Zehatzeko ahalaren lege proiektuak justizia errestauratiboaren aldeko apustua egiten du adingabeak eta ezinduak dituzten prozesuetarako
2022-02-07
- Sistema errestauratiboen printzipioetan eta balioetan oinarrituta dago, eta, bereziki, adingabeei ezartzen zaizkien zigorrek prebentzio funtzioa, hezkuntza eta erreforma funtzioarekin uztartu behar dute
- Etorkizuneko legearen aplikazioa toki erakundeek izapidetutako zehapen prozeduretara zabalduko da
- Arauak prozesuak sinplifikatzen ditu eta herritarren bermeak indartzen ditu arau-hauste administratiboen aurrean zehatzeko prozesuetan
Olatz Garamendi Gobernantza Publiko eta Autogobernu Sailburuak euskal administrazio publikoen zehatzeko gaitasuna arautzen duen zehatzeko ahalaren prozeduraren lege proiektuaren oinarrizko ildoak aurkeztu ditu gaur Eusko Legebiltzarrean. Arau berriak prozesuak sinplifikatu eta herritarren bermeak indartzen ditu jasan ditzakeen zehapen prozesuetan. Segurtasun juridikoaren beharrari erantzuten dio, arlo horretako araudia oso sakabanatuta dagoelako eta eremu hori arautzen duen 1998ko araudia eguneratu behar delako.
Lege proiektuak berritasunak jasotzen ditu 18 urtetik beherako pertsonen zehapen tratamenduari dagokionez, bai eta administrazioko arau-hauste bat egin duten desgaituei dagokienez ere. Ildo horretan, Sailburuak adierazi du zigorraren aurrean etorkizuneko arauak hezkuntza izaeraren edo zehapena erreformatzearen aldeko apustua egiten duela. “Arau-hauste administratibo bat egiten duenean, administrazio publikoek babestu beharreko interes gorena izan beharko dute kontuan, eta, adibidez, zehapen aukerak proposatu beharko dituzte, hala nola arau-hausleen eta haien biktimen arteko adiskidetze edo erreparazio ekintzak”, azaldu du Garamendik Legebiltzarreko agerraldian, Sabino Torre Araubide Juridikoaren sailburuordea alboan duela.
Horrela, egindako arau-haustearen zehapena neurri arinagoekin kitatu ahal izango da. "Helburua elkarbizitza berrezartzea da, zehapenaren ordez egindako kaltea konponduko duen ekintza kontziente bat ezartzea", gaineratu du Sailburuak.
Lege proiektuaren beste berritasun nabarmenetako bat aplikazio eremuari dagokiona da. Testuak hobekuntzak jasotzen ditu araua toki administrazioen eremuan aplikatu ahal izateko, betiere toki araubideari buruzko legerian ezarritako irizpideen arabera. Beraz, lehen aldiz, zehapen prozedura osoa zehazten duen eskuliburu bat izango dute. Premia horretaz ohartarazi dute toki erakundeek azken hamarkadetan eta sarritan eskatu dute halako arau bat.
Egungo Zehatzeko Ahalmenari buruzko 1998ko Legea errealitate berrira eta prozeduran izan diren aldaketa nabarmenetara egokitzeko egin beharreko aldaketak sartu nahi izan dira lege proiektuan. Hemendik aurrera, zehapen prozedura bakarra eta sinplifikatua sortuko da administrazio guztientzat. Horrek operadore juridikoen lana erraztuko du, bai zehatzeko ahala erabili behar duena, bai bidezko defentsa eskubidea gauzatu behar duena. Izan ere, etorkizuneko legearekin ez dute sektoreko legeetara jo beharko. Laburbilduz, legeak hainbat hartzaile izango ditu: batetik, euskal legegilea, etorkizuneko arau honetan oinarrituta, edozein legetan zehapen araubidea diseinatzeko tresnak izango dituena; bestetik, zehapen prozedurak ezarri ahal izateko tresnak izango dituzten administrazio publikoak; eta, azkenik, Administrazioak zehatutako herritarrak, legearen arabera egin delako berme formala izango dutenak.
Arauak zehapenaren alderdi guztiak erregulatzen ditu, hala nola erantzuleak zehaztea, erantzukizunetik salbuesteko arrazoiak, erantzukizuna aldatzeko inguruabarrak edo zehapenak eta konfiskazioak zehaztea. Era berean, kalte-ordainak, zatikatzea, etetea, murriztea, ordeztea, luzatzea edo preskribatzea, kautelazko neurriak, erantzukizunen azkentzea edo zehapenaren konmutazioa arautzen ditu.
Arau-hauste administratibotzat hartzen dira legean ezarritakoa delitutzat jo gabe urratzen duten jokabideak; beraz, aldea ezartzen da administrazio erantzukizunaren eta erantzukizun penalaren artean.
