05. Euskadi Nazioartekotzeko Plan Estrategikoa.

Gobernu-ekintzaren eremu honetan, Euskadi, oro har, “nazioartekotzea” lortu nahi da; hau da, Euskadi mundura irekitzea eta globalizazio-prozesuan modu aktiboan parte har dezan, betiere kanpo-ekintza erakundeen eta gizarte zibilaren agendetako erreferente nagusitzat hartuta, enpresaren, hezkuntzaren, osasunaren, kulturaren, gizartearen, ingurumenaren... eremuetan.

Plan honen xedea zera da, legealdi honetarako Kanpo Harremanetarako eta, bereziki, enpresak nazioartekotzeari buruzko politikaren ibilbide-orri bihurtzea, bai bata, bai bestea Eusko Jaurlaritzak indartu beharreko estrategia osagarriak baitira Euskadik nazioartean presentzia handiagoa izan dezan. Helburu hori betetzeko, noranzko berean aurrera egin behar duten bi eremutako sektoreak koordinatzeko sistema bat finkatu behar da ezinbestean, Lehendakaria buru dela; hona hemen bi eremu horiek: industria-politika nazioartekotzearen eremuan eta Kanpo Harremanen arloa.

Euskadik koherentzia eta osagarritasuna eman behar dio nazioartean duen presentziari. Horretarako, estrategia partekatu bat izatea derrigorrezkoa da, dela erakunde publiko guztiekin, dela gizarte zibilarekin. Alderdi guztiak bere baitan hartuko dituen estrategia bat behar dugu, Euskadiko sektore anitzeko interesak aintzat hartuko dituena. Estrategia horretan kulturaren, hezkuntzaren, ingurumenaren, generoaren eta garapen-lankidetzaren ikuspegia ez ezik, enpresa-eremuarentzat tratamendu berezi bat ere txertatu behar dira, enpresen nazioartekotzea premiatzat eta, batik bat, herrialde-erronkatzat hartuta.

Ildo beretik, Euskadi Nazioartekotzeko Planak honako helburu hauek izango ditu:

• Euskadiren garapen jarraitu eta iraunkorraren alde egitea, kanpoan gure sektore anitzetako interesak sustatuz.
• Europaren eraikuntzan parte hartzea eta erantzukizuna hartzea.
• Atzerriko euskal komunitatearekiko loturak sendotzea.
• Euskadi munduan ezagutaraztea.
• Mundu bidezkoago, igualitarioago eta orekatuago bat eraikitzen laguntzea

Bereziki, enpresaren eremuan:

• Enpresen nazioartekotzeari laguntzeko euskal sistema sendotzea eta indartzea.
• Euskadin enpresei laguntzea eskema berezitu eraginkorrenei jarraiki.
• Nazioartekotzean giza kapitala sortzea.
• Kanpoko jarduera erakartzeko eta eusteko estrategia garatzea.
• Ekintza proaktiboa lankidetzan eta finantzaketan, nazioartean nahiz alderdi anitzetan.

Edozein gizarteren etorkizuna jokaleku global berrian eratzen da. Uste sendo horretatik abiatuta, Euskadiren nazioartekotzea lehentasunezko helburua da Eusko Jaurlaritza honen jardunean. Ildo horri jarraiki, X. legealdi honetarako gobernu-programan estrategia jakin bat proposatu da nazioartekotze-arloari dagokionez (1.4 arloa) eta elkarren osagarri diren bi eremu inplikatzen ditu: ekonomiaren garapena eta lehiakortasuna, betiere enpresen nazioartekotzea eta kanpo-ekintza bera ardatz hartuta.

Ikuspegi horretatik begiratuta, Nazioartekotzeko Plana tresna izango da, arlo horretako ekintzak gauzatzeko tresna eta, alde batetik, enpresa-alderdia txertatuko du euskal enpresak kanporantz proiektatuta eta, bestetik, kanpo-ekintzaren alderdia ere txertatuko du; izan ere, Euskadiko erakundeen kanpoko proiekzio-estrategiaren zati bereiztezina baita enpresa-alderdi hori.

