darabilte.

Abeltzantzarako eta bide-ostaturako erabili denez, baserri barrualdea ere halaxe banaturik dago. Hau da, beheko solairu osoa ikuilutarako daukate (fatxada nagusiko erdiko atetik du sarbidea). Lehenengo solairuan, etxeko ataria, eta gainerako gelak handik aurrera: ezkerretara, sukaldea; erdian, jantoki handia; eta, eskuinaldera, belartegia. Belartegitik beste sukalde batera joan daiteke, zaharragoa, garai batean beheko sua erdian zuena (tximinia bat dauka gaur egun). Logelak bigarren solairuan daude, eta, teilatupean, ganbara-biltegi-lehortegia. Hor bai, garbi-garbi ikusteko moduan, egurrezko egitura osoa, zutabe handi pieza bakarrekoek eutsita.

Baserriko egiturak haritz-egurrezko zutabeak eta karga-hormak, bitatik dauka. Teilatuko zurajea itxura onean dauka oraindik: uhalak eta gapirioak, egurrezko lata eta zeramikazko teila.

III. ERANSKINA

BABESTEKO ARAUBIDEA

I. KAPITULUA

BABESTEKO ARAUBIDEAREN XEDAPEN

OROKORRAK

1. artikulua.– Babesteko araubidearen helburua

Babesteko araubide hau Euskal Kultur Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 12. artikuluan esaten denaren arabera idatzi da, hain zuzen ere Aiako Iturriotz baserria kalifikatutako monumentutzat jotzeko espedientea izapidetzen hasi direlako.

2. artikulua.– Aplikazio eremua.

Ondoren zehaztuko den babesteko araubidea Aiako Iturriotz baserrirako da, beti ere etxe horri buruzko I. eta II. eranskinetan hurrenez hurren ezarritako mugak eta ezaugarriak kontuan izanda.

3. artikulua.– Bereziki babestu beharreko osagaiak zehaztea

Hauek dira kalifikatutako etxe horretan bereziki babestu beharko diren osagaiak:

– Hasierako neurriak.

– Baserria bera, hasieratik bertatik dituen osagai guztiak barne direla, eta kontuan izan gabe eranskinak eta osagarri itsusgarriak.

– Harrizko eta egurrezko hasierako egitura, horren barruan dela egurrezko bilbadura ere.

4. artikulua.– Loteslea izatea.

Babesteko araubide honetako preskripzioak lotesleak dira, eta, beraz, eraikina horien arabera mantendu beharko da. Era berean, hirigintzako planeamenduko tresnek ere araubide honetako preskripzioak bete beharko dituzte, horrela baitago jasota Euskal Kultur Ondareari buruzko 7/1990 Legeko 28.1. artikuluan. Gorago aipatutako lege hori betetzeko, babesteko araubide honek arautzen duen eraikinari egokituko zaion hirigintzako planeamenduak Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren aldeko txostena behar izango du.

5. artikulua.– Preskripzio orokorrak.

1.– Babesteko araubide honen menpean dagoen ondarea, baimenei buruzko araubideari, erabilerari, jardunari, babesari, isunei, arau-hausteei eta gainerakoei dagokienez, 7/1990 Legeak dioenaren esanetara egongo da (Lege hori Euskal Kultur Ondareari buruzkoa da).

2.– Babesteko araubide honen eraginpean dagoen ondasunaren jabeek Euskal Kultur Ondareari buruzko 7/1990 Legeko 20. eta 35. artikuluek eta Lurzoruaren 6/1998 Legeko 19. artikuluak ezartzen dituzten kontserbazio-, zaintza- eta babes-betebeharrak bete beharko dituzte.

3.– Bereziki babestutako ondasuna osorik edo horren zati bat botatzea Euskal Kultur Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 36. artikuluan xedatutakoaren arabera baino ezin izango da baimendu.

II. KAPITULUA

ERABILERAK

6. artikulua.– Baimendutako erabilerak.

1.– Euskal Kultur Ondareari buruzko uztailaren 3ko 7/1990 Legeko 23. artikuluan xedatutakoa betetzeko, ondorengo erabilerak baino ez dira baimenduko baserrirako: baserriaren ezaugarrietara egokitzen direnak eta eraikina modu egokian zaintzea uzten dutenak, eta horrekin batera, babesteko araubide honen 3. artikuluan aipatzen diren osagaientzako babes berezia eskainiko duten erabilerak.

