Westminster-eko Unibertsitateak 2020an argitaratutako eta M. Polley-ek et al. landutako ikerketak| esploratzen du eta Erresuma Batuko arreta sozio sanitarioko preskripzio esperientzia arrakastatsu desberdinen emaitzak konparatzen ditu ereduari on egiten dituzten hobekuntzak identifikatzeari begira.

Zer da preskripzio soziala?

Preskripzio soziala medikuei eta beste profesional batzuei, batez ere Lehen Mailako Arretakoei (medikuak, gaitasun aurreratuetako erizainak, etab.), ahalmena ematen dien baliabide gisa definitzen da, pazienteak lotura-profesional batera bideratzeko, normalean osasun-arlokoa ez den batengana, aurrez aurreko hitzordu bat izateko, eta, bertan, pazienteek orientazioa eta laguntza jasotzeko, beharren ebaluazio bat lortzeko eta horiei irtenbide egokiak emateko. Kontua da behar sozial, emozional edo praktikoak dituzten pertsonek gaitasuna izatea beren osasuna eta ongizatea hobetuko duten irtenbideak emateko, askotan tokiko eremuan borondatezko sektoreak eta sektore komunitarioak emandako zerbitzuen laguntzarekin. Eskuragarri zeuden datuen arabera, 2016an pazienteen % 20 lehen mailako arretako kontsultara joaten ziren gizarte-oinarriko arazo batengatik: bakardadea, gaixotasun kronikoen ondorio sozioekonomikoen kudeaketa, osasun mentaleko arazo bat izateko arriskua duten pertsonak, zaurgarritasun sozial eta/edo ekonomikoko egoeran dauden pertsonak, besteak beste.

Preskripzio sozialaren funtzionamendu-eskema arreta sozio sanitarioa koordinatzen duten hiru rolen inguruan egituratzen da.

• Lotura-profesional batengana bideratzea proposatzen duen osasun-profesionala.
• Loturako profesionala, pazientearekin hitzordua izaten jarraitzen duena (hitzorduak etxez etxekoak izateko aukerarekin) eta haren beharrei irtenbideak bilatzen laguntzen diona, toki-eremuko erakundeetara sartzeko laguntza emanez, osasun-sistemaren barruan zein kanpoan (NHS).
• Hirugarren Sektorean erabilgarri dauden erreferenteak (boluntariotza, komunitatea, etab.). Hauengana bideratuko da bere premiei konponbideak bilatzeko laguntza behar duen pertsona.

Preskripzio sozialaren helburua eta abantailak

Agindu sozialak baliabide berritzaile eta hedatzaile gisa Erresuma Batuan duen helburua da Lehen Mailako Arretako profesionalek artatzen duten lan-karga eta, hedaduraz, arreta horrek Osasun Sistemari (NHS) eragiten dion finantza-kostua murrizten saiatzea.

Making Sense of Social Prescribing (2017) dokumentuan, M. Polley et al. enpresak preskripzio sozialaren abantaila batzuk identifikatu zituen:

• Lehen mailako arretako zerbitzua osasun-arretako eta zaintzako sistemarekin integratzea bultzatzen du.
• Osasunaren determinatzaile sozio ekonomikoen lanketan hobekuntzak prozesatzen ditu.
• Pertsonaren pertzepzio integrala bultzatzen du, ez baldintza, baldintzatzaile edo desgaitasun gisa, baizik eta diziplina anitzeko arreta profesionala jaso dezakeen osotasun gisa.
• Hainbat esparrutako profesionalen arteko lankidetza-harremanak sustatzen ditu, pertsonen beharrei arreta egokia emateko.
• Pertsonei gaitasuna ematen die beren baldintzak eta baldintzatzaile pertsonalak kudeatzeko, eta, aldi berean, beren egoera fisikoan, emozionalean eta sozialean aldaketak izaten eta kudeatzen ditu.
• Osasun-arretaren eskaria murrizten du, bai lehen mailako arretan, bai arreta espezializatuko zerbitzuetan, premia sozioekonomikoekin lotutako arrazoiengatik.

Halaber, preskripzio sozialaren ereduak betekizun jakin batzuk planteatzen ditu.