Ikuskera integral hori bildu nahi dugu Nazioartekotzeko Planean eta, horretarako, plangintzari dagokionez, Nazioartekotzearen Euskal Estrategia Integrala eta Kanpo Harremanetarako Plan Estrategikoa osatzearekin loturiko Gobernu Programako ekimenak batu ditugu.

Bestalde, Euskadiko ekonomia irekia da, esportazioak % 32ko garrantzia du 2011ko BPGaren gainean eta maila hori Europako erreferentziazko eskualde aurreratuen mailetatik gertu dabil. Alabaina, merkatu globalaren logika berriak eta Europako (Euskadiko esportazioen helmuga nagusia) eta Estatuko krisialdi-egoera kontuan izanik, esportazioan eta nazioartekotzean egiten dugun ahalegina areagotu egin behar dugu, krisialdia gainditu eta modu iraunkorrean hazteko.

Aldi berean, Euskadiren erakargarritasuna indartu behar dugu enplegua sortzeaz gain, gure jarduera-kateak indartu ditzaketen enpresa-proiektuak erakartzeko, tokiko enpresa-proiektuen hazkundearen alde egingo duen kapitala erakartzeko eta jakintzaren aldeko gure apustua indartuko duen talentua erakartzeko.

Arauei dagokienez, Nazioartekotzeko Plan honen aurrekari garrantzitsuena Eusko Jaurlaritzaren barruan dago: Euskal Autonomia Erkidegoaren Kanpo Harremanetarako Estrategia, 2005eko martxoaren 15ean Gobernu Kontseiluan onartutakoa.

Ekimena sustatu duten Sailak:

• Lehendakaritza: Kanpo Harremanetarako Idazkaritza Nagusia
• Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Saila (Euskal Autonomia Erkidegoko Industriari buruzko azaroaren 12ko 8/2004 Legearen 20. artikulua).

Esku hartzen duten sailak:

Planean, Jaurlaritzako beste sail batzuek kanpo-proiekzioan garatu beharreko helburuak eta jardun-lerroak aipatuko dira; batez ere:

• Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak, euskara eta euskal kultura kanpoan sustatzearen arduradun baita.
• Ingurumen eta Lurralde Politika Sailak, ingurumena zaintzeko eta klima-aldaketarekin loturiko eskumenak baititu, baita garraio-azpiegiturak garatzearekin ere, betiere nazioarteko lan-talde eta sareetan parte hartzearekin loturik.
• Segurtasun Sailak, bereziki, segurtasunaren eremuan biltzen diren ekimenetako nazioarteko parte hartzearekin eta eraginarekin loturik.

Honelako plan batean askotariko agenteak inplikatzen dira: unibertsitateak, zentro teknologikoak, gizarte zibila, enpresak, askotariko elkarteak, foru-aldundiko eta tokiko erakunde publikoak eta abar; eta honelako plan batean agente horien guztien ekarpenak ez ezik, oro har, herritarren ekarpenak ere ezinbestekoak dira.

Horregatik, bai prestakuntza-prozesuan eta bai gauzatzeko aldian, herritarren parte-hartzerako bideak sustatzea proposatzen da planean; eta hain zuzen ere herritarren parte-hartzea da planaren alderdi garrantzitsuenetako bat.

Planean kudeaketa-eredu egokia definituko dela aurreikusi da, betiere planean zehaztutako ardatz estrategikoak eta jardunak garatzeko, eta etengabe ebaluatzeko eta eguneratzeko jarraipen-sistema finkatuko da, jardun hori ezinbestekoa baita plangintza-prozesu orotan.

Planaren jarraipena eta ebaluazioa egiteko zereginak planean bertan zehaztuko den organoari dagozkio eta planaren garapenaren ebaluazioa egiteko dinamika iraunkorra ezarri beharko du, jarduera-ardatz nagusien inguruan; horretarako, aldizkako ebaluazioak egiteko mekanismoak jarriko ditu. Ebaluazioak bi unetan egingo dira:

            - Tarteko ebaluazioa. 2014. urtearen bukaera aldera

            - Azken edo expost ebaluazioa. Plana bukatu ondoren, 2017an zehar