The Health Foundation-ek eskatuta, UCLko Osasun arloko Ekitate Institutuak egindako txosten honek COVID-19k Ingalaterrako osasun-desberdintasunetan eragindako epidemiaren eragina aztertzen eta dokumentatzen du.

Haren egileek, Michael Marmot, Jessica Allen, Peter Goldblatt, Eleanor Herd eta Joana Morrison egileek, txostenari emandako titulutik, adierazten dute gizarte-berreraikuntza hobea eta bidezkoagoa proiektatu behar dela, gizarte-, ekonomia- eta ingurumen-terminoetan, COVID-19ren ondoren. Horretarako, berreraikitze-prozesu bat proposatzen dute, ongizatearen ekonomian eta diru-sarreren eta aberastasunaren desberdintasunak murriztean oinarritua.

Txostenak aztertzen du zer lotura dagoen COVID-19 epidemiaren aurretik Ingalaterrako gizarteak zituen baldintza sozioekonomikoen eta ingurumen-baldintzen eta horren ondorio suntsitzaileen artean, batez ere kostu desberdinari dagokionez gizarte-sektore desberdinetan, bereziki egoera ahulenean daudenetan. Horrela, lau efektu nabarmentzen dira:

1. Gobernantza eta kultura politikoaren ondorioz kohesio sozialari eta inklusibotasunari eragindako kalteak, konfiantza hondatu dutenak eta guztion ongiaren garrantzia ahuldu dutenak, herritarren osasuna eta ongizatea lehentasunezko ekintza-eremutzat hartu ez dituzten erabaki politikoekin.
2. Gizarte-desberdintasunak areagotzea eta, azken batean, biztanleriaren sektore jakin batzuen bizi-baldintzak kaltetzea, osasunean gizarte-desberdintasunak areagotzen baitira pandemiaren hedapenarekin batera.
3. Aurreko hamarkadako austeritate ekonomikoko politikek helduentzako gizarte-arretan eragin negatiboa izan dute bilakaera demografikoak edo osasun publikoa finantzatzeko beharrak eskatzen duten gastuaren igoeran. Hori dela eta, gastu publikoa murriztu egin da, eta horrek ondorioak izan ditu biztanleriaren osasunean eta ongizatean.
4. COVID-19ko hilgarritasun-tasen gorakada, osasun-baldintza txarren prebalentziaren gorakadarekin lotuta.

COVID-19ren ondoriozko hilkortasunerako arrisku-faktoreen azterketak adierazten du arriskuak askoz handiagoak direla eremu behartsuenetan bizi direnentzat, etxebizitzetan edanda bizi direnentzat, funtsezko lanak egiten dituztenentzat, gutxiengo beltz, asiar edo beste etnia batzuetakoak direnentzat, azpiko osasun-arazoak dituztenentzat, eta gizonezkoak eta adinekoak direnentzat. Ingalaterrako hegoaldean ez bizitzeak ere arrisku handiagoa dakar.  Eta arriskuak metagarriak dira.

Horrela, txosten honen amaieran, neurri batean biztanleriaren osasunean eta ongizatean eragiten duten faktoreekin lotutako gomendio batzuk identifikatzen dira:

• Aurretiko osasun-baldintzak, pronostiko okerragoa eta heriotza-tasa handiagoak dakartzatenak. COVID-19k areagotu egin ditu egoera txarrean dauden eta diru-sarrera txikiko taldeetan bizi diren pertsonen baldintzak.
• Eremu kaltetuetan bizitzea, COVID-19ren ondoriozko hilkortasun-arrisku handiagoarekin lotzen dena.
• Eskualdea, kontuan hartuta bizilekuaren, osasun-egoeraren, enpleguaren, gabezia materialen, jatorri etnikoaren eta COVID-19ren ondoriozko heriotza-tasaren arteko lotura estua.
• Bizi-baldintzak pilaketa eta etxebizitzaren kalitate txarra COVID-19ren ondoriozko hilkortasun-arrisku handiagoarekin lotzen baitira.
• Okupazioa; izan ere, hilkortasun-arriskua handiagoa da telelana egin ezin dutenen edo beren zereginetan urruntze sozialari eutsi ezin diotenen artean. Azterlanak adierazten du batez bestekotik gorako hilkortasun-tasak dituzten okupazio guztiak okerrago ordainduta daudela eta estatus txikiagoa dutela. Osasun eta zaintza-sektoreko langileak,  bereziki daude arriskuan.
• Etnizitatea; izan ere, talde etniko jakin batzuek heriotza-tasa handiagoak dituzte COVID-19ren ondorioz, neurri batean egiturazko arrazakeriari lotutako bazterketa eta diskriminazio sozialaren ondorioz. Gainera, txostenak agerian uzten du talde etniko jakin batzuetako langileek COVID-19ren oso eraginpean dauden okupazioak dituztela, eta, gainera, ez daudela behar adina babestuta behar diren neurriekin.
• Erlijioa, izan ere, hilkortasun handiagoa antzematen da erlijio bat praktikatzen dutenen artean (batez ere talde etniko jakin batzuen artean) eta beren kultuak ospatzeko bileretara joaten direnen artean.

Gomendioak hiru fasetan planteatzen dira (epe laburrerako, epe ertainerako eta epe luzerako), eta honako helburu hauek dituzten esku-hartzeak planteatzen dira: bizitzako lehen urteetan desberdintasunak murriztea; hezkuntza hobetzea; haur eta gazteen pobrezia murriztea eta haur eta gazteen osasun mentaleko arazoen tratamendua prebenitzea eta hobetzea; gazteen prestakuntza eta orientazio profesionala hobetzea eta ikaskuntza-prozesuetarako sarbidean dagoen arrakala murriztea lan-merkatuan sartzeko ate gisa; lan-baldintzak hobetzea (prekarietatea murriztea, gutxieneko soldata, etab.); zerga-sistema berrikustea; gizarte-egoera ahuleko eremuetan faktore kutsatzaileak murriztea; alokairu soziala erraztea; etxegabetasuna murriztea; eta Osasun Publikoa eta osasunaren gizarte-baldintzaileen  arloko jarduera estrategikoa indartzea.

Argibide gehiagorik nahi izanez gero, kontsultatu ondorengo artelana: 'Modu bidezkoagoan berreraikitzea: a COVID-19ren Marmot berrikuspena. Pandemia, desberdintasun sozialak eta osasun-desberdintasunak Ingalaterran' (Build back fairer: The COVID-19 Marmot Review. The Pandemic, Socioeconomic and Health inequalities in England Institute of Health Equity: 2020).