• Pertsonaren beharren inguruko zerbitzuak antolatzea eta lerrokatzea.
• Osasun-arloko profesionalak gizarte-preskripzioaren ereduaren onurez eta funtzionamenduaren eta arrakastaren gakoez sentsibilizatzea eta prestatzea, pertsonak behar bezala bideratzeko.
• Osasuneko profesionalen eta loturako profesionalen artean informazio garrantzitsua partekatzea, preskripzio soziala jaso dezakeen pertsonak dituen beharrak behar bezala kudeatzeko, bai eta esku-hartzean espero daitezkeen emaitzak ere.
• Gardentasuna eta irizpide eta algoritmoen formulazio egokia, gizarte-preskripzioaren bidez egituratutako arreta koordinatuaren xede diren kasuak bideratzeko; kasu horietan, kasua eta arreta gizarte-zerbitzuek edo erreferentziako lehen mailako arretako profesionalak bideratzeko aukera ere aurreikusten da.
• Lotura-arloko profesionalaren eta pazientearen arteko konfiantza-harremanak, pertsona ahalduntzeko funtsezko osagai gisa, bere inguruabarrak eta beharrak kudeatzean.
• Gizarte-preskripzioa jaso dezaketen pazienteen beharrei erantzuteko orientazioa eta laguntza-baliabideak eman ditzaketen hirugarren sektoreko erakundeak ezagutzea.
• Lotura-profesionalak, pertsonei beren arazoei irtenbideak elkarrekin bilatzen laguntzeko gaitasun eta trebetasunekin.
• Kodifikazio egokia, preskripzio soziala behar duten kasuen jarraipena egiteko, eta etorkizunean informazio hori pazientearen historia elektronikoan sartzeko.
• Hirugarren sektoreko laguntza-zerbitzuak ematen dituzten erakunde eta antolakundeen arteko koordinazioa.
• Gizarte-preskripzioan parte hartzeko pertsonaren adostasuna, eta soluzioen baterako produkzioan parte hartzen duten prozesu, eskakizun, itxaropen, rol eta erakundeei buruzko informazioa.

Ikerketa "Zer esan nahi du preskripzio sozial arrakastatsuak? Emaitza esanguratsuen mapaketa" (Westminsterreko Unibertsitatea, 2020). Ondorioetan, preskripzio sozialeko ekimenetan hobetu beharreko zenbait arlo identifikatu dira. Alde batetik, nabarmendu du beharrezkoa dela gizarte-arloan parte hartzen duten eragile guztiek ebaluazioaren ulermen partekatua sustatzea. Zehazki, funtsezkotzat jotzen da jarraipen- eta ebaluazio-adierazleak definitzen lagunduko duten alderdi metodologikoak hobetzea, baterako produkzioaren ikuspegitik egindako esku-hartzeen ezagutza lortzeko. Era berean, beharrezkoa da hizkuntza errazagoa erabiltzea, ahal den neurrian teknizismoetatik ihes egiteko.

Bestalde, ezagutza eraikitzeko, beharrezkoa da jarduketen erregistroa, emaitzen neurketa eta monitorizazioa esku-hartzearen dimentsio guztietan (ongizate materiala, ongizate psikologikoa, bizimoduak, osasunaren mugatzaile sozialak, etab.), preskripzio sozialaren ereduaren ikerketan hobekuntzak eta aurrerapenak ahalbidetzeko, esku-hartzearen xede diren biztanleen ezaugarriak identifikatzeko, emaitzak kuantifikatzeko tresna egokiak ezartzeko edo ekimenaren eragin osoa zehazteko, Hauen artean:

Preskripzio sozialari buruzko informazioa zabaltzeko, The Social Prescribing Network sareak artikulu interesgarrien gordailu zabala eskaintzen du.

Gai honi buruz informazio gehiago behar izanez gero, kontsultatu hurrengo argitalpena: Zer esan nahi du preskripzio sozial arrakastatsuak? Emaitza esanguratsuen mapaketa. “What does successful social prescribing look like? Mapping meaningful outcomes, 2020), Westminster-eko Unibertsitateak argitaratuta