ONCE Fundazioak txosten bat egin du, zahartzeak eta bizi itxaropena handitzeak planteatzen duen erronkari erantzuteko gakoak ematen dituena, eta azpimarratzen du zeinen garrantzitsua den bizitzako azken urteak planifikatzea eta prestatzea, kalitatez bizitzeko.
Txostenak abiapuntutzat hartzen du adina dela pertsonen bizitza antolatzeko faktore garrantzitsuenetako bat, kulturalki eta sozialki definituta, bizitzako etapa desberdinak garatzeko adina, adibidez, ikasteko, lan egiteko edo erretiroa hartzeko adina. Beste batzuetan, lege-irizpenek zehazten dute ekintza jakin batzuk adinaren arabera antolatzea, adibidez, zerbitzu edo prestazio jakin batzuk eskuratzeko adina (adibidez, erretiroa hartzeko adina).
Bizitzako lehen etapetako antolaketa horrela izanik ere, urteak igaro ahala, bizitzaren plangintza ahuldu egiten da eta bizitzako azken etaparako aurreikuspena murriztu egiten da.
Txostenaren arabera, 'Pertsona gehienek edo ez dute planifikatzen, edo gaizki planifikatzen dute, beren bizitzako azken etapa, ziurgabetasuneko ingurune batean antolatzeko gai ez direlako eta/edo beren hezkuntzaren eta ingurunearen ondorioz blokeo psikologikoak edo sozialak jasaten dituztelako'. Planifikazio falta hori azal daiteke heriotzaren etorrerarekin batera doan ziurgabetasunagatik, eta horrek zaildu egiten du pertsonaren bizitzako azken urteetako planifikazio heldua, plangintza hori murrizten duten beste oztopo kultural eta konbentzio sozial batzuez gain.
Horrek, etorkizunean aurreikuspenik ez izatea ez ezik, bizitako urteetan (iraganean) oinarritutako bizitza ere aurreikustea dakar, bizitzeke dauden urteei potentziala kenduz. Txostenean jasotzen denez, 'Paradoxa da orain zahartzaroa alferrik galdutako etapa dela, iraganean inoiz baino ahalmen eta aukera gehiago dituenean'.
Bizi itxaropena luzatzeak bizitako urteak luzatzea dakar, eta, horrekin batera, bizi etapa bakoitza esperimentatzeko modua eraldatzea. Hala gertatu da, adibidez, gazteen edo amatasunaren hedapenarekin, eta zahartzaroarekin ere bai.
Txostenean aipatzen den bezala, 'Luzaroago bizitzeak zahartzaroa luzatzea eta zahartzaroa baldintza fisiko eta mental hobeetan bizitzea esan nahi du". Adinekoak gehiago dira (pertsona gehiago iristen dira zahartzarora), geroago hasten dira zahar izaten, baina urte gehiagoz hasten dira zahartzen. Eta osasun hobea dute denbora gehiagoz'.
Hala ere, zahartzaroaren luzapen horrekin batera ez da aurreikuspenik egin, ezta etapa hori bete-betean bizitzera bideratutako erakunderik edo nolabaiteko prestakuntzarik edo heriotzari aurrea hartzerik ere.
Bizitzako azken etapa planifikatzeko, zalantzan jarri behar dira bizi-ohiturekin lotutako alderdi zehatzak (elikadura osasungarria, ariketa fisikoa, ekonomia) eta ezustean sortutako alderdiei buruzko aurreikuspenarekin eta/edo erabakiarekin lotutakoak (ezgaitasuna edo heriotza gertatuz gero, aurreikuspena). Alderdi horiek ezintasunak minimizatzen laguntzen dute, eta nolabaiteko bizi segurtasuna ahalbidetzen dute. Azken batean, bizitzako azken etapako bizi baldintzei eta heriotzari buruzko ziurgabetasuna kudeatu nahi da, faktore horien inpaktua murrizteko eta aldi horri kalitatez aurre egiteko.
Hala ere, aurrea hartzeko eta planifikatzeko lan hori ez da norbanako partikular bakoitzarena bakarrik; aitzitik, gizarte osoari eragiten dion erronka bat da, eta, horregatik, eskala handiko kontzientziazioa sortu behar da, administrazio publikoak, ekoizpen-sektoreak eta, oro har, herritarrak inplikatuz. Txostenaren egileen hitzetan, 'Bizitza-luzera etengabe handitzea ahalbidetu duten antolaketa eta teknologia-aurrerapenen barruan, premiaz kudeatu beharko lirateke zahartzaro osasungarria, bizitzaren azken etaparen erabateko bizipena eta heldutasun arduratsua heriotza onartzean eta aurreikustean. Zalantzarik gabe, 'bizitza gehiago' lortu duen eta orain 'bizitza gehiago' hori 'bizitza hobea' bihurtzeko erronka duen gure gizartearen gainditu gabeko ikasgaia da'.
Eraldaketa horrek, eraginkorra izateko, erantzunkidetasuna eskatzen du gizarteko sektore guztien aldetik, herritarren kontzientzia hartzetik hasita, bizitza luzeko etapa baten kudeatzaile diren aldetik. Etapa horretan, narriadurari, autonomia galerari edo kalteberatasun egoeren agerpenari buruzko erabaki garrantzitsuak hartu beharko dituzte. Egoera horiei aurrea hartzeak eta heriotza prestatzeak, neurri handi batean, etorkizuneko ongizate handiagoa ekarriko du.
Halaber, garrantzi handia hartzen dute administrazioek, zahartzearekin lotura estua duten zerbitzu publikoen hornitzaile diren aldetik, hala nola osasun-zerbitzuek, gizarte-zerbitzuek edo pentsioek; elkarte-sareak eta sektore pribatuak, osasunaren prebentzioan, espiritualtasunean edo aurrezpenean duten eraginarekin; bai eta enpresek ere, zahartzearen arloko berrikuntza-sortzaile diren aldetik.
Bizitzako azken urteetako plangintzaren eta prestaketaren kulturak, esan bezala, aldaketa garrantzitsuak dakartza, baina onura ugari ere baditu. Alde batetik, aldaketa ekonomikoak eta finantzarioak aurrezkiaren kultura sustatzera bideratuta daude, eta horrek zahartzaroan eta segurtasunean gozatzeko baliabideak izatea ahalbidetzen du. Bestalde, osasunean izandako aldaketek eta jokabide jakin batzuen prebentzioak edo aurrea hartzeak ongizate fisiko eta emozional handiagoa dakarte bizitzako azken etapan, osasun sistemaren baliabideen premia murriztuz. Azkenik, zahartzarorako prestaketak eta, zehazki, heriotzarako prestakuntzak zahartzaroari lotutako beldurrak murriztu ditzake.
Azkenik, politika publikoetan zahartzeari finantzen, osasunaren eta bizitzaren amaierarako prestakuntzaren esparruetatik heltzeko gakoak ematera bideratutako gomendio batzuk biltzen ditu txostenak. Horien artean honako hauek nabarmendu daitezke: erretiroaren aurrezpena sustatzea, bizi-kalitatea hobetzeko mekanismo gisa prebenitzea, lehen mailako arreta eta koordinazio soziosanitarioa indartzea, edo adinekoak ahalduntzea.
Informazio gehiago nahi izanez gero, ondorengo txostenera jo ezazu: 'Bizitzaren azken etaparen plangintza. Zahartzeari eta bizi-itxaropena luzatzeari aurre egiteko gakoak (ONCE Fundazioa, 2021)', esteka 
honen bidez.
