Osasun Saila / Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Saila

Zaintza- eta mendekotasun-politikei buruzko ikuspegi konparatuak Europan eta Latinoamerikan

Argitalpen-data: 

Koordinazio Soziosanitarioko Taldea.

Hirugarren adinean mendekotasuna

Hirugarren adinean mendekotasuna

Ikerketa Sozial Aurreraturako iS+D Fundazioak zaintza- eta mendekotasun-politikei buruzko zenbaki monografiko bat argitaratzen du Prisma Social aldizkarian (2021eko lehen hiruhilekoa), eta bertan Europarako eta Latinoamerikarako azterketa konparatua jasotzen da.

Europar Batasunak planetako mendekotasun-tasa altuenetako batzuk biltzen dituela eta Europako zenbait herrialde direla (Alemania, Herbehereak, Frantzia edo Espainia) zainketa-sistemen funtzionamenduan aurreratuenak, zenbaki monografiko honek hainbat artikulutan sakontzen du: Mendekotasunari arreta emateko hainbat sistema garatzea eta ezartzea, iraupen luzeko zainketa-politika publikoak gero eta beharrezkoagoak diren testuinguru batean, emakumeari arreta demografikorako trantsizioaren, eta emakumeari arreta demografikorako trantsizioa hobetzearen ondorioz.

Elsevier Scopus datu-basearen ekoizpen zientifiko osoaren analisi bibliometrikoari buruzko artikuluak, Europako eta Iberoamerikako zaintza-politikei buruzkoak, honako hau adierazten du, adibidez:

  • Argitalpen zientifikoen %50 baino gehiago azken hamarkadan egin dira.
  • Berriki, 'Osasun publikoa', 'Osasun mentala' eta 'politiken ezarpena' bezalako gako-hitzek protagonismoa hartzen dute ekoizpen horretan.
  • Gaiari buruzko eduki zientifiko gehienak Erresuma Batuan sortzen dira, eta % 10 soilik dator Iberoamerikatik.
  • Ondorioz, ikerketa honen egileen arabera – Jesús Muyor eta Juan Sebastián Fernández Prados (Almeríako Unibertsitatea) –, 'Argitalpen anglosaxoien nagusitasunak zaintza-politiken ikuspegia baldintzatzen du eta arrakalak sortzen ditu zaintzaren politiken azterketari eskainitako ikerketaren eta ezagutzaren garapenean'.
  • Azken batean, herrialde askotan politika publikoetan zaintzak aztertzeak hartzen duen zentraltasuna eta dimentsio aniztasuna biztanleriaren zahartzaroak eta antolamendu sozial, ekonomiko eta politikoko estrategiek azaltzen dute; estrategia horiek adingabeen arreta, etxea antolatzeko lanak edo bizitzari eta inguruneari eustearekin lotutako beste edozein prozesu ere zaintza-politiken esparru zabalean kokatzen dituzte.

Testuinguru hurbilago batean mendetasunari arreta emateko politikei dagokienez, Noelia Romo eta Agustín Huete-García (Salamancako Unibertsitatea), Alexander Chaveri-Carvajarekin batera (Costa Ricako Unibertsitatea), Espainian mendetasunari ematen zaion arretaren kudeaketari buruzko artikulua aztertzen lagundu dute. Artikulu horretan honako hauek nabarmentzen dira

  • , Espainiako Autonomiaren Aldeko eta Mendetasunari Arreta Eskaintzeko Sistemaren (SAAD) funtsezko garrantzia bereziki ahulak diren biztanleei "ezinbesteko laguntzak emateko orduan.)
  • Funtsezko alderdiak hobetzeko estrategiak inplementatzeko beharra, hala nola kudeaketa (zerbitzua egituratzeko eta administrazioen arteko koordinaziorako zailtasunak, bereziki tokiko administrazioek izan beharko luketen funtsezko eginkizunari dagokionez), bideragarritasuna edo finantzabideak (baterako ordainketaren bidez eta horrek erabiltzaileen eta lurraldeen artean planteatzen dituen desoreken bidez).artean. Besteak beste, mendekotasun-egoeran dauden 800 pertsonako lagin bati egindako inkesta baten ondoren eta gai horretan adituak diren profesionalekin Delphi azterlan bat egin ondoren ateratako ondorioak.
  • Eta, ondorio garrantzitsu gisa, egileek azpimarratzen dute zenbait alderdi hobetu behar direla, hala nola "erakundeen arteko leialtasuna, prozesuen eta tresnen modernizazioa, kalitate-irizpideen bateratzea, eta ikerketaren aldeko apustua, sistemaren estaldura-mailari buruzko datuen zehaztasun eta irismen handiagoa eskatzen duena, eta zer eskain dezakeen, beste emaitza batzuen artean, eta Jardunbide Egokien Gidak, Sistema hobetzen nabarmen lagunduko dutenak, gizarte-bazterketaren arriskua areagotu den testuinguru batean.

