8. Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailea, 2010-2013.

Etxebizitza eskuratzea Euskadiko herritarren gizarte-kezka garrantzitsuenetariko bat da, gure gizarteko talde ugariri eragiten diolako.

Etxebizitzak ondasun urria eta garestia dira, eta gai horren kudeaketa eskaintzaren eta eskaeraren arteko desoreka handian egiten da: prezioak herritar askoren aukeretatik urrun daude.

Testuinguru horretan, Etxebizitza eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzaileak (2010-2013) laurtekorako etxebizitza-estrategiako lehentasunak ezartzea helburu du, baita jardun-lerro nagusiak eta laguntza tresnak zehaztea ere.

Jardunbidearen giltzarrizko ardatzak honako hauek izango dira:

• Babes publikoko etxebizitzak sustatzea, eta, bereziki, babestutako alokairua: babes publikoko etxebizitzak egingo dira, eta horietako %40 alokatzeko izango dira.
• Etxebizitzen egoera hobetzea: hiriak birgaitzea eta biziberritzea.
• Berrikuntza eta I+G+b politikak sartzea.
• Udalak etxebizitza-politika berriaren giltzarri bihurtzea.

Planaren xedea da etxebizitza eskuratzeko zailtasun handienak dituzten pertsonen premiei erantzutea, alokatzeko etxebizitza gehiago jarriz eta hazkunde iraunkorragoa bideratuz. Horretarako, egungo etxebizitzak birgaituko eta berrituko dira. Eginkizun horretan, instituzio bakoitzak bere gain hartu behar du dagokion erantzukizuna, eta erakunde publiko eta pribatuen arteko lankidetza egokia bideratu behar da.

Planaren lehen berrikuntza da, hain zuzen, hiri-berrikuntzari buruzko erreferentzia egiten dela planaren izenburuan. Jaurlaritzak aukera horren aldeko apostu sendo eta irmoa egin du, eta irmotasun horren adierazle da dagokigun planarekin batera sustatu den birgaitze-plana.

Aurreko planekin alderatuta, funtsezko beste desberdintasun bat da plana garatzen dela Administrazioak eta 78 gizarte-kolektibok 2010eko ekainean sinatutako Etxebizitzaren aldeko Itun Sozialaren babesean. Planak jasotzen ditu Etxebizitzaren Itun Sozialean hartutako konpromisoak eta hitzartutako jardunbidearen lerro estrategikoak.

Amaitzeko, bideratzen ari den Etxebizitza Legea lege-euskarri izango da planean proposatzen diren neurri instrumental batzuk bideratzeko, plana gauzatu dadin.

Aurreko plan zuzentzaileak:

• IV. Etxebizitza Plan Zuzentzailea, 2006-2009.

• Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila da planeamenduaren arduraduna.
• Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
• Industria, Berrikuntza, Merkataritza eta Turismo Saila; izan ere, sail horrek energiari buruzko politikaren ardura dauka, eta, zehazki, energiaren efizientziarako jardunen ardura.
• Ekonomia eta Ogasun Saila: aurrekontuen esparruak, Kontrol Ekonomikoko Bulegoa.
• Kultura Saila, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzaren bitartez, gizarteko sektore horrek etxebizitza eskuratzeko duen arazoagatik.

Politikak diseinatzeko prozesuan ere ondo gobernatzeko printzipioak aplikatzeko helburua betetzearren, herritarren partaidetzan oinarritutako prozesuaz baliatu da Saila, plana prestatzeko eta definitzeko. 

Asmo horren haritik, web-gune bat ireki zuen plana eratzeko prozesuari buruz ; helbide honetan aurki daiteke: http://www.etxebide.info. Plataforma horrek bideratu du zenbait bitarteko (blogak, asteko eztabaida, elkarrizketa zuzenean...) erabiltzea hainbat kolektibotako pertsonek (administrazioa, sektoreko profesionalak, elkarteak, herritarrak...) egindako ekarpenak eta iritziak jasotzeko.

Bestalde, lehen idatzaldian planteatutako helburuei eta jarduera-lerroei buruzko eztabaida-saioak antolatu ziren, eta hainbat adituk eta sektore-eragilek parte hartu zuten saio horietan: higiezinen sustatzaileek, jabetza higiezinen agenteek, etxebizitza sustatzeko erakunde publikoek, udal-teknikariek, hirigintzako arkitektoek, eraberritze-sozietateek, etxebizitza-eskatzaileek, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteek eta abarrek.

Herritarren partaidetzaren ondorioz, planean sartu dira herritarren 30 proposamen; hau da, jasotako proposamen guztien %67. Proposamen horien berri eman da, eta planaren testuaren amaieran zehaztuta ageri dira.

Plan zuzentzaileak ebaluaziorako eta jarraipenerako sistema proposatzen du, elementu hauetan oinarritua:

• Plan zuzentzailearen helburu kuantitatibo nagusien jarraipena eta ebaluazioa.
• Plan zuzentzailean planteatutako ekintzen jarraipena eta ebaluazioa.

Planaren gauzatzearen jarraipena egingo da, diseinatutako helburuak aintzat hartuta. Horretarako, adierazle-sistema bat sortuko da, planaren gauzatze-maila egoki ebaluatzea bideratzeko, bai plan zuzentzailean ezarritako helburu kuantitatiboei erreparatuta, bai plan zuzentzailea egituratzen duten 5 ardatz estrategikoen esparruan planteatutako ekintzei erreparatuta.

Plan zuzentzaile berriaren helburua da etxebizitza-politika modu berri batean gobernatzea; hau da, gardentasunez gobernatzea, partaidetza sustatzea, eta politika publikoen ebaluazio sistematikoa egitea, printzipio hauek aintzat hartuta: eraginkortasuna, efizientzia, ekitatea, inpaktua, gogobetetzea, koherentzia, irekitasuna eta erantzukizuna.

Gardentasun handiena bilatzeko ahaleginean, Etxebizitza eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen helburuen betetze-mailaren jarraipenari eta ebaluazioari buruzko analisiaren berri izango da, txosten hauen bidez:

• Gauzatze-adierazleen txostena: Txostenak Sailaren urteko etxebizitza-programan zehaztutako helburuen gauzatzeari eta betetze-mailari erreparatuko dio; hau da, Etxebizitza eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailean ezarritako helburuen jarraipena egingo da eta betetze-maila aztertuko da. Horrenbestez, Sailaren urteko programaren gauzatze-prozesuaren kontrola eta jarraipena egiteko tresna izango da txostena.
• Plan zuzentzailearen urteko ebaluazio-txostena.
• Plan zuzentzailearen azken ebaluazio-txostena.