2.– Debekatuta egongo dira aurreko paragrafoan aipatzen ez diren gainerako erabilera guztiak.

7. artikulua.– Irisgarritasunari eta suteetatik babesteari buruzko araubidera egokitzea.

Etxea erabilera berriren batera egokitu behar baldin bada, edo babestutako ondasun horretan zerbait egin behar baldin bada, irisgarritasunari eta suteetatik babesteari buruzko araubidean indarrean dagoena bete beharko da, eta gainera, babesteko araubide honen III. kapituluan etxe honi dagokionez ezarritako mugak ere errespetatuko dira.

III. KAPITULUA

ESKU HARTZEKO ARAUBIDEA

1. ATALA. ESKU HARTZEKO IRIZPIDE OROKORRAK

8. artikulua.– Esku hartzeko proiektuak.

Babesteko araubide honek babesten duen etxean era bateko zein besteko esku-hartzeren bat burutu nahi baldin bada, aldez aurretik esku-hartzeko proiektua idatzi beharko da, eta ondorengoak jasoko dira bertan:

a) Gaur egungo egoera zein den adierazten duen agiri grafiko zehatzak, 1/50 eskalarekin eginda, oin edo planten kasuan. Fatxada eta sekzioak, xehetasun arkitektoniko eta guzti, 1/20ko eskalan egingo dira. Horrekin batera, argazki bidezko dokumentazio osoa, plano historikoak e.a. ere aurkeztu beharko dira, eta garrantzi berezia izango du egitura osoaren berri emateak plano bidez, zehaztasunez eta behar bezala neurtuta eta mugatuta.

b) Honako hauek deskribatuko dituzten dokumentu grafikoak: zer egin behar den, zein material erabiliko den, lanak burutzeko egongo diren aldiak eta proiektua amaieran nola geratuko den, lehen aipatutako eskala berak erabilita.

c) Materialak zein egoeratan dauden erakusten duten analisiak; analisi horien artean, egituretan eragiten ari diren edo eragin dezaketen gaixotasunen azterketa eta egiturako osagaiak babesteko zein neurri aurreikusi diren ere zehaztu beharko da.

d) Ondorengoak azalduko dituzten idatzizko agiriak: zein lan egingo diren, zein teknika erabiliko den, zein kalitatetako materiala erabiliko den, erabilitako materialak zenbateraino diren egokiak, eta material horiek gainerako osagaiekin nola lotzen diren eta zer nolako eragina duten elkarrekiko.

e) Eraikinaren bizitza ziurtatzeko eta behar bezala mantentzeko beharrezko teknikak eta baliabideak.

f) Esku-hartzearen aurrekontua, obrak modu egokian aurrera eramateko behar diren teknika eta baliabideekin bat etorriko dena, eta babesteko araubide honek ezartzen dituen preskripzioak kontuan izanda.

9. artikulua.– Debekatutako jarduerak.

Etxe horretan zenbait obra egitea mugatuta dago, baina horren helburua eraikinaren balore historiko-arkitektonikoak babestea da. Hori dela eta, babes berezia behar duten oinarrizko osagaien ezaugarriak aldatuko lituzketen obra edo esku-hartzeak debekatu egin dira, horiek ematen baitiote balioa eraikinari, eta hain zuzen ere babesteko araubide honetako 3. artikuluan aipatzen diren osagaiak dira.

Orokorrean, ezin izango dira ondoren aipatzen diren esku-hartzeak aurrera eraman, ezta Aiako Iturriotz baserriko balore historiko-artistikoari kalte egiten diotenak eta ezta babesteko araubide honetako beste erabakiren batekin bat ez datozenak ere. Ondorio honetarako, ondoko jarduerak egongo dira berariaz debekatuta:

1.– Hasierako bolumena aldatzea.

2.– Jatorrizko eraikuntzari erantsitako eraikinek dakartzaten azalera-aldaketak, edota oin-azaleraren luzera edo zabalera handitzea suposatzen dutenak.

3.– Hasierako fatxadak aldatzea, fatxada horretako osagaiak aldatzea, horien tratamendua aldatzea edo fatxadako hutsuneen hasierako kokagunea edo kopurua aldatzea; gainera, hutsune horien tamainua eta proportzioa mantendu egin beharko da.

4.– Teilatuaren itxura aldatzea, esate baterako etxea jasotzeko obrak, edo malda nahiz faldoiak aldatzea.

