Envejecimiento en Red, EnR?|, |, CSIC-ek sustatutako lankidetzako web-plataforma bat da zeinak zientziaren eta gizartearen arteko diziplina anitzeko elkartrukeak eta topaguneak babesten baititu zahartzeari eta adinekoei dagokienez; Espainian mendetasun egoeran dauden pertsonentzako arreta ebaluatzeko egungo adierazleen baliagarritasunari buruzko txosten bat argitaratzen du.
Testuingurua
Gaur egungo testuinguru pandemikoan, eta Espainian iraupen luzeko zainketen eredua aldatzearen aldeko adierazpenarekiko atxikimendu handia kontuan hartuta – 2020an sinatu zuten mila profesionalek baino gehiagok, adinekoen eta desgaitasuna duten pertsonen ordezkariek eta adituek. Vanessa Davey-k egindako txosten honek azterketa kritikoa planteatzen du iraupen luzeko zainketen egungo ereduaren ezaugarriei buruz, egoitza-arretaren edozein erreforma egiteko aurretiazko urrats gisa.
Egilearentzat, "Autonomiaren Aldeko eta Mendetasunari Arreta Eskaintzeko Sistema bultzatzeko txoke-plana" abian jartzeko proposamenen dokumentuak (Gizarte Eskubideen Ministerioa eta Agenda 2030, 2020) hasierako diagnostikoa izateko eginkizuna betetzen du, eta, gainera, bere ustez, Estatuaren leku orokorra ( % 50) finantzatzen duen Administrazioaren azpifinantzazioa ( %) arintzera bideratutako neurri batzuk proposatzen ditu. Hala ere, autonomia-erkidegoek gobernu zentralaren ekarpenari lehentasuna emateaz gain (zerbitzuen hedapena errazteko), egileak defendatzen du gizarte-zerbitzuen praktikan agerikoak diren desorekei eta eraginkortasunik ezei arreta eskaini behar zaiela.
Ildo horretan, txostenak defendatzen du Espainian dauden adierazleek ez diotela erantzuten gizarte-zerbitzuen garapena ebaluatzeko helburuari, eta, aldi berean, Mendekotasun Legea eta jardunbide egokiak identifikatzeko tresna hobeto betetzeko pizgarri direla. V. Davey-ren arabera, gizarte-zerbitzuen jarduera adierazle gisa duen orientazioa da arrazoia, baina ez zerbitzu horien eraginkortasuna zehazteko neurri gisa.
Zainketen kalitate asistentzialaren adierazleak Espainian
Mendekotasun egoeran dauden adinekoak artatzeko modu nagusiak aztertzera bideratuta, egileak funtsezko hiru adierazle berrikustea proposatzen du:
- Prestazioa jasotzeko eskubidea duten pertsonen benetako onuradunen ratioa.
- Davey-ren iritziz, ratio horrek desadostasun handiak ezkutatzen ditu zerbitzuen araubidean sartutako zerbitzu moten hornidurari dagokionez – zerbitzuari lotutako prestazioa (ZPE); laguntzaile pertsonalerako prestazio ekonomikoa (LPPE); eta familia-inguruneko zaintzarako prestazio ekonomikoa (FIZPE) –, legeak estalia, eta, era berean, kostu desberdina du. Hiru horietatik, ZEPE-ak eta LPPE-ak, printzipioz, mendetasun-maila jakin bat espezieko zerbitzu bat erabiliz artatzeko esleitutako zenbatekoen pareko prestazioak ematen dizkiete erabiltzaileei. Hala ere, PECEF-ek zenbateko askoz txikiagoak eskaini ohi ditu. PECEF-ek, zaintzaile nagusiari (eta normalean familiako zaintzaileari) ordainsari partzial gisa, ez du zerbitzutzat hartzen beste herrialde batzuetan, eta ez du konpentsazio-onuratzat hartzen berriz zenbakitu gabeko zaintzaileentzat edo zainketarako subsidiotzat ", ez du mendekoari beste zerbitzu batzuk ematen.
- Gizarte-zerbitzuen estaldura Espainian
Epigrafe honetan gizarte-zerbitzuen eskaintzari buruzko hiru alderdi sartzen dira: ahalegin ekonomikoa, aitortutako eskubideak eta estaldura. Azken horrek zerbitzuen erabiltzaile kopurua 65 urtetik gorako populazioarekin erlazionatzen du, eta egileak ratio hori informazio zehatzagoekin nola osatzen den aztertzen du. Informazio hori sistemaren plangintza eta finantzaketa helburuetarako egokia da, baina erabilgarritasun mugatukoa; izan ere, adierazle espezifikoagoak behar dira, eskaintzaren zenbait ezaugarri kontuan hartuta egoitza-estalduraren ezaugarriak islatuko dituztenak. Azken helburua da hirugarren eta laugarren adinekoen premietara hobeto egokitutako bizitegi-eredu berrietaranzko aldaketa sustatzeko adierazleak izatea.
