Finantza Berrikuntzaren Azterketarako Zentroak (Centre for the Study of Financial Innovation, CSFI), Longevitatearen Nazioarteko Zentroarekin (International Longevity Centre UK, ILC) eta Londres hiriko Unibertsitateko Negozio Eskolarekin (Business School, City University of London) batera, ikerketa berritzaile bat argitaratu du, eta, bertan, osasun eta gizarte-desberdintasunen ikuspegia, eta horren kausak aztertu dira eta ekonomiarekin duen harremana eta osasunaz eta aberastasunaz gozatzearekin duen erlazioa.
Erresuma Batuan, desberdintasunek sortutako gizarte arrakala agenda politikorako lehentasuna den arren, desberdintasunen hazkundeari laguntzen dio, era askotara agertzen baitira: hezkuntza-mailan, osasun-egoeran, aberastasunean eta, batez ere azken aldian, diru-sarreren mailan. Gainera, gizarte-desberdintasunak osasunean lan-bizitza laburragoetan, arreta medikoaren kostu handiagoetan, gizarte laguntzako zerbitzuengatiko ordainketa handiagoetan eta diru-sarreren pobrezian agertzen dira.
Ildo horretan, eta lan-bizitzari dagokionez, azterlanak nabarmentzen du ez dagoela behar besteko ezagutzarik, esate baterako, pertsonen osasunean egiten diren hobekuntzek eragiten dituzten ondorioei buruz, edo gastua gaixoen tratamendura bideratzearen eraginkortasunari buruz, haien osasun egoera mantentzeko eta hobetzeko diseinatutako politiken aurrean. Hau da, azterketa horren arabera, osasun txarraren prezioa zehazteko eta haren finantza-inpaktuak zehazteko beharra ikusten da.
Biztanleriaren bizi-itxaropenaren irabaziek azken hamarkadetan izan duten balioa kontuan hartuta, biztanleriaren zahartzeak dakartzan kostuak ere azpimarratzen ditu azterlanak: presioa handitzea osasun- eta gizarte-arretaren gainean, gizarte-zerbitzuen ordainketen (eta koordainketen) gainean eta pentsioen gainean, eta, azken batean, herritarrek erantzun beharreko zerga-kargaren gainean.
Azterlanak agerian uzten du osasun onean igarotzen den bizi proportzioa modu negatiboan erlazionatzen dela bizi-itxaropenarekin, eta efektu ekonomikoki suntsitzailea, zeina aldaketa handiak eragiten baititu pertsonen bizi-itxaropenean -12 urteko aldea kalkulatzen da, pertsonaren gabezia-pertzentilaren arabera, hau da: egoera ahulenean dauden barrutietan bizi diren biztanleen % 1 handiagoa da, eta behartsuenetan bizi direnen % 1 txikiagoa-.
Horrela, baieztatu egiten da ez dagoela osasuna alde batetik desabantaila ekonomikoarekin lotzen duen neurririk, bestetik. Eta horrek esan nahi du ezin dela zehaztu zer karga fiskal behar den osasun eta ongizate zerbitzuak ordaintzen laguntzeko.
Abiapuntu horrekin, Les Mayhew autoreak desberdintasunen funtsezko kausak aztertzen ditu oinarrizko kontzeptu demografikoak erabiliz, hala nola osasuna, bizi-itxaropena eta oinarrizko aldagai ekonomikoekin duen harremana, hala nola jarduera ekonomikoa, BPG, gastu publikoa edo zergak. Emaitzak
Lortutako emaitzak honako hauek dira: alde batetik, desberdintasunaren arloko jarduera politikoen eraginkortasuna ebaluatzeko metrika erabilgarria, eta, bestetik, hiru bizi-itxaropen motaren arteko bereizketa kontzeptualaren garrantzia: orokorra, osasuntsua eta lan arlokoa.