5.– Etxe barruan lehenagoko erdiko beheko suaren kanpai eta tximinia zuloa eta lehenagoko eskailera zaharra dagoen lekuari eragin edo kalte egiten dioten obrak egitea.

6.– Baserriaren egitura eta egitura horretako osagaiak aldatzea.

7.– 3. artikuluan bereziki babestu beharreko osagaiez esaten denari dagokionez, ondorengoak ere debekatuta egongo dira: estiloa gehitzea, nahiz eta amaitutako obraren itxura zein izan beharko litzatekeen adierazten duten agiri grafiko edo plastikoak egon.

8.– Baserriaren inguruan zerbait egitea, horrek baserria ikusi ahal izatea murrizten badu.

9.– Baserriaren egituraren nolakotasuna eta materialak ezkutatuko dituzten osagaiak jartzea, edo espazioa jan edo etxea egitura osagarri bezala erabiliko duten osagaiak jartzea.

10.– Oro har, babesteko araubide honetako 2. atalean ezarri ez diren esku-hartze guztiak (esku hartzeko irizpide espezifikoak), babes berezia duten elementuen gain egin beharrekoak.

2. ATALA. ESKU HARTZEKO IRIZPIDE

ESPEZIFIKOAK

10. artikulua.– Esku hartzeko irizpide espezifikoak.

Babesteko araubidearen atal honetan zehazten diren esku hartzeko irizpide espezifikoek zera ezartzen dute: nola eta zein mugaren barruan uzten den Iturriotz Baserria osatzen duten elementuetan esku hartzen.

1.– Babesteko araubide honetako 3. artikuluan babes bereziko modura aipatutako elementuen gain, 308/2000 Dekretuan Berriztapen Zientifikorako ezarritako lanak bakarrik egin ahal izango dira. Dekretu horrek ondare urbanizatu eta eraikiaren birgaitze-jarduketa babestuak arautzen ditu.

2.– Etxea beste zerbaitetarako erabiltzen baldin bada, egokitzeko lanak ahalik eta txikienak izango dira, eta oso osorik gorde beharko dira iparraldeko, ekialdeko eta mendebaldeko fatxadak.

3.– Baimendutako lanak burutzerakoan, ondorengo baldintza hauek bete beharko dira:

a) Saihestu egingo dira eraikinaren kanpo-egitura edo akabatuen osaera era berreskuraezinean alda dezaketen garbiketa tratamenduak. Garbitu aurretik eta materialen analisia egin ondoren, elementu hauskorrenak babestu egingo dira, eta aurretik dauden junta eta pitzadurak itxi.

b) Hormak eta egiturako osagaiak, oro har: egoera txarrean daudenean, sendotu egingo dira eta horretarako erabil daitezkeen teknika ezberdinak aztertuko. Desmuntatzea eta berriro eraikitzea azken aukera izango da.

c) Instalazioak: Instalazioen bideratzeak egiterakoan kontuan eduki beharko da iristerrazak izan behar dutela, eta gainera, ez direla nabarmendu beharko. Ezingo dira horma-egitura barruan egin. Fatxadak itsusi geratzea eragiten duten istalazio guztiak kendu egingo dira.

d) Babestutako ondasunean egingo diren esku-hartzeek iparraldeko atariko hutsuneak berreskuratzea ere ekarri beharko dute, eta beraz, gaur egun kare-harri artekoa manposteria bidez beteta baldin badago ere, hori kendu egin beharko da, hasierako eginkizuna eta osakera hondatzen duelako. Gainera, atari barruko fatxada ere gorde egin beharko da.

e) Gaur egun etxeari erantsita dauden puska guztiak kendu egingo dira, batez ere mendebaldeko fatxadan daudenak eta fatxadari erantsita dagoen komuna.

f) Ondare babestuaren gain egindako esku-hartze orotan, etorkizuneko birgaitzeko esku-hartzeak oztopatuko ez dituzten teknika eta materialak erabiliko dira. Ondasuna birgaitzeko lanak burutzeko, beharrezko gaitasun teknikoak behar bezala egiaztatzen dituzten enpresa espezializatuengana jo beharko da, lan horiek berme guztiekin burutu daitezen.

11. artikulua.– Baimendutako eraikuntzako esku-hartzeak.

