Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundeak (ELGA), Osasunaren Mundu Erakundearekin (OME) batera, iraupen luzeko zainketen finantzaketan oinarritutako txosten bat argitaratu du. Bertan, hainbat herrialdetako estrategiak aztertzen dira, besteak beste, Espainia.
Txostenaren arabera, epe luzerako arreta zerbitzu hauek osatzen dute: osasun zerbitzuek (medikuak eta erizainak), laguntza eta zaintza pertsonalerako zerbitzuek eta gizarte-zerbitzuek, pertsonek beren bizi-proiektua modu autonomoan garatu ahal izan dezaten, edo egoitza-zentroetan, autonomia gutxitzen denean.
Iraupen luzeko zaintza formalak funtsezko elementuak dira herrialde garatuetako politika publikoetan, biztanleriak, batez ere, adin handieneko biztanleriak, zaintza mota hori gero eta gehiago eskatzen duelako.
Erronka demografikoei erantzuteko, epe luzerako arretan finantza-doikuntzak antolatu eta egin behar dira, gizarte taldeek dituzten premiekin bat datozen gizarte- eta osasun-zerbitzuak bermatzeko, batez ere adinekoen kolektiboan. Aldi berean, doikuntza horien helburua zaintza informalak murriztea da (gehienak emakumeek ematen dituztenak), bereziki emakumea lan-merkatuan sartzeak eta jaiotza-tasak murrizteak markatutako testuinguru batean.
Testuinguru horretan, gobernuek beren aurrekontu-zuzkidura batez ere iraupen luzeko arreta finantzatzera bideratu dute, hiru helbururekin: Lehenik eta behin, adinekoek behar dituzten zainketetarako sarbidea ematea; bigarrenik, gastu arruntaren aurrean finantza-babesa bermatzea eta, hirugarrenik, behar dituzten zerbitzuen gastuari aurre egin ezin dioten kolektibo kalteberenei gizarte-segurantzako sare bat ematea.
Horrela, herrialde askotako estrategiak zainketen finantzaketa prezioak finkatzetik bideratu du. Txostenean adierazten den bezala, prezioen finkapena ez da soilik zerbitzuak ematearen kostuak estaltzea, baizik eta politika tresna garrantzitsua ere bada, pizgarri egokiak ematen baititu aurrekontu-helburuak betetzen direla bermatzeko, kalitatea sustatzeko, ekitatea handitzeko eta osasun-zerbitzuekiko koordinazioa eta integrazioa sustatzeko.
Txostenak Australia, Alemania, Espainia, Ameriketako Estatu Batuak (AEB), Frantzia, Holanda, Japonia, Koreako Errepublika eta Suediaren finantza-portaera aztertzen du.
Aztertutako kasuei dagokienez, aztertutako herrialde askok ikuspegi unibertsala hartzen dute estaldura eta zainketen eskuragarritasunari dagokionez. Hala ere, iraupen luzeko zaintzetara bideratutako gastuaren ereduak, neurri handi batean, eskaintzaren eskuragarritasunari lotutako faktoreetan oinarritzen dira, behar diren edo eskatzen diren gaietan oinarritu beharrean.
Aztertutako azterketa-kasuetako beste elementu komun bat premia-mailaren ebaluazioa da. Beharren ebaluazioa aztertutako herrialde guztietan aplikatzen da, pertsonen bizitzan ager daitezkeen zainketa sanitario, sozial eta funtzionalen aniztasuna aitortzeko. Hala ere, txostenak kritikatzen du ebaluatutako premien jarraipena eta monitorizazioa ez dela errutinaz egiten zehaztutako hautagarritasun-irizpideak aplikatzearen ondorioz ase gabe geratzen diren premien berri emateko.
Iraupen luzeko zainketen finantzaketari dagokionez, herrialde askok funts bereizietatik kudeatzen dute; hau da, osasunera bideratutako aurrekontutik kanpo finantzatutako funts espezifikoetatik. Alemania, Australia, Espainia, Frantzia, Holanda, Japonia eta Koreako Errepublika bezalako herrialdeek finantzaketa-fluxu bereiziak sortu dituzte epe luzerako arretarako. Horien artetik, Alemaniak, Holandak, Japoniak eta Koreak aseguramendu-programa espezifikoak (iraupen luzeko zainketen aseguruei bideratutakoak) sortu dituzte.
AEBetan, adibidez, epe luzerako arreta funts publikoen bidez finantzatzen da, baina diru-sarrera txikiak eta premia handiak dituzten pertsonentzako hautagarritasun-irizpide espezifikoetan oinarrituta jarduten du.
Hala eta guztiz ere, epe luzerako arretarekin lotutako zainketen heterogeneotasunak prezioak finkatzeko hainbat mekanismo ezartzea dakar. Aztertutako herrialdeetan, prezio gehienak alde bakarrez ezartzen dituzte erosleek, edo erosleen eta hornitzaileen arteko negoziazio kolektiboaren bidez. Metodo horrek berme gisa ordaintzaile publikoentzako eskuragarritasuna eskaintzen du, merkataritza-mekanismoek prezioak erabat zehazten dituzten beste prozedura batzuetan ez bezala.
Prezioak finkatu ondoren, herrialde askok prezioak eta ordainketa gehigarriak doitzen dituzte, adinekoen beharren edo kokapen geografikoaren arabera zaintzen kostua aldatzeari ekiteko. Egokitzapen horien bidez, ekitatea lortu nahi da baliabideak eskuratzean eta esleitzean, baliabidea ahalik eta ondoen esleitzen dela ziurtatzeko; bereziki, osasun-zerbitzuen eta gizarte-zaintzen artean koordinazio-maila handia behar den egoeretan.
Azkenik, txostenak ikasitako hainbat irakaspen biltzen ditu. Horien artean, honako hauek azpimarra daitezke: epe luzerako arretak sistema horren finantzaketan eta antolaketan isla izan behar duela (finantza-babesa eta iraupen luzeko zainketen estaldura, hautagarritasun-irizpideei eta zerbitzuen prezioen finkapenari lotuta); finantzaketa-fluxu bereiziak ezartzeko gomendioa (lagungarria da iraupen luzeko zainketetara bideratutako aurrekontua beste helburu batzuetara bideratzen ez den iraupen luzeko zainketetara edo beste iturri batzuetara bideratzen den finantzaketara).
Txosten osoa ikusteko, sakatu ondorengo estekan: 'Pricing long-term care for older persons (World Health Organization, Organisation for Economic Co-operation and Development, 2021)'.
