2. Bizikidetasun demokratikoa, eta indarkeria deslegitimatzea, 2010-2011

Euskadiko herritarrak libreak izatea eta eskubide eta betebehar berdinak izatea du helburu Jaurlaritzak legegintzaldi honetan, eta helburu horrek gidatuko du jarduna. Sistema demokratikoa eta zuzenbidezko estatua defendatuta soilik lor daiteke helburu horiek bermatzea.

Demokrazian sakontzea eta tolerantziaren, pluraltasunaren eta gutxiengo politikoen defentsa funtsezkoak dira bizikidetasun demokratikoa bermatzeko.

Terrorismoak oraindik ere irautea herritarren askatasunaren aurkako eraso zuzena da, herritarren iritzi librea ukatzeko modurik erradikalena da. ETAren terrorismoa desagerraraztea funtsezkoa da askatasuna ezartzeko.

Terrorismoa politikoki, sozialki eta etikoki deslegitimatzea oso sakoneko kezka da, eta euskal gizartearen gehiengoak hala sentitzen du. Deslegitimazio hori Jaurlaritzaren lehentasunezko helburua da, ETAren terrorismoa desagerraraztearekin estu-estu lotuta.

Jaurlaritzak terrorismoaren aurkako borroka sendotu du; horretarako, hiru esparru hartu ditu ardatz, elkarren osagarri direnak: terroristak jazartzea eta atxilotzea, zuzenbidezko estatuak horretarako ematen dituen legezko bitarteko guztiak erabiliz; indarkeria terrorista babesten eta justifikatzen duten ideiak kritikatzea eta ideia horiei aurre egitea; eta balio demokratikoak sustatzea eta gizartean hedatzea.

Bakearen eta giza eskubideen aldeko hezkuntzako euskal plana 2008-2011 birformulatzeko beharra azaltzen dute premisa horiek. Plana aurreko legegintzaldian onartu zen, indarkeria terrorista deslegitimatzeko eta bizikidetasun demokratikoa sustatzeko. Indarrean dagoen planak fenomeno horri heltzen dio, baina planteamenduek ez dute behar adinako uste sendoa. Ez die erakunde demokratikoei erreferentzia egiten, eta ez du tolerantzia irmotasunez aldarrikatzen. Gainera, ez du guztiz sinesten terrorismoaren biktimen testimonioa lehen mailako elementu pedagogikoa dela, ezarritako helburuak lortzeko bidean.

Horrenbestez, berrikuspena planaren mamiraino heltzen da, helburuen definizioari zein ekimenen, jardunen eta baliabideen diseinuari dagokionez. Helburua lortzeko baliagarri diren alderdiei eutsi, eta aldatzea komeni dena egokitu da.

Lehendik ere bazen Bakearen eta giza eskubideen aldeko hezkuntzako euskal plana 2008-2011.

Jaurlaritzak egin duen eta lehendakariak adierazi duen apustu irmoa planaren birformulazioan jasotzea, terrorismoaren indarkeria deslegitimatzeko. Horretarako, bizikidetasun demokratikoa aldarrikatuko da, eta tolerantziaren balioak eta pluraltasun politikoa sustatuko dira euskal herritarren artean.

Legebiltzarraren aurrean Justizia eta Administrazio Publikoko sailburuaren agerraldiaren edukia bideratzea: Jaurlaritzak plan hori birformulatuko du, planak hasieran zituen helburuak bete ditzan; bereziki, terrorismoaren biktimen elkarteekin eta fundazioekin batera jarduteko. Halaber, plan horretan aldaketak egingo dira, planaren justifikaziotik desager dadin gatazka baten existentzia. Balioetan heztearen sustapena terrorismoaren aurkako borrokaren zati izan behar du. Euskadiko errealitateari erreparatu behar dio planak. Terrorismoaren biktimak aintzat hartu behar dira. Plana gehiago garatu behar da hezkuntzaren eremuan.

Planaren birformulazioa hauteskunde-programan sartuta dago, terrorismoa deslegitimatzeko politika gisa, eta askatasuna eta bizikidetasuna eraikitzeko eta finkatzeko tresna gisa.

Lehendakariak lideratzen du plana, eta Lehendakaritzaz gain, beste bost sail hauek ere nabarmen inplikatuta daude: Kultura; Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa; Lana eta Gizarte Gaiak; Herrizaingoa; eta Justizia eta Administrazio Publikoa.

Planak sail arteko plangintza behar du: sinergiak bilatu eta baliabideak optimizatu behar dira, funtsezkoa eta oinarrizkoa den helburu bat lortzeko, bizikidetasun demokratikoa eta giza eskubideak sustatzeko, alegia.

Esparru horretan Jaurlaritzan sortu diren sinergiak sustatzea eta koordinatzea Lehendakaritzari dagokio, oinarrizko alderdietan, gutxienez. Koordinazioari dagokion funtzio zehatzean, Sail arteko batzordean zein Aholkularitza Kontseiluan, Justizia eta Administrazio Publikoko Sailaren laguntza izango du Lehendakaritzak, Giza Eskubideen Zuzendaritzaren bidez.

Gainerako sailek beren eskumeneko jardunak sartuko dituzte planean, sailei lotutako zuzendaritzen bitartez (Giza Eskubideen Zuzendaritza, Hezkuntza Berrikuntza, Terrorismoaren Biktimentzako Laguntza, Gazteria eta Gizarte Ekintza, eta Immigrazioa).

Plana aurrera ateratzeko, interesatuta dauden taldeek ekarpenak egin behar dituzte, eta, ildo horretan, azpimarratzekoak dira honako talde hauek: pluraltasuna, balio demokratikoak eta giza eskubideak sustatuko dituzten elkarteak; terrorismoaren biktimen elkarteak; gaian adituak diren unibertsitateko kideak; Eskola Kontseilua.

Plana kudeatzeko eta jarraitzeko organoa Sail arteko batzordea izango da, Lehendakaritza buru duelarik. Gainera, bost zuzendaritzek parte hartuko dute batzorde horretan: Giza Eskubideak, Hezkuntza Berrikuntza, Gazteria eta Gizarte Ekintza, Terrorismoaren Biktimentzako Laguntza, eta Immigrazioa.

Sail arteko batzordea Giza Eskubideen Zuzendaritzak koordinatuko du. Gainera, zuzendaritza horrek planaren jarraipena eta ebaluazioa egingo ditu, baita batzordearen kudeaketa administratiboa ere.

Plana ebaluatzeko sistema mistoa izango da: sail bakoitzak bananako ebaluazioa egingo du, eta kanpoko erakunde batek ere ebaluazioa egingo du. Lehenengo urteko ebaluazioa egingo da, eta, beharrezkoa izanez gero, doikuntzak egingo dira. Hala ere, konpromiso formala planaren indarraldiaren bukaeran izango da.

Planaren onura bizikidetasun demokratikoa sustatzea da; era beran, erakunde demokratikoak defendatu nahi ditu, baita tolerantziaren balioak eta pluraltasun demokratikoa ere, oro har. Horrez gain, gizarteak indarkeria terrorista gaitzestea lortu nahi du, batez ere.