Osasun Saila / Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Saila

Osasuna begiratu batean. Europa 2020. Osasunaren egoera Europar Batasuneko zikloan

Argitalpen-data: 

Koordinazio Soziosanitarioko Taldea

Azterlanaren portada: Health at a Glance: Europe 2020

Azterlanaren portada: Health at a Glance: Europe 2020

ELGAk egindako txosten honek, Europar Batasunaren ekimenez, datu konparatiboak argitaratzen ditu COVID-19k Batasuneko herrialdeetan eragindako pandemiaren esperientziari buruz, haren erantzunei buruz, bai eta haren osasun-politiken eta emaitzen ebaluazio bat ere, funtsezko osasun-adierazleen azterketan oinarrituta.

Zazpi kapitulutan antolatzen dira edukiak, eta honako alderdi hauek jorratzen dituzte: COVID-19k eragindako pandemiarekiko erresilientzia; airearen kutsadurak ongizatean duen eragina; biztanleen osasun-egoera; osasunerako arrisku-faktoreak; osasun-arretaren gastua eta finantzaketa; eraginkortasuna, osasun-arretaren kalitatea eta pazientearen esperientzia; eta osasun-arreta, finantzaketa zuzenaren finantza-inpaktua eta estalduraren eta baliabideen adierazleak

COVID-19 pandemiak eragindako osasun-krisia da txosten honen hasiera-gaia, eta agerian uzten du osasun-sistemen ahuleziek ondorioak izan ditzaketela herritarren osasunean eta, hedaduraz, gizarte-kohesioan, aurrerapen ekonomikoan eta gobernuekiko konfiantzan. SARS-CoV-2 birusa hedatzeak osasun-sistemetan akats bat antzeman du: prebentzio-ekintzari garrantzi txikia eman zaio, eta ahalegin eta osasun politika gehienak sendatzeko arreta ematera,  bideratu dira. Epidemiak agenda politikoko altuenetara igo du Osasun Publikoaren kudeaketa eta inbertsioa. Horregatik, txosten honek azpimarratzen du komenigarria dela dimentsio berri bat sartzea osasun-sistemen jardunaren ebaluazioan: erresilientzia.

Helburu horrekin, eta COVID-19 olatuak bata bestearen atzetik egon arren, txostenak sakondu egiten ditu lehen olatuan (2020ko udaberria) eta bigarren olatuan (2020ko udazkena) Europako herrialdeek epidemiaren hedapena geldiarazteko emandako erantzunak. Gainera, dokumentu honek hainbat alderdi aztertzen ditu, hala nola babes-materialaren hornidura, baheketa eta arakatze-gaitasuna edo herrialde desberdinetan etxez etxeko konfinamenduak ematea. Europan, Finlandia, Norvegia edo Estoniaren kasua azpimarratu behar da; izan ere, birusaren hedapenari hobeto eustea eta ekonomiarako ondorioak arintzea lortu zuten, neurri batean faktore geografikoengatik (biztanleria-dentsitate txikiagoa) eta euspen-neurri espezifikoak behar bezala inplementatzeagatik, biztanleriaren maila handiak lagunduta. Europatik kanpo, bi herrialdek, Hego Korea eta Zeelanda Berria egindako kudeaketa nabarmena aipatu da, biak ere arrakastatsuak birusaren hedapenari eusteko ekimenen kudeaketan.

Txostenak azpimarratzen du, halaber, pandemiak 60 urtetik gorakoen edo azpiko osasun arazoak dituztenen kolektiboan duen eragina, baita egoitza-zentroetan erregistratutako hilkortasun tasa handia ere, kasu askotan ez baita nahikoa eta berandu babestuta baitaude COVID-19ren eraginetatik. Hala, aipatu behar da jakinarazitako COVID-19 kasuen % 90 60 urtetik gorako pertsonak izan zirela, eta EBko herrialdeetako heriotzen erdia baino gehiago egoitza-zentroetan gertatu zirela.

Gainera, dokumentuak azpimarratzen du garrantzitsua dela osasunaren gizarte-baldintzaileei heltzea politika publikoetan (ez soilik osasun-politiketan), oso garrantzitsua baita gradiente soziala COVID-19k eragindako hilkortasunean.

Ingurumen-kutsadurari eta horrek osasunean eta hilkortasunean dituen ondorioei dagokienez, txosten honek ohartarazten du EBn, batez ere Europa erdialdeko eta ekialdeko herrialdeetan, erregai fosilen erabilerarekin lotutako heriotza-tasa handiagoa dela. Era berean, egoera txarrenean dauden taldeak airearen kutsaduraren eraginpean daude gehien, eta osasunean ondorio larriak izan ditzakete.

Osasunerako eta hilkortasunerako beste arrisku faktore batzuk tabakoaren kontsumoarekin, alkoholaren kontsumoarekin, obesitatearekin, jarduera fisikorik ezarekin edo osasungarriak ez diren  elikadura ohiturekin lotuta daude. Guztiek dute, neurri handiagoan edo txikiagoan, lotura osasuneko gizarte desberdintasunekin.

Gai honi buruzko argibide gehiagorik nahi izanez gero,  eta/edo EBko herrialdeetan dauden osasun-sistemen, osasun-egoeraren eta osasun-arretaren adierazleei buruzko datuak kontsultatu nahi badituzu, honakora jo  dezakezu: 'Osasuna begiratu batean. Europa 2020. Osasunaren egoera Europar Batasuneko zikloan' (Health at a Glance: Europe 2020. State of Health in the EU Cycle, 2020) ELGAk argitaratua