Munduko Ekonomia Foroak (FEM) eta Ekonomia eta Gizarte Berriaren Zentroak  genero-arrakala ebaluatzen dute luzetarako azterlan baten bidez. Edizio honetan, COVID-19 pandemiak 156 herrialdetako ekonomietan duen eragina jasotzen du azterlan horrek. Txostenak genero-arrakala ixteko ekimenak eta gomendioak biltzen ditu.

Nazioarteko erakundeen azken estatistikak eta arduradunei eta exekutiboei egindako inkesta batetik ateratako informazioa barne hartzen dituen metodologia bati jarraiki egin da txostena, eta genero-arrakalari buruzko aurreko urteetako neurketari eustea eta lan-merkatuaren joera berriak adieraztea du helburu, baita horiei aurre egiteko gakoak ematea ere.

Neurketa hori egiteko, Genero-arrakalaren Indize Globala erabiltzen da, genero-arrailaren bilakaera lau dimentsiotatik abiatuta ebaluatzen duena: Partaidetza Ekonomikoa eta Aukera, Hezkuntza-lorpena, Osasuna eta biziraupena, eta ahalduntze politikoa, parekotasunarekiko distantzia 0tik 100era bitarteko eskalan puntuatuz (itxi den genero-arrakalaren ehunekoa). Hala, zenbait herrialdek arrakala hori ixteko egindako aurrerapena aztertzen du indizeak. Emaitzak aztertutako 156 herrialdeen artean konparatzen dira, eta lehentasuna ematen zaie genero-arrakala geldiarazteko edo ezabatzeko politika eraginkorrenak dituztenei.

Txosten honetako datuak (hamabosgarren edizioa) bat datoz COVID-19 pandemiaren adierazpen ofizialarekin; gertakari horrek arrastoa izan du genero-arrakalean, eta agerian geratu da osasun-larrialdiak eta ondorengo atzeraldi ekonomikoak eragin handiagoa izan dutela emakumeengan gizonengan baino, eta dagoeneko desagertuta dauden genero-arrakalak berriz ireki direla.

Oro har, azterlanak adierazten du parekotasunera iritsi arteko batez besteko distantziak behera egin duela aurreko urteetako datuekin alderatuta, % 68ra iritsi arte. Herrialde handietan desparekotasuna arintzeko ekintzak gutxitu egin dira. Kalkuluen arabera, egungo erritmoari eutsiz gero, 135 urte baino gehiago beharko dira mundu osoan genero-arrakala ixteko.

Aztertutako dimentsioei dagokienez, ahalduntze politikoarekin lotutako genero-arrakala zabalena da oraindik ere, % 78ko itxiera-ibilbidearekin (hau da, orain arte % 22 baino ez da itxi). Datuen arabera, aztertutako 156 herrialdeetan, 3.400 ministroetatik % 22 bakarrik dira emakumeak, eta 81ean ez da emakumerik egon estatuko presidente gisa. Joera horri eutsiz gero, Munduko Ekonomia Foroak uste du 145,5 urte beharko direla politikan genero-parekotasuna lortzeko. Joera hori nabarmena izan da herrialde batzuetan, zeinetan praxi txarrak ilundu egiten baitu tamaina txikiagoko beste herrialde batzuen lana. Hala ere, nabarmendu behar da, aurreko txostenarekin alderatuta, emakume gehiago daudela parlamentuetan eta bi herrialdetan (Belgikan 2019an eta Togon 2020an), lehen ministroaren postua betetzeko hautatu zituztela emakumeak.

