International Longevity Centre (ILC) zentroak txosten bat argitaratu du, G20ko herrialdeetan osasun-arloko prebentzio-politiken eta desberdintasunei aurre egitearen aldeko apustua lehenestearen garrantzia nabarmentzeko, biztanleriaren zahartze progresiboa bizi duen mundu honetan.
Txosten honetan jasotzen denez, ikuspegi sendagarri baten enfasi historikoa leheneratzeko eta ikuspegi prebentibo baten aldeko apustua egiteko, erabateko aldaketa behar da, bai osasun-politiken formulazioa beren gain hartzen dutenen aldetik, batez ere, bai osasun-sistemen aldetik.
'Prebentzioa zahartzen ari den mundu honetan' ekimenean bi urtez lan egin ondoren, eta horretarako gaian adituak diren pertsona askoren inplikazioa izan ondoren, ILCk prebentzioa sustatzeko beharrezkoak diren ekintzak identifikatzea eta prebentzioa agenda politikoan gune bat lortzea lortu du. ILCren ustez, hiru jardun-ildo sustatu nahi dira:
•Legegileak, osasun-arloko profesionalak (HKP) eta pertsonak inspiratzea eta tartean sartzea, osasunaren eta zaintzen sistema integratuen esparruan prebentzio-neurriak inbertitu, sustatu eta hedatzeko.
Osasunaren Mundu Erakundeak hori lortzeko iradokitzen dituen ekimenen artean, ILSk OMEk herrialde mailako sailkapen-sistema bat sortu izana nabarmentzen da, herrialde bakoitzaren arrakasta eta aurrerapena frogatzeko, prebenitu daitezkeen gaixotasunek dakarten karga murrizte aldera; finantza-pizgarri desberdinekin esperimentatzea, gaixotasun kronikoak dituzten pertsonak medikazio-erregimenetara, bizimodua aldatzeko programetara edo prebentzio-osasuneko beste esku-hartze batzuetara atxiki daitezen sustatzeko. Ikuspegi guztiak kalitate-ebaluazioaren mende daudela bermatzeko; berdintasunaren, aniztasunaren eta inklusioaren defentsan ikuspegi proaktiboa hartzeko, bereziki genero eta arraza-gaiak azpimarratuz; eta osasun-profesionalak eta arreta-zerbitzuen hornitzaileak tokiko eragileekin (erlijio-liderrak, komunitate-taldeak, eta abar) loturak garatzera bultzatzeko. Informazioa beren komunitateetan hedatzeko elementu giltzarriak izan daitezkeenak, besteak beste.
•Prebentziorako sarbidea demokratizatzea, osasun-arloko desberdintasunak murrizteko.
Helburu horrekin, ILCk azpimarratzen du garrantzitsua dela bizitza osoan zehar txertaketa-programa nazionalak ezartzearekin lotutako ekintzak egiten laguntzea, adin-talde guztietan helburuen parekotasuna ziurtatzeko, eta bermatzea kostua ez dela oztopo izango bizi-arloko prebentzio-zerbitzuak eta jarduerak, prebentzio-sendagaiak eta txertoak eskuratzeko; eta komunitatearen eta biztanleriaren datuak erabiltzea osasunaren hobekuntza esanguratsuagoak bultzatzeko, besteak beste.
•Teknologia eraginkortasunez erabiltzea prebentzioko arreta medikorako sarbidea hobetzeko, onarpen-tasak hobetzeko, oztopoak murrizteko eta pazienteak ahalduntzeko.
Ildo horretan, honako helburu hauek dituzten ekimenak sustatzen dira: arreta medikoko sistemen arteko datu-trukea babestea; datuen erabileran erantzukizuna eta jokabide-kode bat ezartzea, adostasun-prozesuei argitasuna eta gardentasuna emateko; pazienteentzako datuak babesteko legeek zer adierazten duten orientatzea; azpiegitura teknologikoetan eta trebetasun digitalen garapenean inbertitzea,. eta/edo osasun-sistemek irtenbide digitaletarako osasun-teknologiak ebaluatzeko esparru bat ezartzea, alderdi interesdunen ekarpenekin, erabiltzaileen behar ugari ase ditzan, ekimen garrantzitsuenen artean dauden aldetik.
Gomendioak
ILCren txosten horrek defendatzen du prebentzioa lehenesteko beharrezkoa dela prebentzioari osasun-politiken hedapenean garrantzia kentzen dioten alderdiei heltzea. Horretarako, G20ko herrialdeetara bideratutako gomendioek osasun-aurrekontuen prebentzio-gastua % 6 handitzea dute helburu (Kanadan gertatzen den bezala). Helburu hori lortu ondoren, prebentzioan egiten den gastua prebenitu daitezkeen gaixotasunek dakarten kargaren arabera lerrokatzen jarraitzea da kontua.
