Esperimentazio sozial eta politikoei buruzko katalogoa erabakiak hartzeko tresna bat

Argitalpen-data: 

Koordinazio Soziosanitarioko Taldea

Erabakiak hartzeko esperimentuak

Erabakiak hartzeko esperimentuak

Alliance for Useful Evidence erakundeak (ebidentzia erabilgarriaren aldeko aliantza) esperimentazio sozialari eta politikei buruzko katalogo bat argitaratzen du. Katalogo horretan, prototipoen sorrera, ziklo azkarreko probak, diseinu ia esperimentalak eta ausazko saiakuntza mota desberdinak jorratzen dira, arazo publikoak eta sozialak ebazteko baliagarriak direlako.

 

Nesta Erresuma Batuko gizarte-berrikuntzarako fundazioak sustatzen du, orientazio praktiko batekin eta gida gisa. Katalogo honek esperimentazio-formula kuantitatibo eta kualitatiboak proposatzen ditu, esperimentatzaile askok – ongintzako erakundeetako profesionalak, lehen mailako zerbitzuetako aldaketaren eragileak, erakunde akademikoetako ikertzaileak eta gobernu-instantzietako erabakiak hartzen dituztenak – emandako ikaskuntzetan oinarrituak, XXI. mendeko erronka onenetara, enplegua sortzeko.

XX. mendeko zientziaren heldutasunarekin batera – bereziki gizarte-zientzien arloan – izan den gizarte-esperimentazioa abiapuntutzat hartuta, katalogoak 18 tresna ditu, esperimentazioa erabaki politikoak hartzeko garaian konponbide gisa sustatzeko eta integratzeko, zehazki, gizarte-arazoei aurre egiteko garaian.

Katalogo hau Nestaren berrikuntza-espiraletik abiatzen da, zeinak berrikuntza-prozesua mapatzen baitu aukeren identifikazioarekin eta ideia berriak sortzearekin, eta erakusten du nola landu berrikuntzak proba- eta ikaskuntza-ikuspegi baten bidez, ahaztu gabe esperimentu oro zerbaitetik sortzen dela (eta ez ezertatik) eta ideia baten bizitza baliagarriaren une jakin baterako garrantzitsua dela.

Ildo horretan, katalogoak berrikuntza-espiralaren hainbat unetan erabili beharreko 18 tresna planteatzen ditu; izan ere, batzuk egokiak dira ideia berriak esploratzeko eta hipotesiak planteatzeko (esperimentazioaren lehen etapak), eta beste batzuk egokiak izan daitezke ideiak, zerbitzuak edo politikak probatzeko edo garatzeko, edo ideia jakin batzuk haztea edo eskalatzea eragiteko. Helburua da ikasteko estrategia sistematiko egokiak aukeratzea, adibidez, gizarte-problematiken aurrean erabakiak eraginkortasunez hartzeko

Katalogoak hiru diseinu-multzo handi biltzen ditu, argitalpenean jasotako ikuspegi esperimental guztiak biltzen dituztenak, quick & dirty (azkarrak eta zikinak prototipoak sortzeko modu batzuk izan ezik. Diseinu esperimental bakoitzerako abantaila eta desabantaila garrantzitsuak ditu, bai eta diseinu bakoitzarekin ikasteko aukerei buruzko ohartarazpenak ere. Katalogoak honako erreferentzia hauek ditu:

  • Ausazko esperimentuak, ideia politiko bat edo berrikuntza bat testatzen dutenak eta kontrol-talde bat erabiliz pertsonentzat zer desberdintasun eragin duen ikertzen dutenak. Konparagarritasunaren bidez kausak eta ondorioak zehazteko oso baliagarriak diren esperimentuak dira.
  • Ausazkotu gabeko diseinuak eta ia esperimentalak, konparazio-talde bat sortzeko metodo estatistikoak erabiltzen dituztenak. Horri esker, berrikuntza batek nola funtzionatzen duen eta zer eragin duen jakin daiteke, bai eta berrikuntza horrek alde positiboa markatzen duen ere.
  • Aldez aurreko esperimentuak, parte-hartzaile talde bat esku-hartze baten aurretik eta ondoren konparatzeko aukera ematen dutenak, zer aldatu den ikusteko. Hipotesiei forma emateko eta/edo ideia baten konfigurazioaren lehen faseetan bideragarritasun-probak egiteko gomendatzen diren esperimentuak dira. 