- Zerbitzuen intentsitatea
Adierazle horrek 65 urtetik gorako pertsonentzako Etxez-etxeko Laguntza Zerbitzuaren hileko batez besteko orduen berri ematen du (zereginak + zaintzak), baina ez da erabilgarria, ordea, legez ezarritako mendekotasun-prestazioan autonomia-erkidego bakoitzak duen betetze maila zehazteko, ez baitakigu talde bakoitzak (I. gradua, II. gradua, III. gradua) zer garrantzi erlatibo duen autonomia-erkidego bakoitzeko.
Adibide gisa, proposamen bat: ELZ-ren intentsitate-indize behatua
Egileak proposamen bat egiten du, ELZ-ren behatutako intentsitatearen irizpidea (ISADOb) izenekoa. Hori kalkulatzeko, lau informazio-pieza erabiltzen ditu:.
mendekotasun-maila bakoitzeko erabiltzaileen ehunekoa, autonomia-erkidegoen arabera.
2) ELZ-ren arreta sozialaren batez besteko intentsitatea, erabiltzaile guztiek hileko ordutan eta erabiltzaile bakoitzeko; autonomia-erkidegoen arabera, IMSERSOtik lortua.
3) mendekotasun-kategoria bakoitzerako erabiltzaile bakoitzeko espero den gutxieneko intentsitatea, orduak hilabeteka adierazita, eta Estatuko Aldizkari Ofizialean aginduta. Zenbakia 185, urtea 2012,(Sekzioa III. Orri 55661).
4) erabiltzaile bakoitzak mendekotasun-kategoria bakoitzeko espero duen ELZ intentsitate handiena, hileko ordutan adierazita, iturri berean zehaztuta.
Emaitza honako hau da: autonomia-erkidego bakoitzeko etxez etxeko laguntza-zerbitzua 0tik (bertan, batez beste, ELZ erabiltzaileak agindutako gutxieneko mailan artatzen ari dira) 1era (batez beste, ELZ erabiltzaileak agindutako gehieneko mailan artatzen ari dira) bitarteko emaitza bat. Hala ere, V. Davey-k ohartarazi du balio negatiboak egon daitezkeela, ELZk ez baititu espero ziren gutxieneko baldintzak betetzen.
Egilearen iritziz, ISADOB-en erabileraren onurak argiak dira:
- Arretaren intentsitatearen eta emandako zerbitzuaren arteko harremana askoz argiagoa da ISADOb adierazlea erabiliz.
- Tokiko premiari dagokionez, zifra absolutuetan oinarritutako konparazio okerrak saihesten ditu.
- Lehenengo urratsa da autonomia-erkidego bakoitzean zerbitzuen premian (potentziala) izandako aldaketak agerian uzteko; heterogeneotasuna autonomia-erkidego bakoitzaren profil demografiko eta sozioekonomiko desberdinetatik ondorioztatzen da, eta Gizarte Zerbitzuen Kudeatzaile eta Zuzendarien Estatuko Elkarteak (ADYGSS) hartutako ELZ-ren intentsitate-neurri ezkutua da.
Azken batean, txosten honek azpimarratzen du premia potentzialaren eta kalteberatasun profilen adierazleak garatzeko premia larria dagoela mendetasunaren arretarako sistemaren garapenean finantza-laguntzaren banaketa gidatzeko, eskualde-ekitatearen ikuspegitik, gainera. Era berean, adibideekin erakusten du autonomia-erkidegoetan gizarte-zerbitzuen garapena baloratzeko jasotako adierazleetan eta informazioan egindako aldaketak baliagarriak izan daitezkeela komunitatean arreta areagotuko duten eta mendetasuna duten pertsonak komunitatean geratzea sustatuko duten gizarte-politikak gauzatzea sustatzeko.
Egileak, amaitzeko, adierazi du “Espainian gizarte-zerbitzuen antolaketan aldaketa estrategikoak babestuko dituen balorazio eredu bat diseinatzea ez dela lan erraza, baina, era berean, ez dela ezinezkoa eta, beharbada, Autonomiarako eta Mendekotasunaren Arretarako Sistema bultzatzeko Talka Planean adierazitako lehentasunen artean sartu beharko litzatekeela”.
Envejecimiento en Red, EnR?|, |, CSIC-ek sustatutako lankidetzako web-plataforma bat da, zahartzearen eta adineko pertsonen arloko diziplina anitzeko ezagutza hainbat eragileren artean truka dadin sustatzeko.; ENR? | CSIC Fundazio Orokorraren eta CSIC-eko Ekonomia, Geografia eta Demografia Institutuaren (IEGD) arteko lankidetzaren ondorioz sortu zen, zahartzeari dagokionez I+b arloan erreferente izateko asmoz.
Informazio gehiago nahi izanez gero, Espainian mendekotasun-egoeran dauden adinekoei arreta emateko sistemen ebaluazioari buruzko 28. txostena (2021eko apirila) kontsulta dezakezu, Vanessa Davey-k egina eta Envejecimiento en Red, EnR?-en argitaratutakoa.