- Metrika
Azterlanean aplikatutako metodologiaren berritasuna desberdintasunaren eskala neurtzeko modua da. Egoera hipotetiko batean oinarritzen da, non tokiko arlo bakoitzak bere zerbitzu publikoak finantzatzeko ardura duen eta zerga oinarria pertsonen diru sarrerak diren.Hau da, egoera hipotetiko bat aztertzen da, non tokiko zerga bat aplikatzen den arreta medikoaren kostuak, lan egin ezin duten gaixoentzako gizarte zerbitzuak eta estatuko pentsioak estaltzeko. Osasun oneko eta jarduera ekonomiko handiko eremuek zerga tasa baxuagoak beharko lituzkete gaixoei eta adinekoei laguntzeko; kontrakoa egia litzateke osasun txarreko eremuetan, jarduera ekonomiko txikiagoetan eta zahartzen ari den biztanlerian.
Horrela, barrutien arteko zerga-tasa hipotetikoen desberdintasunek desberdintasunaren neurri laburtua ematen dute; horrela, batez besteko diru-sarreren eta estatuko pentsioen neurriak eta mozkinen ordainketak aplikatuta, barruti bakoitzari egotzitako zerga-tasa kalkula daiteke, ordainketak tokiko diru-sarreretatik abiatuta bere gain hartuko balira bezala. Kasu horretan, zerga-tasak % 21etik % 33ra bitartekoak izango lirateke, eta tasarik handienak kosturik txikiena izango luketen barrutietan izango lirateke.
- Bizi-itxaropenaren sorkuntza
Les Mayhew egilearen iritziz, hiru bizi-itxaropenek ez dute batera eta modu koordinatuan aurrera egiten Ingalaterrako 150 barrutiren analisian oinarrituta, hiru bizi-itxaropen horiek gabezia maila erlatiboak asko eragiten diela erakusten du ikerketak. Eremu behartsuenetan bizi direnen kasuan, horrek esan nahi du lan-bizitza laburragoa dela, lan-merkatutik lehenago irteten dela, osasunean eta ongizatean gastu handiagoa egiten dela eta, askotan, baita zailtasun ekonomikoak ere. Osasun oneko eremuek, adibidez, kapital sozial handiagoa izaten dute (boluntarioak egiteko edo senideak zaintzeko), eta, gainera, lan-bizitza luzeagoa izateko malgutasuna eskaintzen diete biztanleei.
Azterlanaren arabera, bizi-itxaropen osasungarria urtebetez luzatzen bada, pertsona baten lan-bizitzari 3,4 hilabete gehituko litzaizkioke gutxi gorabehera, eta 4,5 hilabete bizitza orokorraren itxaropenari, eta horrek errentaren gaineko zergak % 0,6 murriztuko lituzke.
Ondorioz, egileak defendatzen du politikek, eraginkorrak izateko, bizitzaren iraupen osoa zabaltzea baino gehiago bizi-itxaropen osasungarria areagotzea izan beharko luketela ardatz, bigarrenak osasun-kostuak eta bizitzaren amaierako arreta areagotzea baitakar, lan-bizitza hedatzeko aukerarik gabe.
Ondorioz, azterlanak tokiko zerga hipotetiko bat proposatzen du tokiko gabezia maila islatzeko eta gobernu politikek bultzatutako esku-hartzeek izan lezaketen eragina aurreikusteko modu gisa. Izan ere, osasunari eta ongizateari buruzko erabakiak hartzean erantzukizuna duten politiken formulatzaileei eskatzen zaie; izan ere, politika horien sustapenean bizi-itxaropen handiagoari bultzada ematea baloratu behar dute, eta, aldi berean, produktibitatea eta jarduera ekonomikoaren mailak handitzeko lan egiten da, "Berdintzearen" eta gizarte-desberdintasunen murrizketaren agendaren zati gisa.
Azterlan osoa kontsultatu nahi baduzu, sar zaitezke "Desberdintasunaren kostua. Osasunari prezioa jartzen”. (The Cost of Inequality - putting a price on health, CSFI, 2021)