Zehatzago, autore horiek txosten bat eskaintzen dute Autonomiaren Aldeko eta Mendetasunari Arreta Eskaintzeko Sistema Espainian ezartzeko ahuleziei buruz, 39/2006 Legea duela hamahiru urte onartu zenetik. Lege horrek eskubide subjektibo berri bat sortu du mendetasun-egoeran daudenen autonomia pertsonalik ezari babesa emateko.

Lan-hipotesi bikoitz batetik abiatuta (1. Autonomia eta Mendetasunaren Arretarako Sistemak funtzionamendu-zailtasunak ditu ezarri zenetik, eta zailtasun horiek, oro har, egonkor mantendu dira; eta 2. SAAD sisteman hasieratik egindako erreformek ez dituzte funtzionamendu-zailtasunak murriztu), Agustín Huete-García, Alexander Chaveri-Carvajal eta Noelia Romo jaunek SAAD sistemak dituen zailtasun nagusiak eta sistema hori erreformatzeko beharrak identifikatu dituzte:

  • Sarbide-sisteman, 2013tik aurrera, gora egin du itxaron-zerrendek (ebatzi ez diren eskaerak eta prestazioa jasotzeko eskubidea duten eta prestaziorako sarbide errealik ez duten pertsonak (Mendetasunaren Linboa izenekoa).
  • Zerbitzuen estalduran (heterogeneotasuna eta desoreka ditu ezaugarri), prestazio gehienak ekonomikoak direlako nabarmentzen dira, eta hori legearen espirituaren aurkakoa da – ohiz kanpokoak izatea nahi zuen –. Gainera, pisurik handieneko zerbitzuetako bat Etxez -etxeko Laguntza izan da; izan ere, udal-esparruan ematen zen jada gizarte-zerbitzuen esparruan, eta horrek zailtasun administratiboak eragin ditu Autonomia eta Mendetasunaren Arretarako Sisteman integratzeko.

Ildo horretan, mendetasun-egoerak prebenitzeko zerbitzuen garapenean atzerapena ikusten da, baita Laguntza Pertsonalerako Prestazio Ekonomikoan ere; izan ere, nahiz eta prestazio hori botere inklusibo handiko tresnatzat hartzen den, oro har, marjinala da Autonomia eta Mendetasunaren Arretarako Sistemaren esparruan.

  • Autonomia eta Mendetasunaren Arretarako Sistemaren zerbitzu-zorroaren antolaketari dagokionez, agerian geratzen da ez dagoela gardentasun informatiborik, zehazki Autonomia Erkidegoen araberako zenbatekoari eta denborei dagokienez, neurri batean Autonomia eta Mendetasunaren Arretarako Sistema modu desberdinean ezarri delako (arreta emandako prestazioen profiletan eta eskarietan; aplikatutako gaitasunen irizpide tekniko eta politikoetan; antzeko premiak dituzten pertsonentzako arau-garapenetan; Administrazio Publikoen Arreta Sistema soziosanitarioarekin modu desberdinean egindako integrazioan eta sektore soziosanitarioan onartutako kostuetan; sektore publiko eta pribatuen arteko koordinazioan, besteak beste).
  • Bideragarritasun finantzarioari dagokionez, 2008ko krisi ekonomikoak agerian utzi zuen Autonomia eta Mendetasunaren Arretarako Sistema ahula zela ezegonkortasun ekonomikoari aurre egiteko. Egileen arabera, desleialtasun instituzionalari gehituta, legea eta haren finantza-xedapenak betetzea zaildu dute, lurraldearen arabera antzeko prestazioetarako koordainketa desberdinak eragin dituzte, eta mendekotasunaren aurrerapena eragin dute, bizitzaren amaierako etapako arreta-kostuak areagotuta, prestazio finalistak direla eta.