Prebentzioaren ikuspegi kohesibo eta bateratua bermatzeko, egin beharrekoa da:
- Prebentzio-osasuneko estrategia nazionalak garatzea, ekintza eta ebaluazio-plan argiekin.
- Prebentzio-planak garatzea eta ezartzea funtsezko eragile guztien parte-hartzearekin, gobernuz kanpoko erakundeak eta erakunde enplegatzaileak barne.
Prebentziozko esku-hartzeak eraginkortasunez inplementatzen laguntzeko, ILCk proposatzen du:
- Osasun publikoko zerbitzuen, osasun-zerbitzuen eta gizarte-zerbitzuen edo gizarte-arretako zerbitzuen artean partekatutako helburu eta emaitzekin integratutako osasun-sistemetarantz aurrera egitea.
ILCk prebentzioa sustatzeko pizgarriak eta kontu-ematea lerrokatzeko, honako hau gomendatzen da:
- Aurrekontu partekatuak izatea osasun publikoko zerbitzuen, osasun-zerbitzuen eta gizarte-zerbitzuen artean, bai eta gobernuz kanpoko erakundeen eta komunitatean eskuragarri dauden beste zerbitzu batzuen artean ere.
- Zerbitzu bakoitzeko tarifa-eredu batetik balioan oinarritutako ordainketa-eredu batera igarotzea, kalitatea eta emaitzak indartzeko.
Osasun txarraren kostuei buruzko datuak
ILCk egindako txostenak zahartze-prozesuaren garrantzia azpimarratzen du. Prozesu horrek G20ko herrialdeetako gizarteetan du eragina, eta 2050ean biztanleriaren % 40k 50 urte baino gehiago izatea espero da.
Prebenitu daitezkeen osasun-baldintzen kostua, ekonomia horietan, urteko produktibitate-galerako 1,02 triloi dolarrera igotzen da 50 eta 64 urte arteko pertsonen artean. Biztanleria zahartu ahala, datuek adierazten dute osasun txarrak lan-merkatuan aktibo izateari uzteko aukerak areagotzen dituela. Osasun txarrak, beraz, ekonomian ere eragiten du. Prebentzioan gehien inbertitzen duten G20ko herrialdeek egiaztatu dute pertsonek gehiago lan egiteaz gain, gehiago kontsumitzen dutela, langile boluntario gisa eskaintzen direla eta zaintza gehiago hartzen dituztela beren gain. Ildo horretan, ingelesaren kasurako ILCk berriki egindako ikerketa batek ondorioztatu zuen bizi-itxaropen osasungarria urtebetean luzatzeak 3,4 hilabete inguru gehituko zizkiola batez besteko lan-bizitzari, eta 4,5 hilabete bizi-itxaropen orokorrari.
Txostenaren datuen arabera, munduko morbilitate-karga % 40 inguru murriztu daiteke hurrengo bi hamarkadetan, gaur egun jada ezagutzen diren esku-hartzeen bidez; esku-hartze horien % 70 prebentzio-izaerakoak dira.
Ondorio gisa, dokumentu honek gaur egun mundu osoan prebentzio-ikuspegi eraginkorren aplikazio orokorra oztopatzen edo moteltzen duten eta, gainera, dauden desberdintasunak areagotzeko arriskua duten oztopoen garrantzia azpimarratzen du. Izan ere, osasun txarra ez da biztanleriaren zahartzearen ondorio saihestezina. Horregatik, prebentzio-politikak abiarazi behar dira, prebenitu daitezkeen gaixotasunen karga gero eta handiagoa saihesteko. Horixe da dokumentuaren izenburuak aipatzen duen aukera-leihoa, eta horren bidez agerian jartzen da erantzunak emateko eta, azken batean, herritarren osasuna hobetzeko aukera, prebentzioan inbertitzeko politikak sustatuz.
International Longevity Centre (Longebitaterako Nazioarteko Zentroa) ideien laborategi britainiarra da,eta bizitza-luzerari buruzko ikerketa-zentroen sare batean integratuta dago. Bizitza-luzeraren eta zahartzearen eragina aztertzeko erreferentea da, eta adituek fenomeno demografiko horiek planteatzen dituzten erronkei erantzuteko konponbideak aztertzen dituzte.
Nahi izanez gero, ondorengo argitalpenera jo dezakezu: 'Aukera-leihoa. Prebentzioa emanez zahartzen ari den mundu bati'. (A window of opportunity. Delivering prevention in an ageing world, ILC 2022).