Parte-hartze ekonomikoa da genero-arrakala handiena duen bigarren eremua, nahiz eta datuek adierazten duten arrakala hori % 58 itxi dela. Dimentsio hori pixkanaka ixten ari da, kontrako bi korronte elkartzen ari direlako. Alde batetik, handitu egin da emakumeen proportzioa profesional kualifikatuen artean, eta hobetu egin da, erritmo motelagoan bada ere, gizonen eta emakumeen arteko soldata-berdintasuna. Bestalde, soldatak parekatzeko ibilbidea luzea da oraindik, eta emakume gutxiegi daude lidergo-postuetan. Horrez gain, COVID-19 pandemiaren eragina ere kontuan hartu behar da; izan ere, herrialde batzuetarako egindako aurreikuspenen arabera, genero-aldea % 1 eta % 4 artean handitzen da parte-hartze ekonomikoari eta lan-aukerari dagokionez.

Hezkuntzaren eta osasunaren dimentsioei dagokienez, genero-arrakalen ebaluazioak joera positiboa erakusten du. Hezkuntza-mailari buruzkoa % 95ean itxi da mundu osoan, eta esparru horretan genero-parekotasuna duten 37 herrialde nabarmendu dira. Horrela jarraituz gero, FEMen kalkuluek 14 urte pasatxotan kalkulatzen dute arrakala hori erabat ixten den denbora.

Osasunari eta biziraupenari lotutako genero-arrakala % 96an itxita dago; hala ere, bi dimentsioetan COVID-19 pandemiak ondorio garrantzitsuak izango ditu, eta etorkizun hurbilean ikusi ahal izango dira.

Hala ere, COVID-19ko pandemiak oztopo berriak sortu ditu genero-parekotasunerako, gizonen eta emakumeen artean aurretik zegoen genero-aldea handituz. Lehen hurbilketa batean, egindako kalkuluen arabera, emakume enplegatuen % 5ek lana galdu zuen, gizonen % 3,9ren aldean. Produkzio-sektoreen arabera, pandemian gehien eragindako sektoreak emakumeak sarrien enplegatzen diren sektoreak direla ikus daiteke.

Era berean, 2021eko urtarriletik ateratako datuek erakusten dute lan-txanda bikoitza dagoela (ordaindua eta ordaindu gabea) testuinguru pandemikoan abian jarritako neurrien ondorioz (ikastetxeak ixtea, zerbitzu jakin batzuen eskuragarritasun mugatua, etab.). Neurri horiek, laneko segurtasunik ezarekin edo lana eta bizitza pertsonala uztartzeko zailtasunarekin batera, seme-alabak dituzten emakumeen artean estresa eta antsietatea areagotzen lagundu dute.

Joera horri eutsiz gero, emakumeek gizonek baino lan-aukera gutxiago izango dituzte, berrenplegurako perspektiba txikiagoa eta diru-sarreretan dezelerazio iraunkorra.

Gaur egungo erronkei heltzeko alternatiba gisa, txostenak hainbat ekimen eta gomendio aipatzen ditu. Horien artean, honako hauek azpimarra daitezke:

• Generoarekiko sentikorrak diren berreskuratze-politikak definitzea.
• Zainketen sektorean inbertsio berriak egitea, gizonen eta emakumeen artean zainketak ekitatez emateko.
• Arlo publikoaren eta pribatuaren arteko lankidetza sustatzea, emakumeek lan-arloan gehiago parte har dezaten.
• Lan-merkatuko generoaren araberako bereizketa gainditzea
• Emakumeek lidergo-postuetarantz egin dezaten bultzatzea.
• Kontratazio egonkorrak eta lanbide-sustapena barne hartzen dituzten okupazio-politikak bultzatzea.
• Emakumeen lanbide-birmoldaketa sustatzea eta eskari handiena duten lanbide-arloetan trebetasunak eskuratzea.

Azkenik, txostenak lider politikoen eta enpresen inplikazioa bilatzen du, genero-berdintasunarekin, laneratzearekin eta arreta-sistema bidezkoagoak sortzearekin konpromiso handiagoa duten ekonomiak eraikitzeko aurkezten den aukera adieraztean.

Txosten osoa ikusi nahi izanez gero, hemen  kontsultatu.