Iturriotz baserriari dagokionez, baimendutako esku-hartzeak ondorengoak izango dira, beti ere eraikinaren osagai tipologiko, formal eta egiturazkoak errespetatzen dituzten artean:

a) Arkitektura-espazioa zaharberritu eta aldatutako zatiak berriz jatorrizko egoeran jartzea, ondokoen bitartez:

– Kanpoko eta barruko fatxadak birgaitzea, aldatuak izan diren jatorrizko baoak berreskuratuta ahal den neurrian.

– Atariko hutsune bateko manposteria kentzea eta hutsunea zabaltzea.

– Jatorrizko zurgintzako edozein elementu birgaitzea, dela fatxadako zuloetan, ateetan, beirateetan, burdina-sareetan, dekorazioetan, intereseko beste elementu batzuetan...; edo, hala badagokio, lehengo elementuen ordez material eta diseinu bera duten elementu berriak jartzea, horrek fatxadaren osaera-baloreak berreskuratzeko aukera ematen badu.

– Atarira ezkerraldetik sartzeko sarbidea mantentzea.

b) Sendotze-lanak, berreskura ezin daitezkeen elementuak ordezkatuz, baina ondorengo egiturazko elementuen posizioa edo kota aldatu gabe (hain zuzen ere 3. artikuluan bereziki babestutako osagaietan):

– kanpoko edo barruko horma eusleak eta pilareak.

– Egurrezko habe eta zutikoak.

– Jabaloiak, txarrantxak eta egiturako osagai lagungarriak.

– Eskailerak.

– Estalkia, jatorrizko estaldura-materiala berrezarrita.

c) Kalte egiten duten gehigarriak kentzea, baita interesik ez duten edo eraikinaren jatorrizko ezaugarri arkitektonikoekin bat ez datozen lan guztiak desegitea ere.

d) Oinarrizko instalazio higieniko-sanitarioak jartzea, beti ere babesteko araubide honetako gainerako preskripzio guztiak errespetatuz.

e) Baserriko distribuzioa eta barne-egitura berritzea, baldin eta horrek ez baldin badie erdiko beheko suari, eskaileren kokalekuari eta 3. artikuluan aipatutako osagaiei eragiten.

f) Argia sartzeko bitarteak zabaltzea, baina hegoaldeko fatxadan bakarrik, hori baita eraikinean garrantzi gutxien duen fatxada; baina horretarako, hutsunea zabaltzeko arrazoia zein den adierazi egin beharko da, hau da, erabilera berriren bat egon beharko da, eta neurri eta itxurari dagokionez tentuz ibili beharko da. Zabaldutako bitarte edo hutsune berriek ez dute zalantzarik sortuko, eta jatorrizkoak ez direla igartzeko modukoak izan beharko dute.

g) Bilbaduraren plementeria kanpoko aldetik errebokatzea, karezko mortero bidez, baina bilbaduraren egitura ezkutatu gabe eta paramentuetako karezko gurutzeak aldatuta.

h) Etxe barneko banaketa arinak, manpara edo antzekoen bidez eginda.

i) Akabatuaren elementu hondaturen bat konpontzeko helburua duten obrak, baldin eta egitura-funtziorik edo eusteko funtziorik ez badute.

j) Barruko lanak: entokatua eta pintura; zoladura egin eta konpontzea; zurgintzako barne-lanak; iturgintzako lanak, berogailua jartzea eta fumisteria-lanak egitea, sukalde eta komunak aldatzea... beti ere, babesteko araubide honekin kontraesanean ez dauden neurrian.

12. artikulua.– Ondasun babestua berreraikitzeko edo berreskuratzeko esku-hartzeak.

Aurreko artikuluak esandakoa betez, ondasuna hondatuta dagoen kasuan, ondorengo lanak edo integrazioak onartzen dira:

1) Dokumentu bidez egiaztatutako egiturazko zatien integrazioa. Horretarako, kasuaren arabera, edo integrazioen ingurunea argi zehaztuko da, edo material ezberdina baina harmonikoa dena erabiliko da, lehen begiratuan zaharretik bereizteko modukoa, batez ere zati zaharrekin bat egiten den puntu horietan.

2) Zatikatu edo puskatu egin diren lanen dekorazioa berriro osatzea, eta zatiren bat galdu duten lanen asentamendua, hutsune txikiak lehen begiratuan bereizten diren teknika bidez berreraikiz edo jatorrizko zatiekin lotzen diren maila ezberdineko zona neutroak jarriz, edo jatorrizko euskarria agerian utziz. Ez dira inoiz integratuko "ex novo" zonalde figuratiboak edo figurazioaren elementu nagusiak.