Esperimentazioaren baliagarritasuna defendatzea

Katalogoak formula esperimentalen defentsa egiten du arazo sozialetarako konponbideak lortzeko bide gisa, eta, azken batean, elementu horiek proposatzen ditu erabaki politikoak hartzerakoan txertatzeko, izan ere:

  • Arazoen analisia errazten dute, erantzunak bilatzea ikaskuntza-prozesu erabilerraz, egituratu eta garden bihurtzen duten galderen bidez. Probatzea eta esperimentatzea izan daiteke ikasteko modurik onena sistema konplexu eta zalantzagarrietan, nahiz eta ondo egiteko hobekuntza-marjina zabala izan.
  • Ideia argi eta zehatza ezartzen dute probatuak eta saiatua izateko.
  • Haren emaitzek (ebidentziak) informazio praktiko berria sortzen dute, eta horrek politiketarako eta eztabaidarako oinarri inpartziala ematen laguntzen du, eta, azken batean, erabaki zuzenei forma ematen.
  • Egitura argia dute: epe, muga eta kontrol-puntu finkoak ezartzen dira, emaitzak ebaluatzeko eta erabakiak hartzeko. Hasieran adosten dira, eta ezin dira kapritxora aldatu, ezta esperimentatzailera egokitzeko manipulatu ere.
  • Ideiak probatzea eta funtzionatzen duena eta funtzionatzen ez duena aurkitzea ahalbidetzen dute, modu gardenean.
  • Ikaskuntza positiboa errazten dute porrot onetik, eta, deserosoa bada ere, edozein miaketa-prozesuren berezko elementua da.Porrot txarra, ordea, aurreikus daitekeen porrota da, eta ez du beste ikaskuntza bat eragiten. Bereizketa horrek erabaki zailei eta ziurgabetasunei aurre egiten dieten taldeentzako ikasgai erabilgarriak biltzen ditu, liderrek eta erabaki-hartzaileek arriskuaren aurrean arrazoizko jarrera izatea eskatzen baitu.
  • Munduari buruz enpirikoki ikasteko lan-ikuspegi xumeak hartzea sustatzen dute, erantzun guztiak ezagutzen edo jasotzen dituztela onartu beharrean.
  • Konponbide kontrolatuak bilatzen dituzte (eskala, kostuak eta abar), proba eta ebaluazio errepikatuetatik abiatuta produktu eta zerbitzu eraginkorrak diseinatzeko eta inplementatzeko. Zerbait txikiarekin hasteak aukera eman diezaieke erakundeei eta sailei arrakastarako aukera hobea emango duten berrikuntzak egiteko, eta, aldi berean, ideia berriak garatzeko modu errentagarriak eskaintzen dituzte, ideia horietan inbertitzea merezi ote duen aztertuz, eta komunitateetan ezarri aurretik horiek doitu eta hobetuz.

Laugarren atalean, gizarte-esperimentazioaren arloan doako sarbidea duten baliabideen zerrenda eta ausazko esperimentuen inguruko mitoen edo gaizki-ulertuen adibide ezezagunak fitxen formatuan jasotzen dituen eranskina jasotzen ditu argitalpenak.

Alliance for Useful Evidence (ebidentzia erabilgarriaren aldeko aliantza) sare bat da, gobernu-erakundeek, unibertsitateek, ongintzako erakundeek, nazioarteko eta Erresuma Batuko tokiko agintariek eta enpresek osatua, erabaki politikoak hartzean eta praktika sozialean ebidentziaren erabilera sustatzen duena.

Gai honi buruz argibide gehiagorik behar izanez katalogoa kontsultatu "Esperimentuen katalogo bat, erabakiak hartzen dituztenentzat eta profesionalentzat" (The Experimenter's Inventory. A catalogue of experiments for decision-makers and professionals), Alliance for Useful Evidence egina NESTAren babesarekin.