Departamento de Desarrollo Económico, Sostenibilidad y Medio Ambiente

Premios Euskadi de Literatura 2012

LITERATURA EN EUSKERA

Twist - Portada

Autor: Harkaitz Cano Jauregi
Título: Twist
Editorial: Susa

Premio de 18.000 euros y 4.000 euros si la obra premiada se publica en otra lengua.

Jurado:

  • Ur Apalategi, presidente
  • David Tijero, vocal
  • Arantza Urretabizkaia, vocal
  • Pello Otxoteko, vocal
  • Mari Eli Ituarte, vocal
  • Marta Merino, secretaria (sin voto).

RAZONAMIENTO DEL JURADO

Siendo una gran obra en prosa, Cano ha logrado insertar una gran dimensión poética. Ficción y realidad se mezclan en una misma historia con gran intensidad. La amistad y la culpabilidad son los ejes principales del libro y el autor los trata con mucha profundidad.

El primer capítulo de esta obra es digno de ser introducido en una antología de la literatura vasca.


DATOS RELATIVOS AL AUTOR

Harkaitz Cano

Harkaitz Cano (Lasarte, 1975).

Harkaitz Cano se licenció en Derecho en la UPV de San Sebastián, pero siempre ha vivido estrechamente ligado a la literatura. Ha frecuentado la novela, la poesía y el ensayo, expresando su predilección por el relato corto (como ejemplo la colección Neguko zirkua). Trabaja habitualmente como guionista de radio, audiovisuales y cómic y ha traducido al euskera a Hanif Kureishi y a Allen Ginsberg. Colabora asiduamente con artistas de diferentes disciplinas.

Obtuvo el Premio Euskadi en 2005 con su novela breve Belarraren ahoa (El filo de la hierba). Sus últimos trabajos son la novela Twist (Premio Nacional de la Crítica y Beterriko Liburua) y el poemario Compro oro, ambos publicados en 2011.

Sus libros pueden leerse en alemán, griego, ruso, inglés, italiano, gallego y castellano.


TWIST

Secuestraron, torturaron, mataron e hicieron desaparecer los cuerpos de Soto y Zeberio.

El escritor Diego Lazkano lleva muy dentro a sus dos amigos, no puede olvidarlos, se ha alimentado de esas dos sombras durante una veintena de años. Con la duda de si Soto y Zeberio viven, su responsabilidad será la de tratar de vivir como si fuera ellos, como si fuera posible vivir tres vidas en una.

Harkaitz Cano nos cuenta en su cuarta novela los desafíos, enredos y aventuras de aquel que decide huir de uno mismo e introducirse a ciegas en la piel de otro. Culpa, amor, traición, sexo, violencia, vergüenza, justicia, redención, usurpación, representación…, son muchos los hilos de esta rápida y extensa historia, pero sobre todo se impone el canto hecho a la amistad.


FRAGMENTO

Porteriaren parean dago, iritsi da, bakarrik egin du jokaldia, ate osoa du beretzat Sotok eta gozatzea erabaki du. Ez dio olatuen zurrumurruak Boca Juniorsen La Bombonera zelaiko publiko kartsuari inbidiarik, eta Sotok erretransmisioaren erdian bihotzekoa pairatzeko arrisku larria duen irrati-esataria bailitzan narratu du jokaldia, korrika joatea aski ez bailitzan, azentu argentinarrez emozioa eman nahian Bidarteko hondartza durduzatuari —vibrante, esan du—, Bordeleko udatiarrek ere ulertzeko moduko gazteleran, “chévere, pibe, Soto se interna, in-creíble, lo deja atrás, mag-nífico, Soto se deshace de uno, se permite sonreír, qué dominio, bárbaro cómo lo dribla” eta antzekoak botaz, eta bai, badirudi esan ahala indarra hartzen duela, arnasa kendu beharrean, hitz egiteak motibatu egiten duela, hitzak ez direla bere nekea —inoiz ez ziren izan— baizik eta bere erregaia; eta orpoa hondarretan sartuta egin duten porteriako marra okerraren parera heldutakoan oin puntarekin eutsi dio baloiari, atzerantz begiratu du, gola noiz sartu zain dauden bordeles izoztuei so egin die, eta Zeberiori, eta are urrunago, kontrako porteria zainduz dagoen Lazkanori —hiruretan kontserbadoreena da Lazkano, beldurtiena, atezainarena jokatu eta bere areatik urruntzen ez zena, urteekin ere horrela mantenduko ote ziren hiruren rolak Zeberio eta Sotoren paraderoa beste bat izatera? Ez zegoen jakiterik—.

Bai. Mundua gera zitekeen oraindik garai hartan. Haiek gera zezaketen mundua. Posible zen baloi bat porteriako marraren gainean behatz puntekin geratzea. Eta baloia geratzearekin batera, geratuko ziren erlojuetako orratzak eta munduaren ardatza. Ez zen estadio jendetsuetako opioa futbola, baizik eta izpiritua asetzen zuen jolas betea. Posible zen baloia marraren muga haren gainean kokatzea, dibisio marra, banaketa marra, “ez bestaldera pasatu”, “debekatua dago bestaldera igarotzea” zioen marraren gainean, eta gol errazari uko egitea han, lurrera makurtu eta hondar hezeari aita santuak lurrari bezala muxu emateko posturan jarrita kopetaz xuabe-xuabe baloi hura sarerik gabeko porteria barrura bultzatzea, Sotok orduko hartan egin zuen bezala, “mag-nífico, vi-brante, viste que, bárbaro cómo lo dribló”, bere kristal lodiko betaurrekoen markoarekin ukituta bezala emeki-emeki munduak eta baloiak marra zeharkatzen zutela.

Lazkanok beti horrela gogoratu nahi luke Soto. Gol hura sartu zuen unean zuen indarrarekin, kementsu, nekatzeko joera errazegia duen jendearentzat gogaikarria zen energia erakustaldiaren erpinean, hitza eta ekintza, biak bat, egin eta esan, egiten ari zarena kontatu eta egingo duzuna antizipatu, horrelakoa zen-eta bera.

Diego Lazkanok Xabier Sotorekin eta Kepa Zeberiorekin konpartitutako une bat gogoratzen badu, bakar bat apartatu behar balu beste guztien artean, huraxe apartatuko luke, zorion blindatu batez egindako unea delako, ez dagoelako itzalik, ditxa betea baizik, haurtzaroko une alairik gorenena, baina helduaroko arrazoimenetik iragazia egoteagatik biderkatua eta sakonago dastatua, zurea bihurtu den territorio eta denbora batetik behiala zurea izan zen eta bere garaian aski gozatu ez zenuen territorio eta denbora zahar bat dastatzen ari zaren kontzientziak azpimarratua. Oraindik posible da jauzia. Eta jauzia posible bada, dena da posible oraindik.


OBRAS FINALISTAS

  • "Etxeko hautsa". Anjel Lertxundi. Editorial: Alberdania
  • "Zwei Frauen Bi emakume". José Antonio Agirre. Editorial: Elkar
  • "Hariaz beste". Aritz Gorrotxategi. Editorial: Erein
  • "Biodiskografiak". Iban Zaldua. Editorial: Erein