Egileek beren ondorioetan azpimarratzen dutenez, beharrezkoa da 'erantzun oso bat ematea familia-ingurunean pertsonaren bat mendekotasun-egoeran dagoelako diru-sarrerak eta baliabideak urritzen zaizkien familien baldintza ekonomikoak hobetzeko'. Eta, horretarako, funtsezkotzat jotzen dute adierazitako zailtasunak eta hobetzeko alderdiak jorratzea, erabiltzaile askorentzako itxaropenak bete daitezen.

Iraupen luzeko zainketen Espainiako eredua aztertu da desberdintasunaren arloan dituen erronkei eta Victor Sánchez-Salmerón, Begoña Pérez Eransus eta Lucía Martínez Virto jaun-andreen artikuluan mendeko biztanle kalteberentzat laguntza egokiak bermatzeko erronkei dagokienez.

Mendetasun-egoeran dauden adinekoek beren etxeetan zaintza formalak eta informalak eskuratzeko duten aukera-desberdintasunean sakontzen dute horiek, beren diru-sarreren mailaren arabera, eta ikuspegi bera aplikatzen dute inguruko beste batzuekin, baliabide gutxien dituzten biztanleria-sektoreei laguntzeko zaintzaren Espainiako ereduak duen gaitasuna alderatzeko. Helburu horrekin erabiltzen dute Osasunari, Zahartzeari eta erretiroari buruzko Inkesta Europan (SHARE). Hala, 2017ko datuekin, agerian geratzen da Espainiako ereduak gaitasun eskasa duela zaintza-premiak dituzten adinekoei laguntzak emateko, haien diru-sarreren maila edozein izanik ere. Eta muga horiek gainditzeko, zainketen desohitzean aurrera egitea, etxez etxeko arreta-zerbitzu gehiago garatzea eta mendekotasun-egoeran dauden biztanleen arretan eragile komunitario gehiago sartzea proposatzen dute.

Bragançan (Portugal) zahartze arrakastatsua sustatzeko programa komunitarioak ezartzeko esperientzia Maria Helena Pimental, Helder Jaime Ferandes, Carlos Miguel Figueiredo Afonso eta Maria Alice Martins da Silva Calçadak garatutako azterlanaren xede da. Ondorioek iradokitzen dutenez, oso garrantzitsuak dira zahartze arrakastatsurako programa komunitarioak, eta korrespondentzia anizkoitzaren analisiaren metodologia (ACM), haien onurak ebaluatzeko estrategia on gisa.

Monografiko horrek, gainera, honako gai hauek aztertzen dituzten artikuluak biltzen ditu: zainketa integraleko eta Pertsonarengan Sartzeko Ereduaren (MAICP) araberako zaintza-prozesuetako parte-hartzea, Valentziako Erkidegoko lau udalerritan garatutako proiektu baten arabera; Europako biztanle zaharrenen bizi-kalitatearen analisi multifaktoriala; iraupen luzeko zainketetara hurbiltzea, COVID-19 proiektuaren gorenean, Sod-19, Murtziako eskualdean; edo zaintza-zerbitzuak SoCaTel proiektuarekin (H2020) batera sortzeko esperientziari buruzko informazioa, besteak beste.

Prisma Social aldizkaria (leiho berri batean irekitzen da) gizarte-zientziei eta gizarte-ikerketari buruzko argitalpen digital bat da, iS+D Fundazioak hiru hilean behin argitaratzen duena, Gizarte Ikerketa Aurreraturako gaikako eduki bati zenbakien arabera heltzeko.

Informazio gehiago nahi izanez gero, Prisma Social aldizkariaren 32. zenbakia (leiho berri batean irekitzen da)kontsulta dezakezu (2021), Europako eta Iberoamerikako zaintza eta mendekotasun-politikei buruzkoa.